آشنایی با انواع تجهیزات پسیو ، بستر هر شبکه کامپیوتری

این روزها کمتر اداره یا سازمانی پیدا می‌شود که به شبکه و کارکردهای آن وابسته نباشد. اما اصطلاح شبکه به کلیتی اشاره می‌کند که شامل اجزای ریزودرشت زیادی می‌شود که هرکدام وظیفه‌ای بر عهده دارند. این ابزارها و قطعات به دو دسته‌ی کلی تجهیزات پسیو شبکه و تجهیزات اکتیو شبکه تقسیم می‌شوند. در این مقاله قصد داریم انواع تجهیزات پسیو را به شما معرفی و کاربرد هرکدام از آن‌ها را مرور کنیم.

کاربرد انواع تجهیزات پسیو

همان‌طور که در مقدمه‌ی مطلب گفتیم تجهیزات شبکه در دو گروه کلی اکتیو و پسیو دسته‌بندی می‌شوند. وظیفه‌ی تجهیزات پسیو که زیرساخت شبکه را تشکیل می‌دهند، انتقال سیگنال‌هایی است که توسط تجهیزات اکتیو تولید شده‌اند. در واقع کاربرد تجهیزات پسیو را می‌توان جابه‌جایی داده‌ها در شبکه و ایجاد ارتباط بین اجزای آن تعریف کرد. با این‌ حال برای آشنایی بهتر با کاربرد انواع تجهیزات پسیو ، بهتر است آن‌ها را با تجهیزات اکتیو مقایسه کنیم.

تفاوت تجهیزات اکتیو و پسیو چیست ؟

تفاوت اصلی تجهیزات پسیو و اکتیو به بحث نیرو و انرژی مربوط می‌شود. کاربردهای متفاوت این دستگاه‌ها باعث شده از نظر منبع تغذیه و نوع جریان اختلاف‌هایی با هم داشته باشند.

تجهیزات اکتیو وظیفه‌ی برق‌رسانی به مدار را بر عهده دارند؛ در حالی ‌که تجهیزات پسیو مصرف‌کننده‌ی این برق هستند.

تجهیزات اکتیو انرژی را به‌صورت ولتاژ یا جریان تولید می‌کنند؛ در مقابل، تجهیزات پسیو انرژی را به همین شکل‌ها ذخیره می‌کنند.

قابلیتی که تجهیزات اکتیو دارند، اما انواع تجهیزات پسیو از آن محروم هستند، توانایی تقویت نیروست.

تجهیزات اکتیو توانایی به گردش درآوردن جریان را دارند؛ اما تجهیزات پسیو این قدرت را ندارند.

تجهیزات اکتیو نیازمند منابع خارجی هستند؛ اما تجهیزات پسیو به منابع بیرونی نیاز ندارند.

تجهیزات اکتیو نیرورسان و تجهیزات پسیو، نیروپذیرند.

در کل می‌توان تجهیزات اکتیو را دستگاه‌هایی با توانایی تامین یا رساندن انرژی معرفی کرد؛ در مقابل تجهیزات پسیو را باید دستگاه‌هایی تعریف کرد که توانایی ذخیره‌ی انرژی به شکل جریان یا ولتاژ را دارند و نیازمند منابع خارجی نیستند.

معرفی انواع تجهیزات پسیو شبکه

حالا که با ویژگی‌های کلی تجهیزات پسیو شبکه آشنا شده‌اید، بهتر است انواع این محصولات و وظایف هرکدام از آن‌ها را هم بشناسید. در ادامه تلاش می‌کنیم این قطعات و دستگاه‌ها را تا حد امکان کوتاه به شما معرفی کنیم.

داکت و ترانکینگ

داکت و ترانکینگ به خاطر شباهت‌های ظاهری و کاربردی زیادی که با هم دارند، اغلب یکی تصور می‌شوند؛ در حالی‌ که واقعیت چیز دیگری است. داکت محفظه‌ای است که معمولا از جنس پلاستیک ساخته می‌شود و برای تعیین مسیر و محافظت از کابل در برابر ضربه، پارگی یا پوسیدگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در شبکه‌های کوچک خانگی که تنها بحث محافظت از چند کابل شبکه مطرح است، انتخاب داکت منطقی‌تر به‌ نظر می‌رسد. اما اگر هدف، نگهداری از چند ده کابل باشد، فضای باریک داکت پاسخگوی نیاز شما نیست و باید سراغ ترانکینگ بروید.

ترانکینگ کانالی است که علاوه بر مسیردهی و محافظت از کابل، امکانات دیگری را هم در اختیار کاربر قرار می‌دهد. مثلا با استفاده از ترانکینگ می‌توانید در هر نقطه‌ای که در نظر دارید، اقدام به نصب انواع پریز شبکه، برق یا تلفن کنید. ضمن اینکه روی ترانک می‌توان انواع پورت را هم کار گذاشت و بدون نیاز به کابل‌کشی مجدد، انواع تجهیزات را به هم متصل کرد. بنابراین ترانکینگ و داکت را باید جزو مهم‌ترین انواع تجهیزات پسیو به شمار آورد.

کابل شبکه و پچ کورد

کابل شبکه بدون تردید اصلی‌ترین تجهیزات پسیو شبکه محسوب می‌شود؛ چراکه بدون این قطعه اصولا شبکه‌ای وجود ندارد. ارتباط بین دستگاه‌ها و تجهیزات مختلف شبکه مثل پرینتر و مودم با استفاده از کابل شبکه ایجاد می‌شود. کابل مسی (زوج سیم به هم تابیده) محبوب‌ترین نوع کابل شبکه به حساب می‌آید؛ در مقابل، کابل اپتیکال (فیبر نوری) سرعت بسیار بالاتری دارد.

کابل های مسی در انواع مختلفی تولید می‌شوند و هرکدام کیفیتی متفاوت را ارائه می‌کنند. مثلا کابل شبکه Cat8 پهنای باند 2 گیگاهرتزی و سرعت 40 گیگابیتی را در اختیار کاربر قرار می‌دهد؛ در حالی ‌که پهنای باند کابل Cat5 به 100 مگاهرتز و سرعت آن به 100 مگابیت بر ثانیه محدود می‌شود. از لحاظ وجود لایه‌های حفاظتی هم کابل شبکه انواع گوناگونی دارد. برای مثال در ساختار کابل UTP از شیلد استفاده نشده؛ اما کابل S/FTP هم شیلد دارد و هم فویل.

پچ کورد هم یکی از انواع تجهیزات پسیو شبکه است که از لحاظ ساختاری، کابل شبکه‌ای است که دو سر آن سوکت خورده است. بنابراین پچ کوردها بر اساس نوع کابل و همچنین مدل سوکت دسته‌بندی و به بازار عرضه می‌شوند. از این وسیله بیشتر در موقعیت‌هایی که فاصله‌ی دو دستگاه زیاد نیست استفاده می‌شود؛ با این‌ حال برخی کاربران ترجیح می‌دهند به کمک پچ کوردهای با متراژ بالا ، فواصل 10، 20 متری بین تجهیزات را هم پوشش دهند. البته پایین بودن قیمت کابل شبکه یکی از دلایلی است که موجب روگرداندن اکثر کاربران از پچ کورد می‌شود.

کیستون و سوکت شبکه

کیستون به‌عنوان یکی از انواع تجهیزات پسیو به کاربر اجازه می‌دهد در هر نقطه‌ای که تمایل دارد به کابل شبکه متصل شود. ساختار کیستون به این صورت است که در یک طرف آن کابل شبکه دیده می‌شود و در سوی دیگر آن پورت مادگی RJ-45. این قطعه در موقعیت‌های مختلف مانند پچ پنل، ترانکینگ و فیس پلیت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کانکتور یا سوکت شبکه هم به کابل وصل می‌شود؛ اما برخلاف کیستون از نوع نری است و باید به پورت مناسب خود روی پریز، پچ پنل یا دیگر تجهیزات شبکه متصل گردد. سوکت RJ-45 پرکاربردترین نوع سوکت شبکه است که در دو نوع شیلد دار و بدون شیلد تولید می‌شود.

رک شبکه و متعلقات

رک وظیفه‌ی گردآوری و نگهداری از تجهیزات شبکه را بر عهده دارد. این محفظه‌ی فلزی از دستگاه‌ها و قطعات مختلف مثل روتر و سرور در برابر ضربات فیزیکی محافظت و امنیت اطلاعات شبکه را تضمین می‌کند. مزیت دیگر استفاده از رک، تسهیل بررسی و عیب‌یابی شبکه است؛ زیرا تجهیزات را در یک نقطه جمع می‌کند؛ بنابراین لازم نیست کاربر برای تست قطعات مختلف، تمام محیط کار را زیرورو کند.

رک های دیواری و ایستاده معروف‌ترین و پرکاربردترین انواع این تجهیزات پسیو شبکه هستند. در شبکه های کوچک که تعداد تجهیزات زیاد نیست و از طرفی، فضای کافی برای قرار دادن محفظه‌های بزرگ وجود ندارد، انتخاب رک دیواری، تصمیمی منطقی به نظر می‌رسد. این تجهیزات معمولا بین 4 تا 12 یونیت جا دارند.

شبکه های بزرگ اداری و سازمانی برای محافظت از تجهیزات خود نیازمند فضایی بزرگ‌تر هستند که رک ایستاده آن را در اختیارشان می‌گذارد. طبعا از قبل باید به محل قرارگیری این تجهیزات جاگیر فکر کرد؛ چراکه این نوع رک را نمی‌توان روی دیوار نصب کرد. سایز رک های ایستاده بین 12 تا 47 یونیت است که برای اکثر کاربرها کافی به نظر می‌رسد. در کل بررسی تجهیزات پسیو شبکه به کمک رک سریع‌تر و راحت‌تر انجام می‌شود.

البته به‌جز رک های ایستاده و دیواری، انواع دیگری از این تجهیزات تولید می‌شوند که کاربردهای خاص‌تری دارند. مثلا رک DVR که از نوع دیواری است و بین 2 تا 4 یونیت ارتفاع دارد و گزینه‌ای ایدئال برای محافظت از تجهیزات دوربین مداربسته محسوب می‌شود. یا رک لابراتواری که 2 یا 4 ستون دارد و برای نگهداری از تجهیزات مخابراتی و تلویزیونی طراحی شده است. گذشته از این‌ها رک های بیرونی ( Outdoor ) هم در بازار موجود است که برای استفاده در فضاهای باز مناسب هستند؛ زیرا در برابر شرایط محیطی نامساعد مقاوم‌سازی شده‌اند.

رک برای انجام وظایف یا بهبود عملکرد خود از قطعات و ابزارهایی استفاده می‌کند که به‌عنوان متعلقات رک شناخته می‌شوند. پاور ماژول، سینی، درب، فن، بلانک پنل، لایت پنل، مدیریت کابل و پیچ و مهره، مهم‌ترین متعلقات رک به‌حساب می‌آیند که در معرفی انواع تجهیزات پسیو شبکه باید به آن‌ها اشاره کرد.

پچ پنل

پچ پنل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تجهیزات پسیو شبکه ، تعداد زیادی پورت را در خود جای داده و در اختیار کاربر می‌گذارد. کاربرد این وسیله در سازمان‌دهی کابل‌ها و کمک به حفظ نظم شبکه است؛ در واقع بدون پچ پنل ، کابل های شبکه وضعیتی آشفته پیدا می‌کنند. انواع پچ پنل با تعداد پورت های متفاوت در بازار موجود است که اجازه‌ی استفاده از انواع کابل های مسی، فیبر نوری یا کواکسیال را به کاربر می‌دهند.

مزیت به‌کارگیری پچ پنل را می‌توان در سه بخش توسعه‌پذیری (امکان اضافه کردن دستگاه‌های جدید به شبکه بدون نیاز به کابل‌کشی مجدد)، نظم دادن به کابل‌ها (به خاطر مشخص شدن مسیر هر کابل نزدیکی به تجهیزات اصلی) و پایین آوردن هزینه‌ها (کاهش هزینه‌ی کابل و کابل‌کشی) بررسی کرد.

دلیل اهمیت تجهیزات پسیو شبکه

با شناخت انواع تجهیزات پسیو ، کاربر تسلطی نسبی بر شبکه پیدا می‌کند تا بررسی و عیب‌یابی‌های اولیه را خودش انجام دهد؛ چراکه تجهیزات پسیو بخش مهمی از سخت‌افزارهایی را تشکیل می‌دهند که کاربر با آن‌ها سروکار دارد. کابل شبکه، رک، پچ کورد، کیستون و داکت از جمله تجهیزاتی هستند که در این دسته قرار می‌گیرند و حضورشان در شبکه الزامی است. بدون تجهیزات پسیو شبکه ، جابه‌جایی داده‌ها (علت اصلی طراحی و ساخت شبکه) غیرممکن می‌شود؛ بنابراین آشنایی با نحوه‌ی کارکرد این قطعات و ابزارها بسیار حیاتی است.