«دانشجوی ستاره‌دار» از کی مطرح شد؟

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، به جرات می توان گفت که « دانشجویان ستاره دار» همانند موضوعاتی همچون گرانی و تورم، شاه بیت مشترک مناظره ها و سخنرانی های انتخاباتی برخی نامزدها از سال ۸۸ تاکنون بوده است.

در مناظره سال ۸۸ آنجا که موسوی در سخنانی عنوان کرد" ما چه کار داریم می کنیم چه بلایی سر دانشگاه هایمان و محیط های جوانان و مردم آوردیم که بنده هر جا می روم اعتراض است هر جا می روم می گویند به ما اهانت شده است. این دانشجو را ستاره دار کردیم آن را دستگیر کردیم آن یکی را دستگیر کردیم آن را از دانشگاه بیرون کردیم" ، احمدی نژاد اینگونه پاسخ گفت: « آقای موسوی من بعضی وقت ها دلم می سوزد یک اطلاعاتی را شما مطرح می کنید که می دانم از روی بی اطلاعی است. من یک موردش را باز می کنم برای اینکه معلوم بشود که اطلاعات شما از کجاست. دانشجویان ستاره دار از کجا درآمد که آقای موسوی امروز می کوبد در کله این دولت و استنادش هم به حرف یک عده ای است که من نمی دانم این عده کی هستند. موضوع ستاره دار در زمان آقای معین درست شد سال ۸۰ یعنی زمان دوست جناب آقای موسوی که امروز هم حمایت می کند از آقای موسوی. آنها آمدند از کارشناسی ارشد در برابر قبولی ها یک ستاره می زدند یک ستاره یعنی شما در آموزش مشکل دارید، پرونده کم است نقص دارد برو برطرف کن، دو ستاره یعنی شما یک مشکلی در کمیته انضباطی داشتید تخلفی داشتید مراعات کنید. این در زمان جناب آقای معین وضع شد در همان سال اول این دولت منتفی شد ما نفی کردیم گفتیم این توهین به دانشجو است وزیر علوم ما این را برداشت آن وقت جالب است آقای موسوی به جای اینکه به دوستانش انتقاد بکند به ما انتقاد می کند. من واقعا متاسفم چه طور اینجور شما قاطع قضاوت می کنید. »

در مناظره روز جمعه نیز « دانشجوی ستاره دار» ، یکی از مسائل مورد مناقشه بین سعید جلیلی و محمدرضا عارف بود. آنجا که عارف پشت تریبون قرار گرفت و پس از اظهاراتش سعید جلیلی به نقد آن پرداخت، او خطاب به عارف گفت: حالا که بحث دانشجوی ستاره دار را مطرح می کنید، دانشجوی ستاره دار از کی مطرح شد؟ وزیر اسبق علوم، آقای توفیقی، فروردین ماه امسال مصاحبه کردند و گفتند این مال زمان ما بود. فراتر از آن این خیلی بی سابقه است که وزیر علوم وقت آقای معین نامه ای به رییس جمهور می نویسد که ۵۰ دانشجویی که از یک انجمن اسلامی مستقل جلوی وزارت علوم رفته اند و اعتراضی کرده اند با آنها برخورد امنیتی، قضایی، اطلاعاتی و سیاسی و حقوقی شود. عرض من این است که چون شما به انصاف می شناسم که این طور بحثها در برخورد با مردم مهم است. زیاد در مورد جریانات سیاسی خاص بحث نمی کنم. برخوردهایی در شکل های مختلف صورت می گیرد و بعد آن گونه صحبت می کنیم که انگار آن موقع آن بحث ها نبوده است. "

در انتخابات امسال اولین بار « محمدرضا عارف» بار دیگر به طرح این مساله پرداخت و اینکه" در سال های اخیر دانشجویان را ستاره دار کرده اند" ، اظهاراتی که واکنش وزارت علوم و همچنین مصطفی معین -وزیرعلوم دولت اول خاتمی- را در پی داشت.

اولین واکنش از سوی وزارت علوم با تکذیب ادعای" ستاره دارکردن دانشجویان توسط وزارت علوم در سال های اخیر"
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری روز ۱۲ خرداد ماه در اطلاعیه ای با خلاف واقع خواندن اظهاراتی تحت عنوان دانشجویان ستاره دار، بازنشستگی استادان و محدودیت فعالیت های دانشجویی تاکید کرد: در این زمینه اگر منظور از ستاره دار شدن درج علامتی در کنار اسم برخی از پذیرفته شدگان آزمون های تحصیلات تکمیلی برای رفع نقص مستندات پرونده یا استعلامات از مراجع ذیربط باشد که به افراد اطلاع رسانی می شود، این موضوع طی سه دهه قبل و در همه دولت ها بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۳ وجود داشته است و آمار موجود نیز بیانگر عدم افزایش چنین داوطلبانی است. ضمن آنکه طرح موضوع ستاره دار کردن دانشجویان و محرومیت از تحصیل توسط وزارت علوم در سال های اخیر کذب محض است.

پاسخ معین به عارف
همچنین مصطفی معین وزیرعلوم دولت اصلاحات نیز روز شنبه ۱۱ خرداد ماه طی یادداشتی به اظهارات محمدرضا عارف در خصوص دانشجویان ستاره دار پاسخ داد و گفت: « آقای محمدرضا عارف کاندیدای محترم ریاست جمهوری، در جمع دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سوال یا اتهام که « دانشجویان ستاره دار در زمان آقای معین به وجود آمدند، پاسخ شما چیست؟ » گفته اند: « من اگر رییس جمهور شوم، ستاره دار بودن را حذف می کنم، اگر آقای معین این کار را کرده اشتباه بوده است. »

شگفتا! این همان اتهامی است که برای اولین بار آقای احمدی نژاد در مناظره تلویزیونی خود در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ مطرح کرد و امروز هم با هر انگیزه ای در حال تکرار است. به نظر می رسد طرح مکرر این گونه مسائل غیر واقعی، طراحی جریان های افراطی یا وابسته به دولت کنونی است که به صورت حساب شده، از نامزدهای خاص سوال می شود و دامی است که مقابل پای آنان می گسترند.

متاسفانه در آن زمان فرصت دفاع داده نشد و بیانیه اینجانب درباره این ادعای کذب، از صدا و سیما پخش نشد؛ هر چند در برخی از روزنامه ها انعکاس یافت. آقای عارف در سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ سمت های معاون آموزشی و مشاور اینجانب را در وزارت فرهنگ و آموزش عالی داشتند و با دیدگاه های بنده در دفاع از حقوق دانشجویان و نهاد دانشگاه به خوبی آشنا هستند. از قضا رئیس محترم ستاد انتخاباتی ایشان نیز که در سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲ معاون آموزشی وزارت علوم بودند، در تدوین بیانیه و تکذیبیه فوق مشارکت داشتند.

به نظر می رسد صداقت و شفافیت در پاسخگویی ها، به حق و انصاف و اخلاق و معیارهای اصلاح طلبی نزدیک تر باشد؛ ضمن آنکه « تجاهل العارف» نیز در شرایط نابسامان کنونی راه به جایی نخواهد برد.

معین در ادامه این یادداشت متن نامه ای که در سال ۱۳۸۸ پس از مناظره تلویزیونی احمدی نژاد و موسوی خطاب به ضرغامی رییس صدا و سیما ارسال کرده بود را منتشر می کند که در آن آمده بود: « در ارتباط با طرح مسائل خلاف واقع در موضوع دانشجویان ستاره دار از سوی آقای دکتر محمود احمدی نژاد کاندیدای محترم دوره دهم ریاست جمهوری در مناظره تلویزیونی مورخ ۱۳/۳/۱۳۸۸ و نسبت دادن آن به دوره مسئولیت اینجانب در دولت اصلاحات، توضیحاتی به شرح زیر برای روشن شدن افکار عمومی اعلام می شود. خواهشمند است دستور فرمایید در زمان برگزاری مناظره کاندیداهای ریاست جمهوری به اطلاع عموم رسانده شود.

۱- بر اساس روال معمول در اعلام نتایج آزمون کارشناسی ارشد توسط سازمان سنجش، پرونده تعداد معدودی از پذیرفته شدگان آزمون (در حدود ۱۰ تا ۱۵ نفر) به دلایل نقص مدارک آموزشی یا شبهه مسائل اخلاقی و انضباطی، مورد بررسی مجدد قرار می گرفت که عمدتا نیز پس از رفع نقایص، اشکالات فوق بر طرف می گردید. از این رو به دلیل محدود بودن تعداد و رفع موانع به طور معمول و علیرغم وجود فضای باز سیاسی، هیچ گاه این موضوع به یک معضل دانشجویی و اجتماعی تبدیل نشد.

۲- با کمال تاسف روال متعارف مذکور در فوق، از همان ابتدای دولت نهم با عنوان جنجالی ستاره دار شدن به یک پدیده گسترده سیاسی برای برخورد با دانشجویان فعال سیاسی تبدیل شد. به نحوی که بیش از هزار نفر از پذیرفته شدگان آزمون کارشناسی ارشد سال ۱۳۸۵ مشمول عنوان ستاره دار و عمدتا دچار مشکل در ادامه تحصیل شدند. علیرغم پیگیری های متعدد و مراجعه به مراجع ذی صلاح و عدم حصول نتیجه، دامنه اعتراضات دانشجویی گسترش و ادامه یافت. بنابر این متذکر می شود که پدیده دانشجویان ستاره دار و خسارات ناشی از آن در حوزه آموزش عالی و جامعه، اختصاص به دولت نهم داشته و هیچ گونه ارتباطی با دوران مسئولیت اینجانب در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دولت اصلاحات نداشته است. »

دانشجوی ستاره دار محصول کدام دولت است؟

« دانشجویان ستاره دار محصول کدام دولت است؟ » پرسشی که دکتر خدایی رییس سازمان سنجش پیش از این در پاسخ به آن گفته بود: استعلام از وضعیت دانشجویان قانون مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ربطی به دولت ها ندارد.

خدایی در گفت وگو با ایسنا با رد طرح این مباحث که دانشجوی ستاره دار زیاد شده است، اظهارکرد: با توجه به آمار سازمان سنجش تعداد دانشجویان ستاره دار تغییر نکرده است.

وی با تایید وجود دانشجوی ستاره دار، گفت: از بعد از انقلاب اسلامی در کلیه دوران استعلام برای پذیرفته شدگان دوره های تحصیلات تکمیلی وجود داشته است.

وی با بیان اینکه استعلام از وضعیت پذیرفته شدگان دوره های تحصیلات تکمیلی از نهادهای اطلاعاتی، کمیته انضباطی دانشگاه ها و نیروی انتظامی انجام می شود، اظهارکرد: بر اساس نتایج این استعلام ها پذیرفته شدگان می توانند با تعهد یا بدون آن ادامه تحصیل دهند.

خدایی با رد برخی ادعاها که در برخی دولت ها دانشجوی ستاره دار وجود نداشته است این اظهارنظرها را غیرمنصفانه خواند و افزود: استعلام از وضعیت دانشجویان قانون مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ربطی به دولت ها ندارد.

رییس سازمان سنجش ادامه داد: به عنوان مثال از تعداد ۱۱ هزار پذیرفته شده دوره دکتری ۹۱ حدود ۳۲ تن به عنوان دانشجوی ستاره دار معرفی شدند که آنان نیز درخواست تجدیدنظر کرده اند بنابراین روند تعداد دانشجویان ستاره دار افزایشی نداشته است.

دانشجویان ستاره دار یا دارای نقص پرونده

دانشجویان ستاره دار اتفاق جدیدی نیست، هر سال براساس روال موجود و با استناد به مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی صلاحیت دانشجویان علاوه بر سنجش علمی از نگاه عمومی نیز سنجیده می شود، نکته ای که جعفر توفیقی که امروز ریاست ستاد انتخاباتی عارف را برعهده دارد و روزگاری نیز سکان وزارت علوم را در دست داشت، آن را تایید می کند و می گوید: همیشه این بحث دانشجویان ستاره دار وجود داشته که برای بررسی مسائل انضباطی راهکاری وجود داشته باشد و ممکن بود برخی دانشجویان مشمول بررسی پرونده بشوند. این مساله ممکن بود به دلیل مسائل سیاسی یا اجتماعی باشد. فکر می کنم این مساله رایج بوده اما حقیقت آن است که حجم زیادی درگیر این مساله نبودند. شاید از تعداد دانشجویان کشور تعداد خیلی انگشت شماری مشمول بررسی پرونده انضباطی بوده اند که معمولا هم در بازبینی مجدد مشکل حل می شد اما حجم این مساله در دولت های نهم و دهم واقعا به میزانی نیست که بشود آن را منطقی نامید.

وی در گفت وگو با یک روزنامه با قبول اجرای این طرح در دوران وزارتش گفت: نفی نمی کنم که این مساله در دوره اصلاحات وجود داشته است. ممکن بود در آزمون های ورودی برخی دانشجویان ستاره دار باشند. منتها مفهوم ستاره دار به معنی منع از تحصیل یا منع از فعالیت نبود بلکه مفهوم ستاره دار به معنی بازبینی مجدد پرونده بود. البته این مساله در دوره اصلاحات هیچ گاه به عنوان یک مشکل سیاسی مطرح نبوده است که به خاطر آن انتقاداتی برانگیخته شود چراکه نگاه دولت اصلاحات این نبود که مسائل پیچیده تر شوند و حل وفصل نشوند. این مساله در دولت های نهم و دهم اجتماعی تر شد و باعث بروز برخی انتقادات اجتماعی شد. »

دیگر واکنش وزارت علوم به دانشجویان ستاره دار
از سوی دیگر حسین شمسیان، مدیر کل حقوقی سازمان امور دانشجویان وزارت علوم نیز پیش از این در گفت وگو با یکی از خبرگزاری ها، در این باره به مصوبه ای در سال ۷۷ اشاره دارد و می گوید: در زمان اصلاحات مصوبه ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی با امضای رئیس جمهور وقت به تصویب رسید که بر اساس آن اگر علیه دانشجویی در هر کمیته انضباطی حکمی صادر شود هیچ مرجع دیگری حتی دیوان عدالت اداری که تنها مرجع تظلم خواهی است، حق ورود به این پرونده را ندارد.

البته این مصوبه در زمان فعلی ابطال شده و در حال حاضر طبق هماهنگی وزارت علوم با دیوان عدالت اداری، دانشجویان علیه هر رایی که برایشان صادر شده در دیوان عدالت اداری حق اعتراض دارند و مصوبه زمان اصلاحات در واقع هیچگونه قابلیت اجرایی ندارد.

البته در این سو نیز مسئولان وقت در دولت اصلاحات این مصوبه را به دلیل جلوگیری از قضایی شدن پرونده ه ای انضباطی و حل موضوع در خود دانشگاهها عنوان کردند.

مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی
اما مدیر کل حقوقی سازمان امور دانشجویان با تأکید بر اینکه حتی یک دانشجوی ستاره دار هم نداریم، تصریح کرد: اگر دانشجو به صورت مستند اعلام کند که تمام شرایط پذیرش را از نظر قانونی در مقاطع تحصیلی داشته اما به علت موارد انضباطی این حق از وی سلب شده است، ما آمادگی داریم که از این شخص رفع تظلم کنیم.

وی با تاکید بر باز بودن فضای دانشگاهها نسبت به زمان اصلاحات، گفت: فضای کنونی دانشگاهها اگر نسبت به زمان اصلاحات بازتر نباشد به همان اندازه باز است.

واقعیت این است که موضوع « دانشجویان ستاره دار» که اگر قرار بوده است در موارد آموزشی و نقص در پرونده کاربرد داشته باشد، سال هاست مفهوم سیاسی به خود گرفته است و نشان از ایجاد مشکل و یا محرومیت تحصیلی برای دانشجویانی است که دارای مشکلات انضباطی هستند و همانطور که سوابق نشان می دهد ریشه آن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در برخی موارد مشکلات انضباطی و امنیتی برخی دانشجویان است که فراتر از اراده دولت ها در همه ادوار وجود داشته است و به گفته خدایی، رییس سازمان سنجش تعداد این دانشجویان نیز به رغم چند برابر شدن جمعیت دانشجویان کشور، افزایش محسوسی نداشته است.

شاید بهتر باشد به عوض دنبال مقصر گشتن و سیاسی کردن موضوع برای انتقاد از دولت فعلی یا دولت های گذشته به نامزدها توصیه کنیم فارغ از متهم ساختن یکدیگر و انداختن توپ آن به زمین دیگری، به دنبال رفع نقایص قانونی و تضییع حقوق های احتمالی باشد.