افغانستان، مذاکرات صلح و بازی دو سر برد اسلام‌آباد

خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته زیرا «ترامپ» رئیس جمهور آمریکا و پنتاگون در این زمینه با یکدیگر دچار اختلاف شده‌اند.

نقش طالبان

مرحله سوم مذاکرات صلح در امارات نیز به پایان رسید اما طالبان حاضر نشدند با نمایندگان دولت افغانستان ملاقات کنند. «زلمی‌خلیل‌زاد» نماینده وزارت امور خارجه آمریکا در خصوص صلح افغانستان بارها تلاش کرد که نمایندگان طالبان با نمایندگان دولت کابل دیدار کنند اما موفق به این کار نشد.

درحال حاضر تلاش می‌شود که طالبان مذاکره با دولت افغانستان را بپذیرند تا دور بعدی مذاکرات آغاز شود. طالبان برای برقراری آتش بس اعلام کردند که در این زمینه بعد از مشاوره با شورای مرکزی پاسخ می‌دهند.

با اینکه مذاکرات صلح افغانستان به نتیجه قطعی نرسیده اما نقش پاکستان در برگزاری این دور از مذاکرات و مشارکت برای ادامه این روند که به احتمال زیاد تا سه ماه آینده انجام شود قابل بررسی است.

توافق پاکستان با عربستان و امارات برای پیشبرد مذاکرات صلح افغانستان

قطر در سال‌های گذشته میزبان مذاکرات صلح افغانستان بود و دفتر سیاسی طالبان در دوحه قرار داشت. مقامات قطر به دنبال این بودند که به نقش آفرینی خود در این زمینه ادامه دهند اما عربستان و امارات متحده عربی در این زمینه با قطر دچار اختلاف بودند.

عربستان و امارات معتقد بودند زمانی که دولت طالبان در افغانستان تشکیل شد آن‌ها این دولت را به رسمیت شناختند و از بازگشایی سفارت این گروه در کشور خود استقبال کردند بنابراین نسبت به قطر حق بیشتری برای نقش آفرینی در مذاکرات صلح دارند.

عربستان و امارات متحده عربی روابط ایران با قطر را نیز بهانه‌ قرار دادند که مذاکره طالبان نباید در این کشور برگزار شود.

سرانجام اختلاف بین این سه کشور عربی با میانجیگری پاکستان حل شد. در همین زمینه «قمر‌جاوید باجواه» فرمانده ارتش پاکستان به قطر سفر کرد و به مقامات این کشور اطمینان داد که برگزاری مذاکرات صلح در امارات به معنای حذف دوحه نیست.

دستمزد پاکستان

فرمانده ارتش پاکستان توانست نظر مقامات قطر برای برگزاری مذاکرات صلح در امارات را جلب کند. عربستان که توانسته بود با کمک پاکستان میزبانی مذاکرات صلح را به امارات واگذار کند کمک‌های مالی خود را به اسلام‌آباد سرازیر کرد و در مرحله نخست یک میلیارد دلار به بانک مرکزی پاکستان واریز شد.

امارات متحده عربی نیز وعده داد که سه میلیارد دلار کمک مالی خود را به پاکستان پرداخت می‌کند. سرانجام قرار شد پاکستان مقدمه شرکت نمایندگان قطر، عربستان و امارات متحده عربی در دور بعدی مذاکره با طالبان را فراهم کند و هر سه کشور از اسلام‌آباد راضی شدند.

به تازگی «شاه‌محمود‌قریشی» وزیر امور خارجه پاکستان به قطر سفر کرده و اطمینان داد جایگاه این کشور در مذاکرات صلح افغانستان محفوظ است. قطر نیز با پذیرفتن نیروی کار پاکستانی و صدور ایجاد تسهیلات برای صدور ویزا همچنین حل مشکلات کمبود انرژی پاکستان موافقت کرد.

همچنین قطر با سپردن امنیت این کشور به ارتش پاکستان موافقت کرده است.

تلاش پاکستان برای کنار آمدن با آمریکا در مذاکره با طالبان

آمریکا حتی بعد از اینکه مذاکره مستقیم با طالبان را آغاز کرد نتوانست در هیچ زمینه‌ای با این گروه به توافق برسد. مقامات آمریکایی حاضر به پذیرفتن شرایط طالبان از جمله تعیین تاریخ خروج از افغانستان و برقراری آتش بس نبودند.

طالبان مدعی بودند که بیش از 70 درصد افغانستان در اختیار آن‌ها است بنابراین تا امتیازی دریافت نکنند حتی حاضر به شرکت در مذاکرات صلح نیستند. از سوی دیگر آمریکا با توجه نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات در افغانستان به دنبال این است که یک آتش‌بس موقت با طالبان برقرار و اجرا کند.

امنیت در زمان برگزاری انتخابات افغانستان اهمیت زیادی برای آمریکا دارد و حضور همچنین تأثیر نیروی نظامی این کشور در افغانستان را توجیه می‌کند. آمریکا به شدت پاکستان را تحت فشار قرار داد تا در مذاکرات صلح افغانستان مشارکت کند و تاجایی پیش رفت که واشنگتن به دنبال تحریم اسلام‌آباد به علت نقض آزادی مذهبی بود.

آمریکا خواهان جنگ پاکستان با بخشی از طالبان که حاضر به مذاکره نیستند می‌باشد و زلمی خلیل‌زاد نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور صلح افغانستان برای رساندن همین پیام به پاکستان سفر کرد.

پاکستان خواسته آمریکا را نپذیرفت اما اعلام کرد می‌تواند در صورت انعطاف واشنگتن برای بهبود روابط، طالبان را به پای میز مذاکره بکشاند. سرانجام پاکستان از آمریکا درخواست کرد که اگر با آزادی تعدادی از زندانیان طالبان موافقت کند این گروه حاضرند نمایندگان خود را برای شرکت در مذاکرات صلح اعزام کنند.

بهبود روابط اسلام‌آباد-واشنگتن

به درخواست پاکستان تعدادی از زندانیان طالبان آزاد شدند و نمایندگان این گروه برای شرکت در مذاکره به امارات سفر کردند. بعد از انجام مذاکرات صلح در امارات که در سه مرحله برگزار شد آمریکا پاکستان را تحریم نکرد و در حال حاضر روابط دو کشور بهبود پیدا کرده است.

با اینکه تشخیص نقش پیچیده پاکستان در مذاکرات صلح افغانستان آسان نیست اما حقیقت این است که اسلام‌آباد برگ برنده و کارت‌های امتیاز زیادی برای نقش آفرینی در این زمینه دارد و می‌تواند تمام طرفین مذاکره را تا حدی راضی نگاه دارد.