نمره جدید محیط کسب‌و‌کار

به گزارش پارس به نقل از دنیای اقتصاد- جدیدترین گزارش گروه مطالعات محیط کسب و کار مرکز پژوهش های مجلس که در پاییز ۹۱ صورت گرفته، منتشر شد. نتایج این مطالعه که بر اساس ارزیابی ۲۸۵ تشکل اقتصادی از مولفه های فضای کسب و کار کشور صورت گرفته، حاکی از آن است که محیط کسب و کار کشور درپاییز ۹۱ نمره بدتری نسبت به پاییز ۹۰ کسب کرده است. همچنین نتایج این مطالعه نشان می دهد که وضعیت مولفه های محیط کسب و کار کشور همچنان پایین تر از متوسط است. در این مطالعه، همچنین تشکل های اقتصادی به سه سوال درخصوص مهم ترین مسائل روز کسب و کار ایران پاسخ گفتند. براساس این گزارش، ۶۸ درصد از تشکل های اقتصادی مورد مطالعه عامل اصلی بی ثباتی قیمت ها در کشور را سوء مدیریت داخلی دانسته اند. همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد که ۶۳ درصد از صاحبان کسب و کار در جهت رقابت پذیری در تجارت خارجی و حمایت از تولید ملی، نرخ ارز ۲۰۰۰ تومان یا بالاتر را مناسب می دانند.

مهم ترین عامل بی ثباتی قیمت ها از نگاه بنگاه های اقتصادی؛ ضعف مدیریت داخلی
دنیای اقتصاد- جدیدترین گزارش گروه مطالعات محیط کسب وکار مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی که در پاییز ۹۱ انجام شده حاکی از آن است که وضعیت فضای کسب وکار کشور نسبت به پاییز ۹۰ بدتر شده است، بر اساس این گزارش که با ساختاری متفاوت از گزارش های بین المللی به ارزیابی ۲۸۵ تشکل اقتصادی سراسر کشور از مولفه های ملی محیط کسب وکار پرداخته است، میانگین وزنی ارزیابی مولفه های کسب وکار ۲۵/۰ درصد بیشتر به سوی بدترین امتیاز یعنی ۱۰ تمایل پیدا کرده است.
براساس این گزارش ارزیابی تشکل های اقتصادی از وضعیت مولفه های اقتصادی هم چنان پایین تر از متوسط است. نتایج این مطالعه نشان داده است که ۶۸ درصد از تشکل های اقتصادی مورد مطالعه مهم ترین عامل بی ثباتی قیمت ها را ضعف مدیریت داخلی دانسته، ۶۳ درصد بهترین نرخ ارز برای رقابت پذیری در تجارت خارجی را ۲۰۰۰ تومان و بیشتر ذکر کرده و ۶۸ درصد شفاف نبودن قانون مالیاتی و مطالبات غیرقانونی در مالیات ستانی را مهم ترین مشکلی دانسته اند که در بازبینی قانون مالیات مستقیم باید مورد توجه قرار بگیرد.
بخش قابل توجهی از رشد اقتصادی هر کشور در گرو فضای کسب و کار مناسب در آن کشور است. « فضای کسب وکار خاکستری» اصطلاحی است که امروزه به فضای کسب وکار در ایران اطلاق می شود، فضایی که بدون شک بر عملکرد مدیران بنگاه های تولیدی، نیروی کار، سرمایه گذاران اقتصادی، روند تولید و سایر فرآیندهای اقتصادی تاثیر می گذارد. گزارش های سالانه مرکز پژوهش های مجلس گام هایی در جهت روشن تر شدن ابعاد فضای کسب وکار در ایران از نگاه صاحبان کسب وکار هستند. تازه ترین این گزارش ها علاوه بر ارزیابی ۲۸۵ تشکل اقتصادی سراسر کشور از مولفه های ملی محیط کسب وکار، گزارشی از پایش محیط کسب وکار در پاییز ۱۳۹۱ نیز ارائه داده است. ساختار مطالعه از دوبخش تشکیل شده است، در بخش نخست مولفه های وضعیت کسب وکار توسط تشکل های اقتصادی ارزیابی شده و به وضعیت هر مولفه نمره ای از ۱ تا ۱۰ داده شده است، که اختصاص نمره ۱۰ به معنی حالتی است که آن مولفه در اداره بنگاه های ارزیابی کننده به حدی تاثیر منفی گذاشته که بنگاه ها را تعطیل یا اداره آنها را غیرممکن کرده است و نمره ۱، حالتی است که آن مولفه در اداره بنگاه های ارزیابی کننده مشکل چندانی ایجاد نکرده است. در بخش دوم این مطالعه سه سوال درباره مهم ترین مسائل روز کسب وکار ایران مطرح شده است.
از شفافیت نظام مالیاتی تا ضعف مدیریت داخلی
در پرسشنامه مربوط به این مطالعه، سه سوال درباره مهم ترین مسائل روز کسب وکار ایران مطرح شده است که برآیند پاسخ ۲۸۵ تشکل اقتصادی مشارکت کننده در این مطالعه به ترتیب زیر است: سوال ۱- به نظر شما در پاییز ۱۳۹۱ مهم ترین عامل بی ثباتی قیمت ها در کشورمان کدام عامل بوده است؟
جواب: آثار هدفمندی یارانه ها (۳ درصد) ، تحریم های خارجی (۲۹ درصد) و ضعف مدیریت داخلی (۶۸ درصد)
سوال ۲ – به نظر شما برای رقابت پذیری در تجارت خارجی و حمایت از تولید ملی، نرخ ارز (دلار) بهتر است به کدام گزینه زیر نزدیک تر باشد؟
جواب: کمتر از ۱۵۰۰ تومان (۳۷ درصد) ، ۲۰۰۰ تومان (۳۹ درصد) ، ۲۵۰۰ تومان (۱۴درصد) و ۳۰۰۰ تومان و بالاتر (۱۰ درصد)
سوال ۳ – به نظر شما کدام یک از مشکلات زیر در بازبینی قانون مالیات های مستقیم باید مورد توجه بیشتر قرار گیرند؟
جواب: شفاف نبودن مقررات مالیاتی (۴۳ درصد) ، مطالبات غیرقانونی در مالیات ستانی (۲۵ درصد) ، علی الراس بودن (۱۷ درصد) ، رویه های اداری پیچیده (۱۵ درصد)
وضعیت مولفه های کسب وکار همچنان پایین تر از متوسط است. بنا به گزارش مرکز پژوهش های مجلس میانگین وزنی ارزیابی مولفه های محیط کسب وکار در این گزارش (پاییز ۹۱) ۷۰/۵ از ۱۰ (۱۰ بدترین ارزیابی) بوده که تقریبا مشابه ارزیابی تابستان ۱۳۹۱ (با میانگین ۷۳/۵) بوده است، اما در مقایسه با پاییز سال قبل تر از آن (پاییز ۱۳۹۰ با میانگین ۴۵/۵ از ۱۰) بدتر ارزیابی شده است. تشکل های اقتصادی مشارکت کننده در تهیه گزارش پاییز ۹۱، مولفه های ملی محیط کسب وکار در ایران طی پاییز ۱۳۹۱ را همچنان در وضعیت پایین تر از متوسط ارزیابی کرده اند.
بدترین مشکل: بی ثباتی قیمت مواد اولیه
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس در این مطالعه، به ترتیب سه مولفه « بی ثباتی در قیمت مواد اولیه» ، « مشکل دریافت تسهیلات از بانک ها» و « اعمال تحریم های بین المللی علیه کشورمان» ، مجموعا بدتر از بقیه مولفه ها ارزیابی شده اند. همچنین مولفه های « ضعف زیرساخت های تامین برق» ، « ضعف زیرساخت های حمل و نقل» و « تمایل مردم به خرید کالاهای خارجی و تقاضای کم برای محصولات ایرانی مشابه» نسبت به سایر مولفه ها در پاییز ۱۳۹۱ بهتر ارزیابی شده اند.
بدترین البرز، بهترین چهارمحال و بختیاری
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس تشکل های اقتصادی استان های البرز، مازندران، بوشهر و کرمان به ترتیب با میانگین ارزیابی ۹۶/۶،۷۱/۶،۶۶/۶ و ۶۳/۶ مجموعا بدترین ارزیابی را به خود اختصاص داده اند. تشکل های اقتصادی استان های چهارمحال و بختیاری، کردستان، سمنان و خراسان جنوبی به ترتیب با میانگین ارزیابی ۱۸/۴،۵۰/۴،۹۶/۴ و ۹۶/۴ مجموعا ارزیابی بهتری نسبت به سایر استان ها از وضعیت مولفه های محیط کسب وکار در پاییز ۱۳۹۱ ارائه کرده اند.
مولفه های ملی کسب وکار چه هستند؟
به گزارش مرکز پژوهش های مجلس مولفه های ملی محیط کسب وکار، مجموعه عواملی اند که به طور مشترک بر اداره و عملکرد همه بنگاه ها در جامعه مورد مطالعه اثر می گذارند، اما تقریبا خارج از کنترل مدیران بنگاه ها قرار دارند. محیط کسب وکار عمدتا در حوزه بنگاه های کوچک و متوسط بررسی و مطالعه می شود، زیرا بنگاه های بزرگ تا حدودی می توانند با صرف هزینه هایی مانند تبلیغات برای تغییر فرهنگ مصرفی یا عملیات لابی در محافل سیاستگذار، عوامل خارجی موثر بر اداره و عملکرد بنگاه هایشان را مهار کنند. اما بنگاه های کوچک و متوسط چنین قابلیتی ندارند و به همین دلیل بهبود محیط کسب وکار برای بنگاه های کوچک و متوسط اهمیت زیادی دارد.
چه تفاوتی با گزارش های جهانی دارد؟
مولفه های محیط کسب وکار در گزارش های مرکز پژوهش های مجلس به اقتضا و تناسب با شرایط اقتصاد ایران شناسایی و تعریف شده اند و با شاخص های مشهور بین المللی نظیر شاخص « انجام کسب وکار» بانک جهانی تفاوت هایی دارند. در گزارش های « انجام کسب وکار» بانک جهانی که از سال ۲۰۰۲ منتشر می شوند، کیفیت مقررات گذاری کسب وکار در ۴ سطح راه اندازی، گسترش، بهره وری و اتمام فعالیت اقتصادی بررسی می شود. بنابراین این گزارش لزوما جامع نیست و به مقوله مولفه های کسب وکار تنها از زاویه تولد، حیات و مرگ شرکت ها می پردازد. جز گزارش شناخته شده « انجام کسب وکار» بانک جهانی، گزارش های بین المللی تخصصی دیگری نیز وجود دارند که به بررسی مولفه های کسب وکار می پردازند، این گزارش ها هریک به مقوله خاصی نظیر آزادی اقتصادی، خطرپذیری و حقوق مالکیت تمرکز دارند. گزارش مرکز پژوهش های مجلس اما ترکیبی از این مولفه ها را بررسی می کند، مولفه های کسب وکار مورد بررسی در این گزارش ها طی زمستان ۱۳۸۸ تا بهار ۱۳۸۹ به روش دلفی از ۸۰ تشکل اقتصادی سراسری به دست آمده اند، همچنین از زمستان ۱۳۹۰ به بعد وضعیت « مولفه های محیط کسب وکار» صرفا از نظر تشکل های اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفته و عملکرد دستگاه های مرتبط با محیط کسب وکار ارزیابی نمی شود.