حجامت از گذشته تا امروز

به گزارش پارس ، به نقل از فارس، حجامت در فرهنگ ایرانی و اسلامی به عنوان یکی از توصیه های اکید پیامبر اسلام برای سلامتی معروف شده است و احادیث و روایات متعدی از آخرین پیامبر خدا درباره اهمیت و فواید حجامت وجود دارد به همین علت انجام حجامت به عنوان بخشی از طب اسلامی معروف شده است.

تاریخچه حجامت

با این حال در دانشنامه ویکی پدیا درباره حجامت این طور نوشته شده است که حجامت یکی از روشهای طب قدیم چینی به نام کاپینگ است که بیش از ۵ هزار سال قدمت دارد و در زمان یونان باستان نیز در حدود ۵۲۰۰ سال پیش بقراط از این روش برای درمان بیماران خود استفاده می کرده است.

آن طور که در منابع موجود نوشته است از حدود ۴۶۰۰ سال پیش پزشکان ایرانی نیز از روش حجامت برای درمان بیماران خود استفاده می کرده اند و علاوه بر کاغذهای پاپیروس در مصر باستان بعد از آن در کتاب جالینوس و کتب حکمای ایرانی و اسلامی مانند کتاب قانون ابن سینا، کتاب ذخیره خوارزمشاهی نیز در فصولی به این روش درمانی اشاره شده است.

این روش طبابت تا قرن ۱۸ میلادی در اروپا نیز مرسوم بوده است اما بعد از آن با فراگیر شدن طب نوین رفته رفته در کشورهای غربی مهجور ماند اما در کشورهای اسلامی و عربی به علت احادیث و روایاتی که از پیامبر اسلام (ص) درباره فواید حجامت توصیه شده است همچنان مقبولیت زیادی دارد.

تاریخ پزشکی ایران اما نشان می دهد که در دوران حکومت پهلوی به شدت با انجام حجامت مخالفت می شده و حتی آن را ممنوع اعلام کردند اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دوباره این روش درمانی که ریشه در طب اسلامی دارد، تا حدی احیا شد و افرادی در مطبهای خود بیمارانشان را حجامت می کنند.

با این حال طبق گزارشی که در ویکی پدیا منتشر شده اشت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ۲۳ شهریور سال ۱۳۷۷ انجام حجامت را ممنوع اعلام کرد اما بعد از آن با مخالفت فقهای شورای نگهبان و رأی دیوان عدالت اداری این مصوبه در ۱۷ تیر ۱۳۸۰ لغو شد.

طبق قوانین و مقررات فعلی کشور، سازمان انتقال خون ایران از افرادی که حجامت کرده اند تا یکسال خون نمی گیرد، مسئولان این سازمان در این مورد اعلام می کنند که منع دریافت خون از افرادی که حجامت کرده اند بر اساس مقررات جهانی و برای اطمینان از ایمنی خونی است که برای بیماران و افراد نیازمند خود مورد استفاده قرار می گیرد، چون احتمال اینکه در محل حجامت از وسایل استریل استفاده نشده و بیماریهایی مثل هپاتیت یا ایدز منتقل شوند، منتفی نیست.

با این وجود مراکزی مانند موسسه حجامت ایران با این تصمیم وزارت بهداشت و سازمان انتقال خون مخالفت کرده اند و علت این تصمیم سازمان انتقال خون را بی اطلاعی آنها از ویژگی های درمان از طریق حجامت و فواید این روش درمانی که ریشه در فرهنگ اسلامی دارد، می دانند.

با وچود اختلاف نظرهایی که بین برخی پزشکان نوین و طبیبان سنتی در مورد حجامت وجود دارد، مراکز انجام حجامت در سراسر کشور فعال هستند و افراد پزشک و تجربی در زمینه حجامت فعالیت می کنند.

یکروز با حجامت

برای بررسی بیشتر این موضوع به یکی از مراکز حجامت در در خیابان انقلاب تهران می رویم، صدای بادکش کردن پشت افراد مراجعه کننده در بدو ورود توجه را جلب می کند. منشی پشت میزی نشسته است و از هر فردی که برای حجامت مراجعه کرده است، ۱۰ هزار تومان می گیرد و یک لیوان و یک تیغ جراحی یکبار مصرف را به دستشان می دهد.

پشت سرش کاغذی روی دیوار چسبانده اند که روی آن نوشته است: حجامت کتف، حجامت سر، حجامت پا ۱۰ هزار تومان، فصد ۱۵ هزار تومان، زالو درمانی…

بیش از ۸۰ نفر تاکنون اسمشان در دفتر خانم منشی نوشته شده است. از او می پرسم روزی چند نفر برای حجامت اینجا می آیند، از سوال من تعجب می کند، می گوید: امروز که شما آمده اید خلوت است، روزانه بیشتر از ۱۰۰ نفر مراجعه کننده داریم.

روی تابلوی مرکز حجامت نوشته شده است، دکتر محمد علی نصرتی، قلب و عروق، داخلی و رژیم درمانی. دکتر اما در اتاقش نشسته است و بیشتر افراد بعد از گرفتن لیوان و تیغ یکبار مصرف نزد مردی میانسال برای حجامت می روند و بسیاری از آنان مراجعه ای به پزشک ندارند.

به کنار مردانی که تحت حجامت هستند، می روم، مردی میانسال بالای سرشان ایستاده است، یکی یکی می آیند و پشت میزی می نشینند، پیراهنشان را در می آورند و آماده حجامت می شوند. لیوان و تیغ را به دست مرد میانسال می دهند.

مرد میانسال لیوان یکبار مصرف را پشت و میان دوکتف شان می گذارد، هوای آن را خالی می کند تا به قولی فشار منفی ایجاد شود، پوست زیر لیوان جمع شده و خون در آن می شود. بعد با لیوانی دیگر اطراف این محل را بادکش می کند، صدای بادکش همان صدایی که در بدو ورود توجه هر مراجعه کننده را جلب می کند.

پس از چند بار بادکش، لیوان را از میان کتف بر می دارد، مقداری بتادین می زند و بعد با تیغ جراحی چند خراش وارد می کند، خون جاری می شود و بلافاصله لیوان را می گذارد و هوایش را خالی می کند تا خون مکیده شود. این عمل را ۳ بار تکرار می کند و در مجموع حدود نصف استکان خون از فرد خارج می شود، خون خارج شد بس از خروج از بدن لخته و سفت می شود، می گوید: ببین، چربی خالص است، خیلی خونت کثیف است.

جوان حدوداً ۲۵ ساله حجامت می کند و خارج می شود، از او می پرسم برای چه حجامت کردی، می گوید: دوستانم گفته اند، خون من غلیظ است و اگر حجامت کنم، خوب می شوم، بیماری خاصی ندارم اما از وقتی حجامت می کنم، احساس سبکی و راحتی دارم، برای همین هر چند ماه یکبار به اینجا می آیم و حجامت می کنم.

جوان دیگر می گوید: خون من هم غلیظ است و با انجام حجامت، سموم بدن و خون کثیف از بدنم دفع می شود، اهدای خون این خواص را ندارد و جوان دیگری که برای اولین بار است برای حجامت مراجعه کرده و کمی نگران است نیز می گوید: من قلیان می کشم و نفس تنگی دارم، دوستانم گفته اند اگر حجامت کنم خوب می شوم. برای همین آمده ام اینجا حجامت کنم. از او می پرسم چرا قلیان را ترک نمی کنی، می گوید: نمی توانم.

مدتی از حجامتش می گذرد که مردم میانسال می گوید چهره ات زرده شده و احتمالاً مشکل داری و نباید ادامه بدهی، حجامت را قطع می کند و با وجود اصرار جوان بلند قامت و چهارشانه برای ادامه حجامت، می گوید نباید ادامه دهی. برو آنجا و چند دقیقه روی تخت استراحت کن. اگر خواستی یکماه آینده دوباره برای حجامت بیا.

فواید حجامت از زبان پزشک

به سراغ دکتر محمد علی نصرتی می روم تا با او درباره شیوه حجامت و فواید آن صحبت کنم، از او می پرسم، حجامت برای چه کسانی مفید است، می گوید: به طور کلی منعی برای انجام حجامت برای هیچ فردی وجود ندارد، خیلی افراد روزانه برای انجام حجامت مراجعه می کنند، بعضی از آ نها بیماری دارند و برای درمان علت بیماریشان حجامت می کنند، بعضی هم هیچ بیماری ندارند اما چون سنت پیغمبر است و می خواهند سلامتی شان را حفظ کنند، برای حجامت اینجا می آیند و ما تقریباً همه آنها را حجامت می کنیم.

او ادامه می دهد: اکثر افرادی که حجامت می کنند، معتقدند حجامت برای هیچ کس ضرری ندارد اما من اعتقاد دارم، زنان باردار و کودکان زیر ۴ ماه نباید حجامت کنند و آنها را حجامت نمی کنم. چون سنت و توصیه پیغمبر است که بچه های خود را از چهارماهگی تا سن بلوغ حداقل سالی یکبار حجامت کنید.

نصرتی اضافه می کند: هر کس بخواهد، چه بیمار باشد و چه سالم می تواند حجامت کند البته افراد بالای ۷۰ سال که مغز استخوانشان ضعیف می شود و خونسازی کمتر انجام می شود به خصوص اگر بیماری مثل دیابت یا بیماری قلبی داشته باشند بهتر است قبل از حجامت بررسی شوند و اگر شرایطشان مناسب بود، بعد حجامت کنند.

این پزشک می گوید: عده ای از بیماران هستند که دارو مصرف می کنند، مثلاً پلاویکس یا داروهای ضد انعقاد مصرف می کنند این افراد هم هیچ منعی برای حجامت ندارند، چون اصل حجامت بادکش آن است، با بادکش مسیر جریان خون را منحرف می کنیم به همین علت حجامت با خون دادن فرق می کند.

از او می پرسم فرق حجامت با اهدای خون چیست، می گوید: در حجامت با بادکش، فشار منفی ایجاد میکنیم به همین علت آن بخش از خون که جرم حجمی کمتری دارد زودتر خارج می شود مثل گلبوهای قرمز و سفید و پلاکتها و آب خون یا همان پلاسما کمتر خارج می شود.

و ادامه می دهد: در حجامت بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد خونی که خارج می شود شامل سلولهایی مثل گلبولهای قرمز و سفید و پلاکت است به همین علت هم بلافاصله بعد از حجامت، خون بند می آید در حالی که در انتقال خون، کمتر از ۳۵ درصد گلبول و پلاکت است و بقیه آن پلاسما است.

نصرتی می گوید: گلبول سفیدی که از خون محل حجامت خارج می شود هم، جلوی عفونت را می گیرد. ضمن اینکه من قبل از حجامت و بعد از آن در آن محل بتادین می زنم و ضد عفونی می کنم.

از او می پرسم حجامت چه فوایدی دارد، می گوید: چون سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند به علت فشار منفی در پست دو کتف در نزدیکی ستون فقرات و قلب، سیستم لنفاوی و ایمنی بدن تحریک و تقویت می شود در واقع سیستم ایمنی بدن را فعال می کند به همین خاطر فرد حجامت کننده دیگر مریض نمی شود.

نصرتی اضافه می کند: حجامت ضد بیماریهای قلبی و عروقی است و چون رگها را از پلاکت پاک می کند دیگر امکان سکته مغزی و قلبی هم وجود ندارد و از بیماریهای عفونی نیز به علت فعال کردن سیستم ایمنی بدن پیشگیری می کند.

وی می گوید: در واقع ما با حجامت خونهای کثیف بدن را دفع می کنیم و کاری می کنیم که سیستم خونسازی بدن خون تازه تولید کند. در واقع ما با این کار گلبولهای زائد و پلاکتهای مرده را خارج می کنیم. بارها پیش آمده یک مریض قلبی آمده پیش من حجامت کرده و بعد آنژیوگرافی کرده و دیده عروقش باز شده است. این حرف را من نمی گویم خون مریضهایم می گویند که « بعد از حجامت احساس می کنم رگهایم باز شده است» .

از او می پرسم که در فرآیند انتقال خون هم حدود ۴۵۰ سی سی خون از افراد می گیرند و به همین علت فرایند خونسازی تحریک می شود ضمن اینکه خون افراد آ زمایش می شود و افراد از سلامتی خود و نبود بیماریهای عفونی مثل هپاتیت و ایدز در بدنشان مطلع می شود و در عین حال خون سالم آنها به مصرف بیماران و افراد نیازمند می رسد که ثواب زیادی هم دارد، در پاسخ می گوید: سیستم انتقال خون با حجامت فرق می کند اینجا ما با بادکش می کنیم و با ایجاد فشار منفی به نسبت انتقال خون، گلبول و پلاکت بیشتری را از بدن خارج می کنیم.

وی اضافه می کند: ما در حجامت خون مویرگی را می گیریم، یعنی خونی که در منتها الیه رگها اکسیژن را به سلولها می رساند و مواد زائد آنها را می گیرد، می پرسم پس خون سرخرگی و تمیز (حاوی اکسیژن) هم در حجامت از بدن خارج می شود، می گوید: بله ممکن است خون تمیز هم خارج شود اما بیشترش خون کثیف است.

از دکتر نصرتی می پرسم، پس اینکه مردم می گویند، در حجامت خون کثیف دفع می شود، آیا حرف درستی است و پاسخ می دهد: بله درست است، البته همان طور که گفتم ممکن است خون تازه هم در آن باشد اما بیشتر آن خون کثیف است، البته عوام می گوید خون کثیف است و شاید به یک معنا درست نباشد ولی چون مواد زائد خون دفع می شود به یک معنا درست است.

از او می پرسم چرا سازمان انتقال خون از افرادی که حجامت می کنند، خون نمی گیرد، می گوید: انتقال خون یک فلسفه دارد که ممکن است افراد در جایی حجامت کنند که از وسایل استریل و یکبار مصرف استفاده نشده باشد و از این نظر به طور کلی حرف درستی می زنند، چون ممکن است بیماریهای عفونی مثل ایدز یا هپاتیت از طریق لوازم بین افراد منتقل شود. خونی که برای بیماران استفاده می شود باید مطمئن باشد اما به طور اصولی این مسئله را در مورد خودم یا افرادی که از وسایل یکبار مصرف استفاده می کنند، قبول ندارم اما در حالت کلی استدلال سازمان انتقل خون را قبول دارم. با اینکه آن را در مورد خودم صادق نمی دانم.

از دکتر نصرتی می پرسم چرا برخی پزشکان با حجامت مخالفت می کنند، می گوید: کسانی که با حجامت مخالفت می کنند از فواید آن اطلاعی ندارند.

از او می پرسم شما پزشک هستید آیا در دوره دانشگاه آموزشی درباره حجامت دیده اید، می گوید: نه طب سنتی و حجامت اصلاً در دانشگاهها در دوره کلاسیک پزشکی عمومی تدریس نمی شود و من خودم بعداً در یک دوره بیرون از دانشگاه در مورد حجامت آموزش دیدم به همین علت هم هست که پزشکان درباره فواید حجامت اطلاعی ندارند. ضمن اینکه پزشکانی که با حجامت مخالفت می کنند، منافع شخصی شان زیر سوال می رود و ممکن است تعداد بیمارانشان کم شود به همین خاطر حرفهای غیر علمی درباره ضررهای حجامت می زنند. در حالی که به نظر من مراکز تحقیقاتی و علمی باید بیایند و برای اثبات فواید حجامت تحقیق کنند و این فواید را به اثبات برسانند.

از دکتر نصرتی می پرسم شما در بروشورهای تبلیغاتی که در مطب و مرکزتان توزیع می کنید، فواید زیادی درباره حجامت نوشته اید که شامل این موارد است: « پیشگیری و درمان انسداد عروق و پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی، تنظیم چربی، قند، اسید اوریک خو و اثر مفید بر فشار خون و دیابت، درمان غلظت خون و بر طرف نمودن مسمومیتهای مزمن.

همچنین درمان ناراحتی های پوستی از قبیل جوش، کهیر، خارش و حساسیتها، درمان ناراحتی های عصبی، اضطراب، سردردهای شدید و مزمن مانند میگرن، درمان خواب رفتگی و سردی دست و پا با بهبود بخشیدن به گردش خون.

درمان ریزش مو و تقویت رشد موها، تنظیم وزن و خصوصاٌ در افراد لاغر، بهتر شدن تنفس در مبتلایان به آسم، درمان ناراحتی های کبد و کلیه، درمان ناتوانی های جنسی، درمان ناراحتی های زنانه، درمان نازایی، مرتب کردن عادت ماهیانه زنان، درمان دردهای هنگام قاعدگی و کمک به ترک سیگار و مواد مخدر» . آیا این همه فواید اثبات شده است.

می گوید: بله، من خودم مریضی داشتم که تری گلیسرید خونش بالا بود و با حجامت درمان شد، یا بیمار مبتلا به آسم داشتم که با حجامت بهبود پیدا کرد، در مورد ریزش مو هم نمی توانم بگویم که درمان کامل می کند اما با تحریک سطح سر و پوست و به جریان انداختن خون در سطح پوست فولیکولهای روی پوست تقویت شد و در بهتر شدن رویش مو تأثیر دارد.

در مورد ناتوانی جنسی هم با بادکش و حجامت از کمر و همزمان با آن زالو درمانی افراد درمان می شوند.

در پایان از او می پرسم تخصص شما چیست، می گوید: من پزشک عمومی هستم، می پرسم پس چرا روی تابلوی مطب و کارت ویزتتان نوشته اید، قلب و عروق، داخلی و رژیم درمانی در حالی که هر کدام از اینها یک رشته تخصصی پزشکی جداگانه است، می گوید: حرف شما منطقی است، من این کارت و تابلو را ۱۰سال پیش سفارش دادم، نمی خواهم کارم را توجیه کنم و قصد گول زدن مردم را ندارم، به خصوص اینکه من بیمار قلبی و عروقی ویزیت نمی کنم و فقط حجامت می کنم اگر مریض قلبی می دیدیم می شد گفت، قصد گول زدن مردم را دارم اما حالا نه.

حجامت صلواتی

فردای آن روز در خبرگزاری نشسته بودم که فردی تماس گرفت و خود را قاسم پرواز، بنیانگذار حجامت صلواتی در ایران معرفی کرد و گفت: شما دیروز به مرکز همکار ما دکتر نصرتی مراجعه کرده اید من هم تماس گرفتم بگویم وارد راه بزرگی شده اید که اگر خوب عمل کنید، سعادت دنیا و آخرتتان تضمین می شود.

از او درباره تخصصش می پرسم می گوید: من لیسانس زبان انگلیسی دارم. ۳۵ سال پیش در آمریکا بودم و سرطان حنجره داشتم، دکترهای آمریکا جوابم کرده بودند، به ایران برگشتم دوستی گفت برو حجامت کن، گفتم کجا گفت، شاه جمع کرده است باید بگردی تا پیدا کنی.

و ادامه می دهد: گشتم تا بالاخره در خمام گیلان یک نفر را پیدا کردم که حجامت می کرد، همین که حجامت کرد، بیماریم به طور کلی درمان شد. از او پرسیدم می شود من هم یاد بگیرم گفته بله.

قاسم پرواز می گوید: من هم رفتم و حجامت را یاد گرفتم و از آن روز تاکنون به ۴ هزار پزشک آموزش داده ام، حجامت توصیه پیامبر اسلام است و حضرت محمد (ص) فرموده است باید فرزندانتان را از ۴ ماهگی سالی چهار بار حجامت کنید تا مریض نشوند. من این کار باری نوه ام انجام داده ام و او امروز یک دانشمند شده است.

و ادامه می دهد: شما باید عزمتان را برای ترویج حجامت جزم کنی. ما داریم به زودی وزارت حجامت را تأسیس می کنم و اگر شما هوشیار باشی و زود وارد عمل شوی و حجامت را یاد بگیری و برای اطرافیانت در فامیل انجام دهی شما قطعاً معاون وزیر خواهی شد.

پرواز اضافه کرد: اسدالله علم در زمان شاه حجامت را ممنوع کرد و ضربه سنگینی به این سنت پیغمبر (ص) اما این درمان اسلامی ریشه در فرهنگ ما دارد و مردم دوباره بعد از انقلاب این سنت را احیا کردند و اکنون هزاران نفر هر روز برای حجامت مراجعه می کنند و برای حجامت مدتها در صف می ایستند.

او می گوید: پزشکان با حجامت مخالفت می کنند چون اگر فرهنگ حجامت ترویج شود دیگر باید در مطبهایشان، خودشان را باد بزنند چون دیگر کسی مریض نمی شود که به آنها مراجعه کند. خداوند و معصومین حجامت را توصیه کرده اند و آدرس محل آن را که بین دو کتف محل تجمع مواد زائد است داده اند. علم امروز هم به این حقیقت رسیده است و خود پزشکان هم امروز می دانند که در حجامت سلولهای مرده و زائد از بدن دفع می شود پیامبر (ص) هم فرموده است، الحجامت دوا کل درد و بلا.

نظر وزارت بهداشت درباره حجامت

مرضیه وحید دستجردی، وزیر سابق بهداشت دو سال پیش درباره حجامت به خبرنگار فارس گفت: حجامت از نظر علمی و در موارد خاص مورد تأیید وزارت بهداشت است، اما درباره زالو درمانی هنوز نمی توانیم اعلام نظر کنیم. باید ببینیم افراد و متخصصانی که در زمینه طب سنتی به صورت علمی فعالیت می کنند، چه نظری دارند.

حسن ابوالقاسمی، فوق تخصص خون و رئیس سابق سازمان انتقال خون در مورد حجامت می گوید: حجامت یک سابقه تاریخی ۵ هزار ساله دارد و در اقوام مختلف وجود داشته است، احادیث و روایات زیادی هم در اسلام وجود دارد که معصومین انجام حجامت را توصیه کرده اند.

وی اضافه می کند: در مورد حجامت دو رویکرد وجود دارد یک عده افرادی هستند که معتقدند چون ریشه در احادیث و روایات دارد باید بدون توجه به علم روز بر مبنای منابع اسلامی آن را ترویج کنیم و عده ای هم معتقدند که فواید حجامت باید با استفاده از طب امروز و آزمایشهای علمی و کارآزمایی بالینی اثبات شود.

قائم مقام وزیر بهداشت و رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی معتقد است: من چون یک سابقه ای در سازمان انتقال خون دارم، شخضاً معتقدم که اگر کسی برای ثواب و تکلیف دینی حجامت می کند، بهتر است خون اهدا کند چون اهدای خون به نجات جان یک انسان نیازمند منجر می شود و ما در قرآن آیه داریم که هر کس جان یک انسان را نجات دهد گویی جان همه انسانها را نجات داده است و چه ثوابی از این بالاتر.

ابوالقاسمی می گوید: به هر حال افزایش اهدا کننده خون به خصوص اهدا کنندگان مستمر یک افتخار ملی و بین المللی برای کشور است و می تواند به نجات جان انسانهای زیادی از جمله بیماران صعب العلاج کمک کند و چون به علت مقررات بین المللی نمی توانیم از افرادی که حجامت کرده اند خون بگیریم، ترویج حجامت در بین افراد سالم شاخص اهدای خون را که به نجات جان انسانها می انجامد پایین می آورد.

وی اضافه می کند: اما از یک منظر دیگر حجامت اکنون جزئی از طب سنتی ماست و ریشه چند هزار ساله دارد و مستنداتی در مورد آن وجود دارد که نمی توانیم آنها را نادیده بگیریم، اسناد تاریخی زیادی درباره حجامت وجود دارد و به هر حال یکی از اعمالی است که در اقوام مختلف برای درمان بیماری کاربرد داشته است.

رئیس انجمن خون و انکولوژی ادامه می دهد: من تخصص این را ندارم که درباره فواید حجامت صحبت کنم اما معتقدم افرادی که در طب سنتی کار می کنند باید تحقیقات و بررسی های علمی لازم را انجام دهند و تأثیر حجامت را بر فیزیولوژی بدن و درمان بیماریها با کارآزمایی بالینی اثبات کنند.

وی می گوید: به هر حال این روش درمانی تاریخی حتماً فوایدی دارد که باید اثبات شود و بعد از اینکه اثبات شد برای درمان بیماریهایی که کارکرد علمی آن اثبات شده است، از طرف پزشکان متخصص تجویز شود اما افراد سالم نیازی به درمان به روش حجامت ندارند و چه برای سلامت خود و چه برای ثواب و نجات جان دیگران بهتر است خون اهدا کنند و من شخصاً معتقدم که اگر پیامبر (ص) و ائمه امروز در میان ما بودند، حتماً به افراد سالم اهدای خون را برای نجات همنوعانشان توصیه می کردند و حجامت را برای درمان بیماریهایی که این روش برای آنها سودمند است توصیه می کردند.

مقررات حجامت در ایران

محمود خدادوست، معاون طب سنتی وزیر بهداشت در مورد حجامت به خبرنگار فارس می گوید: حجامت جزو اعمال یداوی طب سنتی است که در آیین نامه ابلاغ شده طب سنتی نیز به آن اشاره شده است.

وی ادامه می دهد: بر اساس آیین نامه طب سنتی، حجامت حتماً باید زیر نظر پزشک و با تجویز او برای درمان برخی بیماریها که در آیین نامه ذکر شده و یک فهرست ۱۵۰ تایی دارد انجام شود، این پزشک باید دوره و آموزش رسمی طب سنتی را دیده باشد و مجوز انجام خدمات طب سنتی را از وزارت بهداشت گرفته باشد و هر کسی مجاز به انجام این کار نیست.

معاون وزیر بهداشت اضافه می کند: بسته آموزش خدمات طب سنتی هم برای پزشکان که باید خدمات آن را از جمله حجامت تجویز کنند و هم برای ارائه کنندگان خدمت حجامت تدوین شده است.

وی گفت: حجامت مانند بقیه روشهای درمانی در طب نوین یا طب سنتی برای درمان تعداد معدودی از بیماریها سودمند است و و موارد کاربرد آن به عنوان اندیکاسیونهای حجامت در آیین نامه طب سنتی مشخص شده است و تجویز حجامت برای غیر از این موارد که حدود ۱۵۰ مورد است، مجاز نیست.

این متخصص طب سنتی ادامه می دهد: اساساً چیزی با این عنوان که حجامت برای درمان همه بیماریها و برای همه افراد توصیه شده باشد در طب سنتی نداریم و حتی در منابع طب سنتی نیز آمده است که اگر فرد، زمان و مکان انجام حجامت به درستی انتخاب نشود، اشتباه است.

وی گفت: در طب سنتی هیچ عملی نداریم که برای همه بدون در نظر گرفتن شرایط آنها تجویز شود و نمی شود یک نسخه را برای همه مردم پیچید به عنوان مثال ما ۱۲۰ نوع میگرن داریم که برای چند مورد آنها ممکن است حجامت موثر باشد و برای تعداد زیادی از آنها حجامت هیچ سودی ندارد.

وی گفت: حکمای ما هم در قدیم برای حجامت به اصول و قواعدی قائل بوده اند و هیچ جای کتب حکمای قدیم مثل ابوعلی سینا، رازی و جرجانی نیامده است که حجامت برای همه افراد باید انجام شود.

خدادوست اضافه کرد: متأسفانه در سالهای اخیر عده ای آمده اند و از باورهای مردم سوء استفاده می کنند و با این کار در مردم بی اعتمادی ایجاد می کنند و حتی اصل و محتوای روشن و نورانی طب سنتی را زیر سوال می برند.

وی می گوید: مبنای حجامت فقط دفع خون نیست بلکه کارکردهایی دارد که در طب سنتی به صورت علمی فواید آن ثابت شده است اما به شرطی که در جای خود و برای فردی که اندیکاسیون درمانی واقعی داشته باشد، انجام شود. انجام حجامت برای همه مردم، با هر مزاج و حتی برای افراد سالم کار درستی نیست. افراد سالم اگر می خواهند دفع خون کنند باید خون اهدا کنند.

معاون طب سنتی وزارت بهداشت اضافه می کند: نباید مفاهیم علمی طب سنتی را به صورت حرفهای عامیانه و غیر علمی بین مردم رواج دهیم، طب سنتی یک تخصص و علم است و باید افراد صاحبنظر و آموزش دیده درباره آن صحبت کنند.

وی می گوید: خیلی از این بروشها و تبلیغاتی که افرادی درباره فواید حجامت ارائه می دهند، چیزی جز عوامفریبی و تبلیغات فریبنده نیست و برای کسب سود و سوء استفاده از باورهای مذهبی مردم است.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا وزارت بهداشت نظارت لازم را در مورد خدمات طب سنتی ندارد، می گوید: ببینید، سالهاست که در وزارت بهداشت در این مورد نظارت کافی نبوده است و به همین علت عده ای به سمت سوء استفاده و عوامفریبی رو آ ورده اند، اکنون حدود یکماه است که معاونت طب سنتی در وزارت بهداشت تأسیس شده است، باید فرصت بدهیم تا بتوانیم با اجرایآین نامه ها این مسائل را سر و سامان بدهیم.

خدادوست اضافه می کند: با توافق معاونت درمان وزارت بهداشت چند ماه به پزشکانی که علاقه به فعالیت در زمینه طب سنتی هستند مهلت می دهیم بیاید و آموزشهای لازم را ببینند و مجوز بگیرند و بعد از آن مراکز بدون مجوز را تعطیل می کنیم.

خدادوست می افزاید: طب سنتی ایرانی- اسلامی ما ریشه تاریخی دارد که بیش از ۸۰ درصد آن اصلاح سبک زندگی، تغذیه سالم، تحرک بدن، استفاده از آب و هوای سالم و پرهیز از استرس و فشار روحی است و فقط ۲۰ درصد آن خدمات درمانی است که بخش کوچکی از آن حجامت است که آن هم باید برای بیمار خاص خود که اندیکاسیون درمانی دارد، استفاده شود.