خودروسازی فشل را تا کی می‌خواهیم ادامه دهیم؟

عبدالناصر همتی امروز در جلسه هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در جمع فعالان اقتصادی گفت:‌من به شما تبریک می‌گویم به عنوان تولیدکننده و صادرکننده کالا و خدمات که این موفقیت را در حفظ جمهوری اسلامی ایران و ثبات کشور تضمین کرده‌اید.

وی افزود: این یک تشکر است و تعارف نیست زیرا هدف دشمن و آمریکا نابودی جمهوری اسلامی و فروپاشی اقتصاد کشور بود و دستیابی به آن را از طریق نابودی پول ملی می‌دانستند که در همه این موارد دشمنان اسلام شکست خوردند.

رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بیان داشت: ما اکنون در شرایط ثبات نسبی قرار داریم و بانک مرکزی هم تا حدی  توان دارد زیرا بانک مرکزی همه دولت و همه نظام نیست و برخی از تصمیمات در اختیار بنده نیست اما در مورد آنچه به ما مربوط می‌شود تلاش کرده‌ایم تا مشکلات را حل کنیم و اگر مشکلاتی است به خاطر محدودیت‌هایی بوده که نتوانسته‌ایم اعلام کنیم و همه زحمت کشیده‌اند برای رفع مشکلات و فقط بانک مرکزی نبوده است.

همتی اظهار داشت: در قضیه صادرات اگر بخش خصوصی و اگر آنچه که الان در حال جریان است،‌نبود معلوم نبود این وضعیت را ادامه دهیم.

وی اظهار داشت: نیما یک سامانه است و ما این اختیار را گذاشته‌ایم که هر طور که امکان دارد ارز را به صادرکنندگان برگردانند و ما حتما نمی‌گوییم از این سامانه ارز برگردد.

وی افزود: در مورد واردات هم هر طور که می‌توانید کالا بیاورید نقد و یا هرگونه دیگر.

وی با اشاره به اینکه در گذشته 45 تا 50 میلیارد دلار صادرات نفتی داشتیم،‌گفت: بنابر این هر زمان که واردکنندگان برای ارز اراده می‌کردند ما به آنها ارز اختصاص می‌دادیم اما اکنون برای اختصاص ارز مهم است که بازگشت ارز صادراتی را داشته باشیم.

وی در مورد شرایط کنونی گفت: اگر چه به ثبات رسیده‌ایم اما این شرایط ما را به اشتباه نیندازد که توطئه دشمنان تمام شده بلکه اکنون تحریم‌ها به اوج رسیده است اما تحریم‌ها صفر نشده و آنها تحریم‌ها را با تمام قوا ادامه می‌دهند.

همتی بیان داشت:‌یک ذره هم فشار تحریم‌ها کم نشده است و آنها اشتباه می‌کنند و فکر می‌کنند که اگر بانک مرکزی را به عنوان تروریسم معرفی کنند کارهای ما می‌خوابد در حالی که الان بانک مرکزی عملیاتی انجام نمی‌دهد.

وی افزود: ظرف 7 ماه بیش از 20 میلیارد دلار تأمین کالای وارداتی داشته‌ایم و این در حالی است که صادرات نفتی کاهش یافته بنابر این،‌این موضوع برای ما افتخار بزرگی است.

همتی با بیان اینکه بانک مرکزی اکنون عملیات انجام نمی‌دهد و مدیریت می‌کند، گفت: مدیریت بانک مرکزی از طریق شبکه‌های غیرقابل تحریم انجام می‌شود. 

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: ما تحریم‌ها را دور نمی‌زنیم، اما یاد گرفته‌ایم در این تحریم تجارت کنیم و در این مسیر، فعالان اقتصادی به ما کمک می‌کنند. 

وی با اشاره به پستی که شب گذشته در فضای مجازی منتشر کرد، گفت: یک بخش از این پیام در فضای مجازی، گلایه من از کسانی بود که می‌گفتند با تثبیت نرخ ارز، رشد اقتصادی متوقف شده است و بدون توجه به اینکه آنچه که الان رشد اقتصادی را پایین آورده است رشد نفتی است نه غیرنفتی. 

وی افزود: رشد غیرنفتی مثبت است و این نشان می‌دهد که سیاست‌های ما جواب داده است. 

وی همچنین اظهار داشت: در این پست ذکر کرده‌ام که اگر شرایط به شرایط قبل بازگشت، دیگر تجربیات قبل گذشته را تکرار نکنیم و همه چیز را به حالت اول برنگردانیم. 

وی با اشاره به سفرش به کویت و دیدار با رؤسای بانک مرکزی، کشورهای حاشیه خلیج فارس و مناطق اسلامی از جمله مالزی، گفت: واقعیت این است که شما فعالان اقتصادی، ملت ایران و تمام مردم و نیروهای مسلح در برابر تحریم‌ها مقاومت کرده‌اند و در آن جلسه تک‌تک آنها به من گفتند که ما می‌خواهیم با شما کار کنیم و به دنبال فرصت کار کردن با شما هستیم. 

وی با بیان اینکه این موضوع برای من بسیار حائز اهمیت بود، گفت: گشایش‌های بسیار خوبی در حال دستیابی است و این مسائل نشان می‌دهد که ما از مرحله خطر عبور کرده‌ایم، اما ین به مفهوم آن نیست که همه چیز را رها کنیم، زیرا فشارها همچنان ادامه دارد،‌ بنابراین خواهش من این است که سیاست‌هایی که ما به دنبال آن هستیم را پیش ببریم. 

همتی گفت: برخی اصرار دارند که هر چه می‌گویند آن اجرا شود. این امر شدنی نیست، زیرا من سیاستگذار هستم و مسؤولیت سیاست‌های ارزی را رئیس‌جمهور رسما به من سپرده است و باید در قبال این مسؤولیت باید جوابگو باشم و نمی‌توانم براساس منافع یک گروه عمل کنم و منافع یک فرد را به یک گروه و کشور ترجیح دهم.

وی گفت: اگرچه صادرکننده فردی مهم است، اما اینگونه نیست که من سیاست‌هایم را با سیاست‌های وی تنظیم کنم. 

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت:‌قطعا اگر سیاست‌هایی که مدنظر او است اجرا شود، منافعش تأمین می‌شود، اما معلوم نیست منافع 83 میلیون نفر دیگر تأمین می‌شود یا خیر. 

وی اظهار داشت: هنوز هم خیلی فشار می‌آورند و می‌گویند اجازه دهید تا نرخ ارز بالاتر رود، اما من می‌گویم اجازه دهید تا ببینیم نرخ ارزی که وجود دارد نرخ ذاتی ارز است یا خیر؟ اگر به این توافق رسیدیم، خب قبول می‌کنیم، ولی اگر توافق نشد و اجازه دهیم که نرخ ارز بالا رود، قطعاً مشکلاتی برای طبقات پایین اجتماعی به وجود می‌آید که به خاطر نداشتن حقوق ثابت و درآمد پایین له می‌شوند، ما اینها را چه کنیم؟ آیا بانک مرکزی در مقابل آنها هیچ نقش و وظیفه‌ای ندارد؟ 

همتی با بیان اینکه موافق ارز 4 هزار و 200 تومانی نیست، گفت: اما این سیاست دولت است که می‌خواهند ارز 4 هزار و 200 بفروشد که البته دلایل آنها هم قانع‌کننده است، زیرا یکی از دلایل آنها این است که در صورت عدم پرداخت ارز 4 هزار و 200 تومانی، اقشار پایین جامعه دچار مشکل می‌شوند.

وی گفت: البته من هم مسائل و نظراتم را مطرح می‌کنم، اما به هر حال من رئیس بانک مرکزی هستم و رئیس‌جمهور یا کل دولت یا کل نظام نیستم که تصمیم‌گیرنده نهایی باشم، اما با این وجود تمام تلاشم را می‌کنم و نظراتم را ارائه می‌دهم و تا آنجا که امکان داشته باشد حرفم را پیش می‌برم، اما اگر نشد، دیگر اختیارات من در این اندازه است. 

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه برخی مسئله استقلال بانک مرکزی را مطرح می‌کنند، گفت: این مسئله درستی است، اما استقلال بانک مرکزی هم به این معنا نیست که من بگویم که هیچ چیزی به من ربط ندارد و من سیاست‌های خود را اجرا می‌‌کنم، زیرا در این صورت سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. 

همتی گفت: مفهوم استقلال بانکی، استقلال کارشناسی است و آنچه را که خودم قبول نداشته باشم در بانک مرکزی اجرا نمی‌کنم، اما اگر قانون باشد نمی‌توانم بگویم آن را اجرا نمی‌کنم، زیرا رئیس کل بانک مرکزی خلاف قانون نمی‌تواند عمل کند، اما در بحث‌‌های کارشناسی آنچه را که خودم قبول نداشته باشم،‌انجام نمی‌دهم.

وی در ادامه اظهار داشت: به عنوان مثال من قبول نداشتم که نقدینگی در اختیار خودروسازان قرار دهیم، زیرا مطمئن بودم که مانند سالهای گذشته آن را هدر می‌دهند. 

وی گفت: خودروسازان همیشه به ما قول می‌دهند که شش ماه دیگر همه چیز درست می‌شود، 10 بار هم این را گفته‌اند که شش ماه دیگر همه چیز درست می‌شود، اما در پایان مدت، نه تنها چیزی درست نشده، بلکه همه چیز بدتر شده است. 

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت:‌اما با این وجود سال گذشته برای اینکه حسن‌نیت خودم را نشان دهم، 4 هزار میلیارد تومان (ریالی) و 840 میلیون یورو (ارزی) به خودروسازان اختصاص دادیم و به آنها اعلام کردیم که این پول به صورت قرض به شما داده می‌شود، اما در پایان مدت به صورت ریالی و ارزی، این قرض باید به بانک برگردانده شود، اما آنان در پاسخ به ما گفتند؛ چرا ما باید ریسک یک‌سال آینده را بپذیریم؟ شاید طی این مدت ارز گران‌تر شود. 

همتی بیان داشت: من به آنها گفتم به عنوان یک تولیدکننده که هر روز قیمت خودرو را بالا می‌برید، نمی‌خواهید ریسک ارز را بپذیرید؟ و حتی ریسک ارز شما را باید بانک مرکزی بپذیرد؟

وی گفت: خودروسازان این قضیه را یک سال طول دادند و از این ارز استفاده نکردند تا اینکه ارز تمام شد، زیرا ارز را بانک مرکزی نمی‌فروشد، بلکه بانک‌های عامل فروشنده ارز هستند. 

* خودروسازی فشل را تا کی می‌خواهیم ادامه دهیم؟

همتی گفت: این در حالی است که خودروسازان مدام می‌گویند ما کارگر داریم و اگر به ما پول ندهید فردا بحران ایجاد می‌شود. تا کی اینگونه می‌خواهیم این خودروسازان فشل را تا آخر ادامه دهیم؟ من چرا به عنوان بانک مرکزی باید تاوان خودروسازان را بدهم؟ 

وی افزود: 40 سال است که می‌گویند شرایط حساس است و شما به خودروسازان کمک کنید. خب اینها کی می‌خواهند درست شوند؟ (این گفته با تشویق حاضرین همراه بود) 

همتی به دنبال تشویق حاضران گفت: احساسات به خرج ندهید و اجازه دهید عرایضم تمام شود. 

وی در ادامه در ارتباط به واردات بدون انتقال ارز بیان کرد: چندین بار صحبت‌هایی مطرح شده مبنی بر اینکه همتی اجازه واردات بدون انتقال ارز را نمی‌دهد و با این قضیه مخالف است. 

رئیس کل بانک مرکزی بیان داشت: عده‌ای از واردکنندگان می‌گویند ما ارز در خارج از کشور داریم و اجازه دهید از آن محل واردات انجام دهیم، بنابراین وقتی از آنها می‌خواهیم از همان ارزی که در خارج از کشور دارند و از آن صحبت می‌کنند را 5 درصد بیش از قیمت نیما به بانک بفروشند، در مقابل می‌گویند آن را نمی‌توانیم به شما بفروشیم و ما می‌خواهیم با آن واردات انجام دهیم. 

همتی گفت: ما هم به آنها می‌گوییم واردات انجام دهید، اما منشأ ارز را به ما اعلام کنید، سپس تأییدیه بگیرید، ثبت سفارش انجام دهید و کالا را وارد کنید.

وی افزود:‌اما هیچ کس حاضر نیست که منشأ ارز را به بانک اعلام کند و می‌گویند منشأ ارز صرافی‌های دبی و تهران است.

وی افزود: من خواهش می‌کنم که روراست باشید و اگر می‌خواهید کالا وارد کنید، ثبت سفارش کنید و بانک مرکزی در خدمت شماست، اما نه اینکه در داخل کشور ارز را تأمین کنید، زیرا ارز از داخل کشور حساس است. 

* از ابتدای امسال تاکنون 32 میلیارد دلار ثبت سفارش شده است

وی افزود: بعضی‌ها می‌گویند همتی کاری نکرده و تقاضا را سرکوب کرده، اما اگر تقاضا را سرکوب کرده‌ام، چگونه است که تا الان از اول سال تاکنون 32 میلیارد دلار ثبت سفارش شده است و تاکنون 20 میلیارد دلار آن تأمین ارز شده و بقیه هم در حال انجام است. 

وی افزود: اگر تقاضای سفته‌بازی را سرکوب کرده‌ام کار خوبی انجام داده‌ام. چرا باید اجازه دهم؟ اگر تقاضای خروج ارز از کشور را سرکوب کرده‌ام، کار خوبی کرده‌ام، زیرا در شرایطی که صادرات نفتی ما به حداقل رسیده است، نباید اجازه دهم که هر کس هر چقدر ارز خواست از کشور خارج کند تا بلایی که اواخر سال 96 و 97 برای کشور ایجاد شد دوباره تکرار شود. 

رئیس کل بانک مرکزی بیان داشت: وقتی 40 میلیارد دلار ارز ناشی از نفت کاهش می‌یابد،‌ باید تقاضا محدود شود و نمی‌توانم تقاضا را نامحدود کنم، زیرا این یک اصل اقتصادی است که وقتی عرضه کاهش می‌یابد تقاضا هم کم می‌شود. 

وی گفت:‌این یک منطقه دانشگاهی است و من فردی دانشگاهی هستم و هر کسی که فکر می‌کند من اشتباه می‌کنم، با دلیل و استدلال مطرح کند تا اشتباهم را اصلاح کنم و اگر حرفم منطقی است، بگوید این حرف درست و منطقی است. 

وی با بیان اینکه من هیچ‌گاه منافع یک فرد را به منافع 83 میلیون نفر ترجیح نمی‌دهم، گفت: تغییر نرخ ارز 83 میلیون نفر را به خاک سیاه می‌کشاند، زیرا همین الان که ارز 11 تومان شده است، قیمت خیلی از کالاها به ارز 11 تومان نرسیده است و افزایش نرخ ارز، ریسک بسیار بالایی دارد. 

وی گفت: متأسفانه وقتی شما تلاش می‌کنید و شرایط را آرام می‌کنید، همه می‌آیند برای دریافت ارز، در حالی که اگر بخواهیم همه چیز را رها کنیم یا بخشی از کارهایی را که انجام داده‌ایم را رها کنیم، دوباره شرایط ممکن است به حالت قبل بازگردد و اگر بعضی از کارها را رها کنیم، دوباره جهش در متغیرها ایجاد می‌شود و تقاضا برای سفته‌بازی جریان می‌یابد. 

همتی در ادامه با اشاره به ناترازی بانکها بیان داشت: متأسفانه بانکها ناترازی فراوانی دارند، اما ما در حال مدیریت اوضاع هستیم، زیرا معتقدیم هر جهش در متغیرهای پولی می‌تواند منجر به شروع سفته‌بازی‌ها شود. 

وی با اشاره به اینکه اکنون نقدینگی به 2 هزارهزار میلیارد تومان رسیده است، گفت: در 59 سال گذشته میانگین رشد نقدینگی حدود 25 درصد بوده و این بدان معناست که سیستم اقتصاد به این رشد نقدینگی عادت کرده است و طبیعی است که در چنین شرایطی هر چند وقت یکبار نقدینگی دو برابر شود. 

همتی اظهار داشت:‌در چنین شرایطی ما با یک پارادوکس مواجه هستیم، زیرا از یک‌سو واحدهای تولیدی با کمبود نقدینگی مواجهند و از طرفی با مشکل افزایش نقدینگی در کشور مواجه هستیم، بنابراین طرح گام را پیشنهاد کرده‌ایم تا براساس آن بانکها به مشتریان شناخته شده خود اعتبار شش ماهه به صورت ال‌سی داخلی دهند و این اعتبار قابل عرضه و فروش در بازار بورس را دارد.

وی با بیان اینکه یه زودی این موضوع در شورای پول و اعتبار نهایی می‌شود، گفت: با این طرح می‌توانیم بدون ایجاد نقدینگی غیرمولد، مشکل نقدینگی در واحدهای تولیدی را حل کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی در خصوص انتقادات مطرح شده نسبت به میزان عرضه و تقاضای ارز در کشور، گفت: اکنون میزان تقاضا یک میلیارد دلار کمتر از عرضه ارز در سامانه نیما است و این خبر مثبتی است، زیرا ما هیچ دخالتی در تعیین نرخ ارز نداریم و تنها به دنبال ساماندهی و تعدیل عرضه و تقاضا هستیم، به طوری که امروز مشاهده می‌کنیم که صف تخصیص ارز به کالاهای اساسی با ارز 4 هزار و 200 تومانی 10 برابر کالاهای نیمایی است. 

وی در ادامه با بیان اینکه کاهش نرخ سود بانکی به میزان 2 درصد آرزوی بانک مرکزی است، بیان داشت: در شرایطی که نرخ تورم 30 و 35 درصد است، چگونه می‌توان انتظار داشت که نرخ سود 2 درصد باشد؟ این در حالی است که عوامل مؤثر بر تورم ساختار بودجه است و فقط بانکها نیستند. 

وی گفت: شرایط ساختار اقتصادی شرایط و ساختار مناسبی نیست، اما این ساختار اقتصادی با مدیریت و تدبیر قابل حل است. 

وی با تأکید بر اینکه شرایط کنونی کشور قابل مقایسه با شهریور سال گذشته نیست، گفت: الان وضعیت به گونه‌ای است که راهکار اقتصادی می‌تواند اصلاح شود و همه باید کمک کنیم که این اتفاق صورت گیرد. 

* بدهی خارجی ایران 9 میلیارد دلار است

وی در ادامه با بیان اینکه به آینده اقتصاد کشور امیدوار است، گفت: کل بدهی جمهوری اسلامی ایران به خارج از کشور 9 میلیارد دلار است، در حالی که کشور ترکیه 460 میلیارد دلار بدهی دارد.

* میزان ارز حاصل از صادرات به کشور

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: طبق آمارهای رسمی از 21 فروردین سال 97 تا 31 اردیبهشت سال 98، 25 میلیارد یورو ارز حاصل از صادرات به کشور بازگشته است که اگر کاهش پایه صادراتی گمرک را لحاظ نکنیم، این عدد به 35 میلیارد یورو می‌رسد که معادل 71 درصد ارز حاصل از صادرات است. 

وی در مورد اعلام این آمار توسط دژپسند وزیر امور اقتصاد و دارایی بیان داشت: دژپسند هم این آمار را درست اعلام کرده، اما برخی از محاسبات ما را در اعلام آمار درنظر نگرفته است. 

وی همچنین در مورد انتقاداتی مبنی بر اینکه با جلوگیری از واردات، قاچاق ورودی به کشور اضافه می‌شود، گفت: قاچاق به من چه ارتباطی دارد؟ قاچاق مسئله دیروز و امروز نیست. اگر نمی‌توانند جلوی قاچاق را بگیرند، من به عنوان مسؤول بانک مرکزی ارز اختصاص دهم برای واردات که جلوی قاچاق گرفته شود؟