وین منتظر تغییرات پاستور

فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای، نفوذ معنوی در منطقه غرب آسیا، قدرت دفاعی و نظامی خصوصا توان موشکی ایران و درنهایت برجام، این‌ها مسائلی هستند که سالیان سال است ذهن و فکر کشورهای غربی را به خود مشغول کرده است. اوایل دهه ۸۰ بود که بحث‌ها بر سر فعالیت‌های هسته‌ای ایران شکل گرفت و تاکنون ادامه داشته است. 
  موضع پایدار ایران از دهه ۸۰  در قبال انرژی هسته‌ای 
از سال ۸۲ تاکنون موضع جمهوری اسلامی ایران مشخص و مبرهن است و آن عبارت است از استفاده و پژوهش در انرژی هسته‌ای و بهره‌گیری از حق قانونی و مسلمی که تمام کشورها دارند. اما نکته قابل‌توجهی که در مورد ادامه‌دار شدن مباحث هسته‌ای وجود دارد  به سیاست‌های دولت روحانی و تیم مذاکره‌کننده آن‌ مرتبط است. در سال‌های ابتدایی که کشورهای غربی برای جلوگیری از پیشرفت اقتصادی و علمی و منطقه‌ای ایران توقف فعالیت‌های هسته‌ای را بهانه کردند، مسئولان  وزارت امور خارجه و تیم مذاکره‌کننده مواضعی از سر اقتدار اتخاذ می‌کردند و هر زمان که غربی‌ها خواسته‌های قانونی و به‌حق ایران را نمی‌پذیرفتند، ایران نیز باقدرت تمام فعالیت‌ها و خطوط قرمزی که استکبار جهانی مشخص کرده بود را از سر می‌گرفت. 
   تغییر دیپلماسی قدرت با دیپلماسی لبخند و تسامح
اما مسئله این است که از سال ۹۲ به بعد رویه و سیاست وزارت امور خارجه از دیپلماسی اقتدار به دیپلماسی لبخند تغییر کرد و این همان روشی بود که روحانی با آن رأی آورد؛ تغییر رویه در ارتباط با دنیایی که در کشورهای غربی خلاصه‌شده بود. اقتدار جلیلی جای خود را به لبخند ظریف و عراقچی داد و این تغییر در سیاست خارجی ایران، بارقه امیدی برای غربی‌ها به‌منظور رسیدن به برجام و اعمال رسمی محدودیت‌های هسته‌ای بود.
از سال ۹۲ تاکنون مدت زیادی گذشته است. فرصت‌های بسیاری پدید آمد، اتفاقات زیادی رخ داد و تحریم‌های بیشتری علیه کشورمان اعمال شد. در تابستان سال ۹۵ بود که برجام به امضا رسید و بلافاصله پس‌ازآن سردواندن ایران توسط آمریکا و اروپا آغاز شد. در همین فاصله به سال ۹۷ رسیدیم وآمریکا به‌صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا متن این توافقنامه را در تلویزیون رسمی این کشور پاره کرد. 
تکرار مکررات است اگر بگوییم کشورهای غربی باقی‌مانده در برجام پس از خروج آمریکا از این توافق عملا هیچ‌یک از تعهدات خود را اجرایی نکردند و همگام با تحریم‌های آمریکا افسار خود را برای فشار علیه ایران دست ترامپ دادند. فردی که وجهه بین‌الملل آمریکا را بیش‌ازپیش خدشه‌دار کرده و از بسیاری از توافق‌های بین‌المللی خارج‌شده بود. حالا به سال ۱۴۰۰ رسیدیم و هنوز هم به‌واسطه تفکر غرب‌گرای برخی از مسئولان شاهد توقف اجرای برجام و متهم شدن ایران به نقض این توافق هستیم. 
   آمریکا توپ را در زمین ایران می‌اندازد
اکنون پس از برگزار شدن دور جدید مذاکرات بین ایران و اعضای باقی‌مانده در برجام برای بازگشت آمریکا به این توافق در وین، واشنگتن با ژست حق‌به‌جانب ایران را تصمیم‌گیرنده اصلی و نهایی نشان می‌دهد؛ سیاستی که پس از هر دور از مذاکرات اتخاذ می‌شود.
مذاکرات وین به‌منظور احیای برجام از فروردین‌ماه امسال (۱۴۰۰) کلید خورد و تاکنون ۶ دور آن برگزارشده است. ششمین دور مذاکرات وین به‌منظور احیای برجام به مدت ۹ روز (از ۲۲ خردادماه) با برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در روز یک شنبه ۳۰ خردادماه و دو روز بعد از برگزاری سیزدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری در ایران در شهر وین اتریش پایان یافت و سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه و رئیس هیئت ایرانی شرکت‌کننده در مذاکرات دراین‌باره بابیان این‌که ملاک ما رسیدن به یک توافق خوب است، درباره روند مذاکرات گفت: به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقی‌مانده ساده نخواهد بود.
پس‌ازآن شاهد اظهاراتی از سوی مقامات آمریکایی درباره دور هفتم مذاکرات بوده‌ایم ازجمله در دو هفته اخیر دولتمردان این کشور در اظهاراتی متعدد بارها گفته‌اند که برای دور جدید مذاکرات آماده‌اند، مذاکراتی که در آن ایالات‌متحده قرار نیست حرکتی انجام دهد اما گویی کل توافق معطل چراغ سبز ایران به دور جدید مذاکرات است!
پس از برگزاری دور ششم مذاکرات وین به‌منظور احیای برجام، شاهد اظهاراتی مداخله‌جویانه از سوی دو عضو اروپایی این توافق بودیم و وزیر خارجه آمریکا هم توپ را در زمین ایران انداخت و گفت تهران باید تصمیم بگیرد که آیا آماده بازگشت به تعهداتش هست یا خیر.
درهمین حال گزارش وزارت امورخارجه در مورد برجام و روند مذاکرات به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد و در بخشی از این گزارش به ۶ دور مذاکره انجام‌شده در وین اشاره‌شده و آمده است: مذاکرات وین با کشورهای ۱+۴ و از طریق آنان با آمریکا، صورت گرفته است. مذاکرات غیرمستقیم سختی‌ها و محدودیت‌های خود را دارد: زمان‌بر است و به‌سادگی در معرض سوءتفاهم قرار می‌گیرد.«سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه نیز دوشنبه ۲۱ تیرماه در اظهاراتی درباره مذاکرات وین گفت: با توجه به پیشرفت‌های حاصله می‌توان این ارزیابی را ارائه کرد که به پایان مذاکرات وین نزدیک شده‌ایم. برخی موضوعات حل‌نشده کماکان باقی است، ولی آنچه که اهمیت دارد این است که وزن موضوعات حل‌شده خیلی بیشتر از مسائل حل‌نشده است. ما مسیر زیادی را تاکنون طی کرده‌ایم، اما این راه باقی‌مانده از مسیر، مسیر ساده‌ای نخواهد بود.
   واشنگتن: آماده بازگشت به دور هفتم هستیم
آمریکا همچون همیشه توپ را در زمین ایران انداخت و «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری اعلام کرد که این کشور آماده بازگشت به دور هفتم مذاکرات وین است و ضرب‌الاجلی برای بازگشت به این دور مذاکرات تعیین نمی‌کند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد، تنها تهران می‌تواند بگوید که این مذاکرات چه زمانی از سر گرفته خواهند شد و افزود: «در خصوص این گفت‌وگوها ضرب‌الاجلی تعیین نمی‌کنیم، اما باگذشت زمان، پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، روی دیدگاهمان درباره بازگشت به برجام، اثر خواهد گذاشت.»
پرایس همچنین گفت که واشنگتن در حال انجام مذاکرات غیرمستقیم، اما فعالی با ایران در خصوص مبادله زندانیان است و این مذاکرات جدا از مذاکرات درباره احیای برجام بوده و آمریکا به دنبال آزادی شهروندان خود در ایران در سریع‌ترین زمان ممکن است.
«سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیئت ایرانی در مذاکرات احیای برجام در وین امشب (شنبه) در یک‌رشته توییت نوشت: ما در دوران انتقالی به سر می‌بریم و یک انتقال دموکراتیک قدرت در تهران در حال انجام است. 
وی افزود: روشن است که گفت‌وگوهای وین باید منتظر دولت جدید در ایران بماند. این اقتضای هر دموکراسی است. 
    ۱۰ زندانی از همه طرف‌ها همین فردا می‌توانند آزاد شوند
معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: آمریکا و انگلیس باید این نکته را درک کرده و ایجاد ارتباط بین یک تبادل انسانی – که آماده اجرا می‌باشد – با برجام را متوقف کنند.  تبادل (زندانیان) را گروگان اهداف سیاسی قرار دادن،‌ باعث از دست دادن هم تبادل و هم توافق می‌شود. 
وی همچنین نوشت: ۱۰ زندانی از همه طرف‌ها می‌توانند همین فردا آزاد شوند، اگر آمریکا و انگلیس به تعهدات خود در توافق به‌عمل‌آمده عمل کنند.
اظهارات «سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با واکنش منفی وزارت خارجه آمریکا همراه شد.
   نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران: این اظهارات، تلاشی تکان‌دهنده برای رفع تقصیر از مسئولیت بن‌بست کنونی در بازگشت متقابل احتمالی به پایبندی به برجام است
«رابرت مالی» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران بامداد یک شنبه بیانیه وزارت خارجه این کشور در واکنش به اظهارات عراقچی را در صفحه توییتر خود منتشر کرد.
در این بیانیه آمده است: «این اظهارات، تلاشی تکان‌دهنده و خشمگین‌کننده برای رفع تقصیر و شانه خالی کردن از مسئولیت بن‌بست کنونی در بازگشت متقابل احتمالی به پایبندی به برجام است.»
این بیانیه که توسط «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا صادرشده، ادامه می‌دهد: «ما آماده هستیم تا به‌محض اینکه ایران تصمیمات مقتضی را اتخاذ کرد، به وین بازگردیم و کار روی بازگشت متقابل به برجام را تکمیل کنیم».پرایس همچنین افزود: «در خصوص اظهاراتی که درباره آمریکایی‌های زندانی در ایران می‌شود نیز باید گفت که ما تلاش ظالمانه دیگری را برای دادن امید واهی به خانواده‌های آن‌ها شاهد هستیم. عراقچی درباره گروگان گرفته شدن توافق از سوی ما می‌گوید، درحالی‌که دولت او چهار آمریکایی را سال‌هاست که زندانی کرده است».بر این اساس، وزارت خارجه آمریکا دراین‌باره توضیح داد: «هنوز هیچ توافقی درزمینهٔ زندانی‌ها حاصل نشده است. اگر ایران واقعا می‌خواهد که ژست بشردوستانه بگیرد، می‌تواند به‌سادگی و فورا زندانی‌ها را آزاد کند.»سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز در واکنش به اظهارات مقامات آمریکایی که منکر توافق با ایران درباره تبادل زندانیان شده‌اند، گفت که این توافق در وین و جدا از برجام صورت گرفته و ایران همین امروز هم آماده تبادل زندانیان با آمریکا و انگلیس است.اکنون با رخداد این فعل‌وانفعالات بیش‌ازپیش مطمئن می‌شویم که آمریکا همچنان درصدد خسته کردن ایران و پافشاری بر مواضع خویش است. مواضعی که خلاف برجام و حقوق بین‌المللی کشورهاست و درنهایت باید دید با تغییر دولت چه شرایطی درروند مذاکرات حاکم خواهد شد.