درد سیاتیک چیست؟+راه های درمان سیاتیک

معمولاً درد عصب سیاتیک زمانی رخ می‌دهد که فتق دیسک، خار استخوانی در ستون فقرات یا تنگی ستون فقرات باعث فشار بر قسمتی از این عصب شود. این مشکل باعث التهاب، درد و گاهی بی‌حسی پای درگیر می‌شود.اگرچه درد مربوط به عصب سیاتیک می‌تواند شدید باشد، اما در اکثر موارد در طی چند هفته با درمان‌های غیرجراحی درمان می‌شود. افرادی که درد سیاتیک شدید دارند و باعث ضعف شدید پا یا تغییرات عملکرد روده و مثانه می‌شود، کاندید جراحی هستند. در این مقاله در سایت پارس نیوز با علائم، دلایل، تشخیص، درمان و پیشگیری درد عصب سیاتیک آشنا خواهید شد.

سیاتیک چیست؟

یاتیک به دردی اشاره می کند که در سرتاسر مسیر عصب سیاتیک از نیمه پایینی کمر در لگن و ران و به سمت پایین هر پا منشعب می شود.

معمولا سیاتیک تنها یک طرف از بدنتان را تحت تاثیر قرار می دهد.

سیاتیک معمولا زمانی رخ می دهد که یک دیسک درگیرِ فتق (بیرون زده) شده باشد، زائده استخوانی روی ستون فقرات قرار داشته باشد و به سیاتیک فشار وارد کند یا باریک شدن نخاع در ستون فقرات (تنگی نخاعی) رخ دهد. این مشکلات باعث فشار آمدن به قسمتی از عصب سیاتیک می شود.

این امر منجر به التهاب، درد و اغلب مقداری بی حسی در پای درگیر می شود.

اگرچه درد مربوط به سیاتیک یا اصطلاحا رگ سیاتیک می تواند شدید باشد، اغلب موارد با درمان های غیر جراحی طی چند هفته حل می شود.

افرادی که درد سیاتیک شدید دارند و این درد به همراه ضعف قابل توجه پا یا تغییرات روده یا مثانه است، ممکن است نیازمند جراحی باشند.

علایم سیاتیک

دردی که از نیمه پایینی ستون فقرات (کمری)  به سمت ران و به سمت پایین پشت پا منتشر می شود، نشانه سیاتیک است.

ممکن است تقریبا در هر جایی در طول مسیر عصب سیاتیک احساس ناراحتی کنید، اما این ناراحتی مخصوصا برای زمانی محتمل است که از نیمه پایینی کمر به سمت باسن و پشت ران و ساق پا ادامه پیدا کند.

درد سیاتیک می تواند بسیار متنوع باشد، از یک درد خفیف گرفته تا احساس سوزش شدید یا درد شکنجه آور.

گاهی می تواند احساسی مانند تکان خوردن یا شوک الکتریکی داشته باشد.

زمانی که سرفه یا عطسه می کنید، می تواند بدتر شود و نشستن طولانی مدت می تواند علائم سیاتیک را تشدید کند.

در درگیری عصب سیاتیک معمولا فقط یک طرف بدنتان درگیر می شود.

برخی افراد احساس بی حسی، خارش یا ضعف ماهیچه ای نیز در پای درگیر دارند. ممکن است در یک قسمت از پا درد داشته باشید و در قسمت دیگر بی حسی داشته باشید.

سیاتیک چقدر شایع است؟

درد سیاتیک در مردان بیشتر شیوع دارد، گرچه در زنان و خصوصاً بعد از بارداری هم کمی دیده می شود. این درد معمولاً در افراد با سن و سال بین 30 تا 50 سال شایع تر است.

اما امروزه و با شیوع زندگی پشت میز نشینی و بر عکس، گاهی حرکات غلط در باشگاه های ورزشی این بیماری را در هر سنی حتی نوجوانان رایج کرده است. بسیاری از بیماران، سیاتیک را صرفاً به عنوان یک درد انتشاری از لگن به پشت ران و ساق پا می دانند در حالی که ممکن است درد به صورت کلاسیک نباشد و مثلاً بیمار گاهی فقط در یک قسمت از مسیر عصب سیاتیک یا حتی فقط انگشت پا درد را احساس کند.

علت درد سیاتیک و ارتباط آن با دیسک کمر؟

 علت ایجاد درد سیاتیک به دلیل ایجاد فشار به عصب سیاتیک و یا وارد آمدن ضربه به ناحیه کمر می باشد. در حقیقت سیاتیک نشانه ای از مشکلی دیگر است که در ناحیه آسیب دیده ایجاد شده است.

در حقیقت حرکت دیسک بین مهره ای که بسیار دردناک می باشد، عضله باسن را درگیر می کند.

درد عصب سیاتیک هنگامی ایجاد می شود که فشار بر روی عصب سیاتیک وارد شود. یکی از رایج ترین دلایل درگیری عصب سیاتیک و درد آن، اختلالات دیسکی مانند بیرون زدگی یا لغزندگی دیسک کمر می باشد.

دیسک کمر زمانی ایجاد می شود که مواد داخل دیسک بر اثر فشارهایی که در طول زمان به صورت تدریجی و یا به صورت ناگهانی به دیسک وارد می شود، دیسک را پاره و یا حتی بدون پارگی تحریک کند و به عصب سیاتیک فشار وارد کند.

البته هرچند شایع ترین علت گرفتگی عصب سیاتیک، دیسک کمر می باشد ولی گرفتگی ماهیچه های لگنی و خصوصاً عضله پیریفورمیس هم می تواند با فشار بر روی عصب سیاتیک باعث بروز علائم سیاتیک شود (سندروم پیریفورمیس).

سایر علل درد سیاتیک که شیوع کمتری دارند عبارتند از: عفونت، تومورهای ستون فقرات یا حتی تومور عصب سیاتیک.

هر عاملی که موجب کشیدگی و فشار بر روی شکم شود می تواند موجب ابتلا و درگیری بیشتر سیاتیک شود از جمله بارداری و چاقی.

بنابراین هرچند چاقی شکمی و درد سیاتیک با هم بدون ارتباط نمی باشند، اما این واژه که بیماران تصور می کنند تنها به علت چاق شدن دچار درد سیاتیک شده اند اشتباه می باشد.

زمان مراجعه به پزشک در صورت بروز درد سیاتیک

سیاتیک خفیف معمولا طی زمان از بین می رود.

اگر اقداماتتان در جهت مراقبت شخصی نتوانست باعث فروکش شدن علایم سیاتیک شود و یا دردتان بیش از یک هفته باقی ماند یا شدید شده و به تدریج بدتر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید.

به دنبال مراقبت پزشکی فوری باشید اگر:

• درد شدید ناگهانی در نیمه پایینی کمرتان یا پایتان و بی حسی یا ضعف ماهیچه ای در پایتان دارید
• درد به دنبال یک جراحت سخت مانند تصادف ایجاد شده است
• در کنترل روده یا مثانه تان مشکل دارید

سیاتیک در بارداری

در دوران بارداری، اگر جنین در حال رشد و بزرگ شدن رحم شما به عصب سیاتیک شما فشار بیاورد، سیاتیک در بارداری می تواند ایجاد شود.

فشار روی این عصب می تواند باعث التهاب، تحریک و درد شود. اگر دردهایی شبیه به تیر کشیدن را تجربه می کنید که از ناحیه کمر شروع می شود و به پاهای شما می رسد، دچار درد عصب سیاتیک شده اید.

دلیل به وجود آمدن دردهای سیاتیکی

سیاتیک زمانی رخ می دهد که عصب سیاتیک توسط یک دیسک درگیر فتق در داخل ستون فقرات یا به خاطر رشد بیش از حد استخوان در مهره ها، فشار داده شده است.

به ندرت عصب می تواند به خاطر تومور فشرده شود یا به علت بیماری مثل دیابت آسیب ببیند.

فاکتورهای ریسک

فاکتورهای ریسک برای سیاتیک شامل موارد زیر هستند:

• سن. تغییرات مرتبط با سن در ستون فقرات مانند دیسک های درگیر فتق و زائده های استخوانی، رایج ترین دلایل سیاتیک هستند.
• چاقی. با افزایش فشار روی ستون فقرات، وزن اضافی می تواند در تغییرات ستون فقرات که سیاتیک را تحریک می کند سهم داشته باشد.
• شغل. شغلی که نیاز دارد کمرتان را بچرخانید، بارهای سنگین حمل کنید یا با یک وسیله نقلیه برای مدت زمان طولانی رانندگی کنید می تواند در سیاتیک نقش داشته باشد، اما هیچ مدرک قاطعی مبنی بر این ارتباط وجود ندارد.
• نشستن طولانی. افرادی که برای مدت طولانی می نشینند یا سبک زندگی بی تحرکی دارند، احتمال بیشتری برای دچار شدن به سیاتیک نسبت به افراد فعال دارند.
• دیابت. این عارضه که بر روی روش مصرف قند خون در بدنتان تاثیر می گذارد، ریسک آسیب عصبی را افزایش می دهد.

پیشگیری از دردهای سیاتیکی

ممکن است شما برای همیشه نتوانید از سیاتیک پیشگیری کنید و این عارضه ممکن است پس از یک دوره درمانی مجددا برگردد. لذا ارتباط همیشگی با تیم فیزیوتراپی و پزشکی یادمان می تواند شدیدا در این زمینه به شما کمک کند.

موارد ذیل می تواند نقشی کلیدی در حفاظت از کمرتان داشته باشد:

به طور منظم ورزش کنید

برای قوی نگه داشتن کمرتان، توجه مخصوصی به ماهیچه های مرکزی تان داشته باشید؛ ماهیچه هایی در شکم و نیمه پایینی کمرتان که برای طرز ایستادن و تراز بودن ضروری هستند.

از پزشک متخصص مغز و اعصاب و یا از فیزیوتراپیست خود بخواهید فعالیت های مخصوص را معرفی کند.

هنگامی که می نشینید وضعیت بدنی مناسب را حفظ کنید

یک صندلی با حمایت مناسب از نیمه پایینی کمر، دارای دسته و پایه گردان انتخاب کنید.

مد نظر داشته باشید که یک بالش یا حوله لوله شده را در گودی کمرتان قرار دهید تا انحنای طبیعی آن حفظ شود.

زانوها و لگنتان را در یک سطح قرار دهید.

از حالت های بدنی درست استفاده کنید

اگر برای مدت طولانی می ایستید، یک پای خود را هر چند وقت یک بار روی چهارپایه یا جعبه کوچک قرار دهید.

زمانی که چیز سنگینی بلند می کنید بگذارید اندام تحتانی شما آن کار را انجام دهد.

به طور مستقیم به سمت بالا و پایین حرکت دهید. کمرتان را صاف نگه دارید و فقط زانوها را خم کنید.

بار را نزدیک بدنتان نگه دارید. از بلند کردن و چرخیدن هم زمان خودداری کنید.

اگر شیء، سنگین یا بد دست است یک نیروی کمکی برای بلند کردن پیدا کنید.

تشخیص سیاتیک

بعد از معاینه بالینی مهم ترین راه تشخیص تست نوار عصب و عضله می باشد. در صورتی که شک به درگیری عصب سیاتیک به خاطر دیسک کمر باشد، MRI کمری کمک کننده خواهد بود.

خطرات سیاتیک

یکی از مهم ترین خطرات سیاتیک در صورت عدم درمان، کاهش تدریجی و غیرقابل بازگشت قدرت پا از باسن به پایین می باشد که گاهی خود را با لاغری پا نشان می دهد. درد مقاوم به درمان هم از خطرات سیاتیک در شرایطی است که خیلی طول می کشد.

سیاتیک پای چپ

سیاتیک پای چپ هر چند به دلایل نامعلومی از پای راست بیشتر است ولی سیاتیک پای راست هم کم نیست. تئوری هایی همچون ضعیف تر بودن پای چپ نسبت به راست عنوان شده که هنوز ثابت نشده است. به هر حال درمان سیاتیک در هر دو پا به یک شکل می باشد.

طول درمان سیاتیک

طول درمان سیاتیک بسته به اینکه حاد یا مزمن باشد متفاوت است ولی اغلب برای درمان سیاتیک نیاز به چند هفته زمان می باشد . کمترین دوه درمان سیاتیک دو هفته و بیشترین دوره درمان سیاتیک ۸ تا ۱۲ هفته می باشد.