هوش مصنوعی چیست؟ و چگونه جهان ما را متحول میکند؟
امروزه هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) که به اختصار AI خطاب میشود یکی از داغترین اصطلاحات روز در فناوری به حساب میآید. دلیل این امر بسیار محکم است؛ در سالهای اخیر نوآوریها و پیشرفتهای بسیاری در زمینه هوش مصنوعی پدید آمده که در گذشته تنها در حوزه فیلمهای علمی تخیلی مورد تصور بودند، اما اکنون کمکم به واقعیت تبدیل شدهاند.
ما انسانها خودمان را باهوشترین موجودات میدانیم، با این حال، تعریف اینکه «هوش» واقعاً چیست یا هوش مصنوعی چیست، کار بسیار دشواری است. وقتی دیدگاههای مختلف را نگاه میکنیم، تعریف استاندارد و کلی این است: «موجودی هوشمند است که بتواند به رویدادها و محرکهای اطراف خود پاسخ دهد و با دستکاری محیط اوضاع را برای خودش بهتر کند». جالب این است که این تعریف بهخوبی با هوش مصنوعی سازگار است، چون تقریباً بهراحتی میتوان آن را با موجودات غیرزنده سازگار کرد. از این نظر هوش مصنوعی یک زمینه مطالعاتی است که این فرآیند درک یا تجزیه و تحلیل میکند. همچنین به سیستمهای ساختاری یا عواملی مربوط میشود که چنین رفتار هوشمندانهای را نشان میدهند.
با توجه به فراگیرشدن هوش مصنوعی امروزی، از نوآوری و توسعه و اتومبیلهای بدون راننده گرفته تا توصیه محصولات آنلاین با انواع ربات در سطح وب و فهم زبان طبیعی توسط رباتهایی مشابه، مهم است که بدانیم هوش مصنوعی چیست. در ادامه تمام آنچه را که باید در مورد هوش مصنوعی بدانید، از سایت پارس نیوز مشاهده می نماییید.
تعریف هوش مصنوعی چیست؟
وقتی کلمه هوش مصنوعی یا artificial intelligence به گوش و چشم ما میخورد بلافاصله میپرسیم که هوش مصنوعی چیست؟ تا حدودی به آن فکر میکنیم و حدسهایی هم میزنیم اما در بیشتر مواقع جواب دقیق را نمیدانیم پس وقتی میپرسیم هوش مصنوعی چیست، میشود سوال را بهدقت به این شکل پاسخ داد: هوش مصنوعی شاخهای از علوم کامپیوتر است که به توسعه و مطالعه ماشینهایی میپردازد که قادر به یادگیری، تصمیمگیری، برنامهریزی، حل مسئله و نشاندادن سایر ویژگیهای هوش طبیعی هستند. هوش مصنوعی تقریباً در هر صنعتی در جهان برای تسهیل کارهای تکراری، ایجاد بینشهای جدید و سازماندهی و درک حجم وسیعی از اطلاعات استفاده میشود. امروزه ابزارهای هوش مصنوعی بهآسانی در اختیار مشاغل مختلف هستند، از کارآفرینان گرفته تا شرکتهای بزرگ و کوچک. برهمیناساس شرکتهایی که نتوانند از هوش مصنوعی استفاده کنند، از رقبا عقب خواهند ماند.
تعریف هوش مصنوعی
هنوز تعریف دقیقی که تمامی دانشمندادن بر روی آن توافق داشته باشند از هوش مصنوعی ارائه نشده ولی اکثر تعریفها را میتوان به شکل زیر دسته بندی کرد.
- مانند انسان فکر میکند
- منطقی فکر میکند
- مانند انسان عمل میکند
- منطقی عمل میکند
دو تعریف اول مربوط به فرآیندهای تفکر و استدلال است، در حالی دو تعریف دیگر با رفتار سر و کار دارند.
تعریف ساده ای از هوش مصنوعی
هوش مصنوعی یا artificial intelligence شاخه ای از علوم رایانه است که هدف اصلی آن تولید ماشینهای هوشمندی است که توانایی انجام وظایفی که نیازمند به هوش انسانی است را داشته باشد. هوش مصنوعی در حقیقت نوعی شبیه سازی هوش انسانی برای کامپیوتر است و منظور از هوش مصنوعی در واقع ماشینی است که به گونه ای برنامه نویسی شده که همانند انسان فکر کند و توانایی تقلید از رفتار انسان را داشته باشد.
این تعریف می تواند به تمامی ماشین هایی اطلاق شود که بگونهای همانند ذهن انسان عمل میکنند و میتوانند کارهایی مانند حل مسئله و یادگیری داشته باشند.
هوش مصنوعی چه کار میکند؟
هوش مصنوعی از دادهها برای تصمیمگیری مستقل در مورد مجموعهای از وظایف یا فرآیندها استفاده میکند. این هوش با تکنیکها و الگوریتمهای محاسباتی پیچیدهای که در اختیار دارد میتواند کارآمدتر از برنامههای رایانهای سنتی و اغلب کارآمدتر از انسانها عمل کند.
هوش مصنوعی سنتی بیشتر به قدرت محاسباتی قوی متکی بود تا راه خود را در میان میلیونها سناریو «اگر-این-آنگاه-آن» پیدا کند. هوش مصنوعی نوین و تکنیکهای مدرن آن مانند یادگیری ماشینی (ML) و یادگیری عمیق (DL) در نسبت با شبکههای عصبی، قادر به نزدیکشدن به هوش طبیعی هستند.
بر همین اساس هوش مصنوعی در عصر ما میتواند نسبت به قبل در طیف وسیعتری از سناریوها مورد استفاده قرار گیرد. این سناریوها کارکردهای بسیار زیادی دارند، کارکردهایی مثل 1. نشاندادن الگوها در مجموعه دادههای پر هرجومرج یا بسیار بزرگ، مانند تمام جستجوهای اینترنتی که درحالحاضر از طریق Google انجام میشود. 2. نظارت بر دنیای واقعی و تصمیمگیریهای موقعیتی، برای مثال در مورد رانندگی با ماشین یا شناسایی بهترین مسیر ترافیک زمینی یا هوایی و 3. درک گفتار انسان و پاسخ به دستورات نوشتاری یا گفتاری مانند سیری اپل و الکسای آمازون.
کاربردهای تجاری هوش مصنوعی چیست؟
از این هوش برای افزایش کارایی، کاهش هزینهها و بهبود محیطهای کاری با حذف کارهای تکراری و تسهیل فرآیندها استفاده میشود.
درحالیکه ایجاد راهحلهای AI سفارشی میتواند پیچیده باشد. برنامههای کاربردی مدرن فراوانی برای استفاده از پیشرفتهای اخیر در هوش مصنوعی در اختیار کسبوکارها قرار دارد که در ادامه به موارد اصلی آن خواهیم پرداخت.
کاربرد هوش مصنوعی در آی تی
جای تعجب نیست که راههای مختلفی وجود دارد که فناوری اطلاعات میتواند از طریق آنها از فناوری هوش مصنوعی بهرهمند شود. بهعنوانمثال، فضاهای ذخیرهسازی ابری برای کسبوکارها، از هوش مصنوعی برای امنیت هوشمندتر، واکنشپذیرتر و انتخابهای ذخیرهسازی مقرونبهصرفهتر، مانند انتقال پویای فایلها، استفاده میکنند. این یعنی هوش مصنوعی در بین بهترین خدمات رایانش ابری فراگیر است.
Microsoft Azure، Amazon Web Services (AWS) و Google Cloud همگی دارای ماژولهای هوش مصنوعی انعطافپذیر و قدرتمندی هستند که بخشهای فناوری اطلاعات میتوانند از آنها برای ارائه خدمات مطمئنتر استفاده کنند. امنیت سایبری یکی دیگر از کاربردهای کلیدی هوش مصنوعی در فناوری اطلاعات است.
بازاریابی و هوش مصنوعی
بازاریابی حوزه دیگری است که هوش مصنوعی در آن تأثیر زیادی داشته است. بهعنوانمثال، بسیاری از بهترین برنامههای مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) شروع به استفاده از هوش مصنوعی برای درک بهتر سفرهای مشتری، بهدستآوردن بینش دقیقتر در مورد فروش و افزایش تعامل با مشتری کردهاند.
نوشتن هم با هوش مصنوعی جذابتر میشود و درحالیکه هنوز راه درازی در پیش است، خیلی از کارهای اساسی کپیرایتینگ را میتوان توسط هوش مصنوعی مدیریت کرد. بسیاری از ابزارهای نوشتن، با ابزارهای هوش مصنوعی شکل گرفتهاند و همین میتواند برای کپیرایترهای پرمشغله یک موهبت باشد.
کاربرد هوش مصنوعی در خدمات مشتری
از دیدگاه خدمات مشتری، هسته اصلی فناوری فعالشده با هوش مصنوعی، رباتهای گفتگوکننده هستند. این برنامههای کاربردی بصری به یک مجموعه اجازه میدهند تا تعداد بیشتری از مشتریان را نسبت به قبل مدیریت کند بدون اینکه تحت فشار قرار گیرد. چتباتها میتوانند به سؤالات مشتریان پاسخ دهند، آنها را به شخص مناسب متصل و حتی قرار ملاقات را رزرو کنند. همچنین چتباتهای پیشرفتهتر را میتوان در حسابهای مشتریان ادغام کرد.
کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت عملیات
مدیریت عملیات معمولاً شامل نظارت بر حجم عظیمی از اطلاعات، سازماندهی آن بهصورت خلاصهای قابل درک، یافتن الگوها و تصمیمگیری سازمانی بر اساس موقعیتهای فعلی است. همه اینها وظایفی هستند که هوش مصنوعی در آنها نسبت به ذهن انسان برتری دارد چون اصولاً ما زمان و انرژی کافی برای تحلیل ابردادهها را نداریم.
کاربرد هوش مصنوعی در ایجاد ارتباطات
خوشبختانه، این حوزه دیگری است که در آن این هوش بهخوبی مورد استفاده قرار میگیرد. شرکتهایی مانند Zoom و GoToMeeting از این هوش برای ارائه رونوشتهای تولیدشده توسط رایانه، بهبود تجربه کنفرانس ویدیویی از راه دور با پسزمینههای هوشمند و حفظ امنیت اتاقهای گفتگو استفاده میکنند.
همچنین مجموعههای مدیریت پروژه محبوبی مانند Jira از اثرات مخدوشکننده بالقوه هوش مصنوعی در مدیریت تیم آگاه هستند، اما همچنان با محصولات هوشمند مبتنی بر یادگیری ماشینی پیش میروند که ایجاد، تریاژ، ردیابی و همکاری در کارها را برای کسبوکارها آسانتر میکند.
ویژگیها و مزایای هوش مصنوعی چیست؟
مسلماً هوش مصنوعی، مزایای فوقالعاده زیادی دارد چون اگر اینطور نبود الان نه شما در حال خواندن این مطلب بودید و نه حتی این مطلب میتوانست جایی در فضای وب داشته باشد. از همین اینترنت گرفته تا بخشهای بسیار زیادی از زندگی روزمره ما از مزایای هوش مصنوعی استفاده میکنند و بخشی از کارهایی که هوش مصنوعی انجام میدهد عملاً از دسترس توانایی عادی انسان خارج میشود.
این هوش به کسبوکارها این امکان را میدهد که درک عمیقتری از مشتریان و رقبای خود داشته باشند. هوش مصنوعی به کسبوکارها کمک میکند تا میلیاردها گیگابایت داده را برای بهدستآوردن بینشهای جدید خلاصه کنند. رفتهرفته که هوش مصنوعی رفتار انسان را بهتر درک کند، این بینشها از نظر عمق بیشتر میشوند.
در نهایت، دستگاههای «هوشمند» بیشتری نسبت به قبل به بازار راه پیدا میکنند و بهزودی همهچیز بههمدیگر وصل خواهد شد، از یخچال اتاق کارمندان گرفته تا سیستم امنیتی ساختمان. حتی درحالحاضر، دستگاههای دارای هوش مصنوعی در حال تغییرشکل بعضی از صنایع مثل سیستم حملونقل هستند.
بهینهسازی عملکرد
فناوری این هوش تلاش میکند تا منطقیترین و کارآمدترین راهها را برای حل یک مشکل پیدا کند. از منظر تجاری، این توسعه به این معنی است که وقتی فناوری تقریباً در هر صنعت یا فرآیندی اعمال میشود، عملکرد بهینه افزایش مییابد.
گسترش روزافزون یادگیری ماشینی به این معنی است که با گذشت زمان، برنامهها در حل مشکلات بهتر و بهتر عمل میکنند. برای اینکه یک کسبوکار بتواند از مزایای هوش مصنوعی بهرهمند شود، رهبران اجرایی باید یک استراتژی هوش مصنوعی را در سطح سازمان ایجاد کنند که موارد استفاده از هوش مصنوعی را شناسایی، مزایا و خطرات را تعیین و تیمهای تجاری و فناوری را همسو کند و شایستگیهای سازمانی را برای حمایت از پذیرش این هوش را تغییر دهد.
برای اطمینان از بهدستآوردن ارزش و سود از هوش مصنوعی، باید ابتکارات و خلاقیتها را بهصورت استراتژیک انتخاب کنید که این هم با تمرکز بر حل مشکلات تجاری سازمان شما عملی خواهد بود. برای اینکه هوش مصنوعی واقعاً رشد کند، باید از آن بهعنوان بخشی از خانواده برنامههای موجود خود استفاده کنید – و این شامل داشتن دادههایی از هر حوزهای از کسبوکار شما میشود.
کاهش هزینهها
نیروی انسانی بخش بزرگی از هزینههای بیشتر شرکتها را تشکیل میدهد. فناوری هوش مصنوعی با جایگزینی برخی از اشکال کار انسانی، بهویژه تکراریترین آنها، جایگزین مناسبی است.
از طرفی بسیاری از فرآیندهای مورد استفاده توسط هوش مصنوعی هم میتوانند بهصورت خودکار یا بر اساس برنامههای از پیش موجود اجرا شوند و همین باعث صرفهجویی در زمان و کاهش هزینههای اضافی میشود. البته کاهش هزینهها یک معنای دیگر هم دارد و آن ایجاد شغل در زمینه گسترش استفاده از این هوش در سطح سازمان است.
در کنار ایجاد شغل، بحث آموزش هم هست و همچنین در بهترین حالت سازمانها میتوانند آکادمیهای آموزشی خود را هم تاسیس کنند تا بتوانند از طریق آنها به جذب بهترین استعدادها در حوزه کاری خود اقدام کنند.
خطاهای کمتر
هزینه خطای انسانی دهها میلیارد دلار تخمین زده میشود. خطای انسانی فراگیر است و شاید اجتنابناپذیر باشد، بهویژه زمانی که با حجم زیادی از اطلاعات و کارهای تکراری مانند ورود دادهها سروکار داریم.
این موارد را میتوان بهراحتی به برنامههایی منتقل کرد که از این هوش برای کمک به بهحداقلرساندن اشتباهات استفاده میکنند و کارکنان را قادر میسازند تا روی تصویر کلیتری از کار تمرکز کنند.
استفاده بهتر از دادهها
دیتا طلای جدید است. کسبوکارها این را درک کردهاند و بهدنبال راههای جدید و بهتری برای استفاده از حجم عظیمی از دادههای تولیدشده توسط مشتریان خود هستند.
این مورد یکی از حوزههایی است که این هوش در حال حاضر تأثیر زیادی روی آن دارد. بهترین خدمات رایانش ابری شامل ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای مدیریت، سازماندهی، پردازش و خلاصهکردن دادهها بهمنظور ایجاد بینش دقیقتر در مورد تولید، بازاریابی، فروش، عملیات و موارد دیگر است.
توسعه و رشد بیشتر
بهلحاظ تاریخی، کارمندانْ زمان زیادی را برای کارهای ساده، مانند پاسخدادن به سؤالات اولیه یا پیگیری تحویل نامهها، تلف کردهاند.
برنامههای این هوش میتوانند این وظایف را بر عهده بگیرند و در بسیاری از موارد، آنها را بسیار بهتر از همتایان انسانی خود انجام دهند. زمانی که کارکنان فضایی برای تمرکز بر روی حوزههای حیاتیتر کارشان مانند استراتژی و نوآوری داشته باشند، میتوانند بسیار کارآمدتر و مؤثرتر از قبل عمل کنند.
تحلیل حوزه هوش مصنوعی با چهار دیدگاه بنیادی
مقایسه سیستمهای هوش مصنوعی با انسانْ طبیعی است چون در طول تاریخ، چنین سیستمهایی از انسان الگوبرداری شدهاند. با این حال، انسانها ممکن است همیشه از خودشان رفتار «عقلانی» نشان ندهند، به این معنا که یک انسان ممکن است گزینهای را انتخاب کند که لزوماً بهترین نتیجه را برای او به همراه نداشته باشد.
این یعنی انسان میتواند دچار دو یا چندگانگی شود و اینجاست که نسبت رفتار انسان و هوش او با هوش مصنوعی به جذابترین قسمت خودش میرسد.
با استفاده از این بحث، میتوان حوزه هوش مصنوعی را از چهار منظر کلی تحلیل کرد. این دیدگاهها توانایی سیستمهای هوش مصنوعی را از چهار زاویه مختلف آزمایش میکنند و میفهمند و ما در ادامه هر کدام از این چهار دیدگاه را بررسی میکنیم.
این بخش شاید مهمترین بحث برای جواب به سؤال هوش مصنوعی چیست باشد چون بهصورت مفهومی AI را بررسی میکند.
اهداف هوش مصنوعی
اساس این هوش آن است که هوش انسان و طریق کار آن بهگونهای تعریف شود که یک ماشین بتواند آن را به راحتی اجرا کند و وظایفی که بر آن محول میشود را به درستی اجرا کند. هدف هوش مصنوعی در حقیقت بر سه پایه استوار است:
- یادگیری
- استدلال
- درک
هوش مصنوعی (AI) شاخه گسترده ای از علوم رایانه است که مربوط به ساخت ماشین های هوشمند با توانایی انجام وظایفی است که معمولاً به هوش انسان نیاز دارند. این هوش یک علم میان رشته ای با چندین رویکرد است ، اما پیشرفت در یادگیری ماشین و یادگیری عمیق باعث ایجاد تغییر الگوی تقریباً در هر بخش از صنعت فناوری می شود.
تاریخچه هوش مصنوعی
تاریخچه این هوش به سال های جنگ جهانی دوم بر میگردد. زمانی که نیروهای آلمانی برای رمز نگاری و ارسال ایمن پیام ها از ماشین enigma استفاده می کردند و دانشمند انگلیسی، آلن تورینگ در تلاش برای شکست این کدها برآمد. تورینگ به همراه تیمش ماشین bombe را ساختند که enigma را رمز گشایی می کرد.
هر دو ماشین enigma و bombe پایه های یادگیری ماشینی (machine learning) هستند که یکی از شاخه های هوش مصنوعی یا همان Artificial intelligence میباشد. تورینگ ماشینی را هوشمند میدانست که بدون اینکه به انسان حس صحبت با ماشین را بدهد، با او ارتباط برقرار کند و این مسئله پایه علم هوش مصنوعی است یعنی ساخت ماشینی که همانند انسان فکر، تصمیم گیری و عمل کند.
تفاوت هوش مصنوعی و برنامه نویسی
ما در برنامه نویسی ورودیهای معلوم و مشخص دازیم و با استفاده از دستورات شرطی مانند if و else میتوانیم معادلات را حل کنیم و به نتیجهی دلخواه برسیم ولی مسائلی که با این هوش حل میشوند از تنوع ورودی زیادی بهرمند هستند به همین دلیل نمیتوان با برنامه نویسی معمولی تمام جنبهها را پوشش داد مثل یک سیستم تبدیل صدا به متن یا تشخیص چهره که دادههای ورودی آنها بسیار متنوع هستند به همین دلیل مجبور به استفاده از مدلهای هوش مصنوعی برای انجام این کارها هستیم
هوش مصنوعی در حوزه سلامت
مهم ترین نکته در این حوزه بهبود نتایج بیماران و در عین حال کاهش هزینه است. شرکت های فعال در حوزه سلامت می خواهند با استفاده از یادگیری ماشین، روند تشخیص و درمان را بهتر و سریعتر انجام دهند.
یکی از شناخته شده ترین فناوری ها در این زمینه سیستم IBM Watson است. این سیستم زبان طبیعی را درک می کند و قادر به پاسخگویی به سوالاتی که از آن پرسیده می شود است.
این سیستم تمام اطلاعات مربوط به بیمار از منابع موجود را استخراج می کند تا یک فرضیه ایجاد کند و پس از اطمینان آن را ارائه می دهد.
سایر برنامه هایی که این هوش دارند مانند چت بات ها، می توانند به بیماران برای برنامه ریزی قرار ملاقات، پاسخ به پرسش ها، صدور صورت حساب کمک کنند و یا به صورت یک دستیار سلامت مجازی به فرد بازخوردهای پزشکی ارائه دهد.
هوش مصنوعی در حوزه کسب و کار
برای کارها و فرآیندهای بسیار تکراری که در هر کسب و کار توسط انسان ها انجام می شود، می توان از فرآیندهای اتوماسیون رباتیک استفاده کرد.
الگوریتم های یادگیری ماشین می توانند با analytics و CRM ادغام شوند تا با کشف اطلاعات لازم، بهتر به مشتریان خدمت کنند. از چت بات ها نیز می توان برای ارائه خدمات فوری به مشتریان در وب سایت نیز استفاده کرد.
هوش مصنوعی در حوزه آموزش و پرورش
این هوش در این حوزه می تواند به خودکار شدن نمره دهی و درجه بندی دانش آموزان کمک کند و به معلمان زمان بیشتری بدهد.
این هوش می تواند دانش آموزان را ارزیابی کند و با نیازهای آن ها سازگار باشد و با هر فرد متناسب با سرعت او کار کند. سیستم های مربی هوش مصنوعی می توانند پشتیبانی بیشتری به دانش آموزان ارائه دهند و اطمینان حاصل کنند که روند آموزش آن ها در راه درستی قرار دارد. Artificial intelligence می تواند نحوه یادگیری و مکان یادگیری دانش آموزان را تغییر دهد و حتی برخی از معلمان او را عوض کند.
هوش مصنوعی در حوزه اقتصاد
سیستم های هوش مصنوعی در برنامه های مالی شخصی، مانند Mint یا Turbo Tax، می توانند اطلاعات مالی شخصی هر فرد را جمع آوری کنند و به آن ها مشاوره مالی دهند. از برنامه های دیگر مانند IBM Watson حتی در روند خرید خانه نیز می توان استفاده کرد. امروزه نرم افزارها در وال استریت بخش عظیمی از معاملات را انجام می دهند.
هوش مصنوعی در حوزه قانون و قضا
روند کشف اسناد و مدارک غالبا برای انسان ها بسیار سخت است. اتوماسیون و این هوش می تواند به این فرآیند کمک کرده و کارآمدتر از زمان استفاده کند.
استارتاپ ها در حال ساخت دستیارهای رایانه ای هستند که پرسش و پاسخ ها را غربال می کند و می توانند با بررسی و طبقه بندی و یک بانک اطلاعاتی ، سؤالات برنامه ریزی شده در زمینه هستی شناسی را پاسخ دهد.
شبیه سازی ساختار مغز انسان با هوش مصنوعی
یکی از اکتشافات شگفتآور دیگر هم در دانشکده تحقیقات مغزی موسسه فناوری ماساچوست یا همان MIT محقق شده است.
دانشمندان به این مهم دست یافتند که در حین طبقهبندی رایحهها، شبکههای عصبی مصنوعی ساختاری را به کار میگیرند که بسیار شبیه به ساختار بویایی مغز انسان است. انسانها و سایر حیوانات اطلاعات بویایی را به طور مشابهی در مغزشان انجام میدهند.
با وجود اینکه در فرایند آموزش الگوریتمهایی برای طبقهبندی رایحهها، دانشمندان قصد کپیبرداری از مغز موجودات زنده را نداشتند، اگرچه در روند حل این مسئله شبکه عصبی مصنوعی به میل خود شبکه بیولوژیکی بویایی را بازتولید کرد.
از طرفی این رویداد شگفتانگیز طراحی بهینه سیستمهای بیولوژیکی را نشان میدهد. از طرف دیگر، این مسئله امکان مدلسازی کل مغز انسان را هم فراهم میکند. تخصص در یکی دیگر از مهمترین کارکردها و قابلیتهای مغز نیز اخیراً به وسیله هوش مصنوعی بدست آمده است. این دستاورد جدید شناسایی رابطههای علت و معلولی را انجام میدهد.
ارسال نظر