قطعه‌سازان پشت درِ بسته سامانه نیما

بازار خودرو این روزها مصرف‌کنندگان را با سردرگمی و مشکلات بسیاری مواجه کرده است. تنها مردم نیستند که در این بازار ، با وضعیت نابسامانی مواجه هستند، بلکه خودروسازان نیز می‌گویند که در تولید، با کمبود قطعه مواجه هستند و علت اصلی خودروهایی که در انبار خودروسازان مانده و به مشتریان اختصاص نمی‌یابد، این است که برخی از این خودروها، قطعه ندارند، در حالیکه قطعه‌سازان هم که تمام تلاش خود را تا پیش از آغاز تحریم‌ها برای تامین قطعات خودرو در یکسال پیش رو کرده بودند، اکنون به دلیل برخی تصمیمات غلط و سیاستگذاری‌های اشتباه دولت، با عدم تولید به موقع و ترخیص مواد اولیه و ملزومات خود از گمرک مواجه شده‌اند.

همه اینها دست به دست هم داده تا اکنون صنعت خودرو ایران با مضایق متعددی مواجه باشد که شاید ماموریت سنگینی را پیش روی معاون تازه نفس امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار می‌دهد چرا که سیاستگذاری‌ها می‌تواند شرایط را برای تولید سهل‌تر یا سخت‌تر کند. 

صنعت قطعه در ایران به دلیل اینکه پایه صنعت خودرو به شمار می‌رود می‌تواند با رفع مشکلات، به صنعت خودرو هم جان تازه‌ای بخشد و به تبع آن، مصرف‌کنندگان نیز با سختی کمتری در بازار فعلی خودرو مواجه باشند.مازیار بیگلو، دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به مشکلاتی که هم اکنون پیش روی صنعت خودروی ایران و قطعه‌سازان قرار دارد، گفت: مشکلات صنعت خودرو و به تبع آن قطعه‌سازان، به صورت مشترک مرتبط با تامین مواد اولیه مورد نیاز با منشا داخلی یا خارجی است، چراکه در مورد مواد اولیه داخلی، قیمت‌ها دو تا سه برابر افزایش یافته و برخی از عرضه‌کنندگان، عملا در بازار این مواد اولیه را عرضه نمی‌کنند؛ پس دلال‌ها وارد عمل شد و قیمت‌ها را افزایش داده‌اند. 

وی افزود: از سوی دیگر، تهیه کالا از بورس کالا نیز بسیار با سختی صورت گرفته و مشکل است؛ به نحوی که نقدینگی قطعه‌سازان کفایت این افزایش قیمت را نمی‌دهد و قطعه سازان نمی تواند چند برابر قبل، قیمت مواد اولیه را بپردازند؛ پس روند تهیه مواد اولیه برای صنعت با کندی صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، مواد اولیه وارداتی نیز با افزایش قیمت ارز و ترخیص از گمرکات که مشمول پرداخت مابه التفاوت شده است، با سختی برای قطعه سازان تامین می‌شود؛ ضمن اینکه تخصیص ارز در سامانه نیما و سنا بسیار به سختی انجام گرفته و مدت زمان طولانی از قطعه‌سازان می‌گیرد، به نحوی که گاهی اوقات، یک قطعه‌ساز تا ۴ ماه در نوبت تخصیص ارز می‌ماند؛ پس تمامی این مشکلات دست به دست هم داده و کار را برای خودروساز و قطعه‌ساز سخت می‌کند، و این طور است که آمار تولید خودرو و قطعه رو به کاهش است.

بیگلو شرایط استفاده از ارز صادراتی برای واردات قطعات را نیز با سختی‌های بسیار مواجه دانست و ادامه داد: هم اکنون واردات بدون انتقال ارز امکان‌پذیر نیست؛ پس بسیاری از تولیدکنندگان، مجبور هستند که نه تنها ارز را با قیمت بالاتری تهیه کنند، بلکه مخاطرات واردات بدون انتقال ارز را هم که به نوعی غیرقانونی محسوب می‌شود، بپذیرند. مشکل دوم این است که فرآیند دریافت ارز از سامانه نیما نیز برای واردات بسیار زمان‌بر است و همانطور که اشاره کردم، حتی تا ۴ ماه هم قطعه سازان در نوبت ارز معطل می‌مانند.

وی اظهار داشت: نکته حائز اهمیت این است که اگر حتی فرض بر این باشد که قطعه‌ساز و خودروساز با ارز بالاتر از نرخ نیما، مواد اولیه خود را تهیه کنند، با قیمت‌های کنونی، فروش قطعه و خودرو برای آنها با زیان کامل همراه است؛ چراکه مواد اولیه آنها سه برابر شده؛ ولی قیمت خودرو و قطعه بر مبنای همان سال ۹۵ و ۹۶ است؛ پس بسیاری از قطعه‌سازان با شرایط کنونی امکان تولید ندارند؛ چراکه قطعه‌ای که تولید می‌کنند با ۷۰ درصد زیان برای قطعه‌ساز، تولید شده است؛ پس تا مشکل قیمت حل نشود، تولید کماکان رو به کاهش می‌رود. 

دبیر انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو ادامه داد: قیمت مواد اولیه تولید قطعه در کشور به صورت میانگین ۲.۵ برابر شده است؛ البته در ظاهر عرضه در بورس به صورت قطره چکانی صورت نمی‌گیرد؛ ولی موارد و موانعی که وجود دارد. گاهی گفته می‌شود که باید برای خرید ال سی گشایش شود، گاهی اوقات بورس کالا سامانه‌هایی را تعریف می‌کند که همه باید در آن سامانه‌ها وارد شوند، بعد مجدد سامانه را لغو می‌کنند و دوباره ال سی طلب می‌کنند؛ یا اینکه فروشنده تقاضای فروش نقدی می‌کند و بنابراین فضا همچنان برای قطعه‌سازان مبهم است.

وی به برگزاری جلسه‌ای در هفته گذشته با حضور قطعه‌سازان خبر داد و گفت: تعداد زیادی از قطعه‌سازان گرد هم جمع آمده و راهکارهایی را ارایه داده‌اند که قدم اولیه و آخرین تصمیم آنها بر این است که باید به سمت پیگیری آزادسازی قیمت در صنعت خودرو پیش برویم؛ چراکه تا زمانی که قیمت به صورت دستوری تعیین می‌شود، متعاقبا خودروساز نیز باید قطعه خود را به صورت دستوری بفروشد و همین امر ضرر و زیان را در این صنعت ادامه داده و کار قطعه‌سازان را متوقف کرده و صنعت خودرو و مصرف‌کنندگان را با مشکلاتی نظیر آنچه که امروز رخ داده و خودروساز از نبود قطعه برای تکمیل خودرو و ایفای تعهداتش حرف می‌زند، مواجه خواهند بود.

بیگلو از برگزاری جلسه‌ای در روزهای آینده با وزیر صنعت، معدن و تجارت خبر داد و گفت: وزیر جدید صنعت از نزدیک در جریان مشکلات صنعت خودرو و قطعه‌سازان قرار دارد و بنابراین امیدواریم که مشکلات صنعت قطعه‌سازی و خودرو را گام به گام حل و فصل نماید.