آغاز داغ هفته فینال انتخابات

پارس به نقل از دنیای اقتصاد- سومین و آخرین دور مناظره دسته جمعی ۸ کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری عصر دیروز برگزارشد. مناظره ای که با بالا گرفتن بحث های سیاسی میان کاندیداها و تشکیل دو گروه نسبتا همراستا در میان آنها، داغ تر از دو مناظره قبل شد و تا حدودی توانست انتظارات مخاطبان را برآورده کند. یکی از نقاط عطف مناظره دیروز، بحث حسن روحانی و محمدباقر قالیباف درباره آزادی های اجتماعی و تجمعات دانشجویی بود که طی آن قالیباف، روحانی را به عدم حمایت از برنامه های تجمع دانشجویان متهم کرد و روحانی هم قالیباف را به تلاش برای « مقابله گاز انبری» با این جنبش ها. همچنین جدل لفظی علی اکبر ولایتی و سعید جلیلی بر سر مباحث هسته ای و نقاط قوت و ضعف تیم مذاکره کننده فعلی از دیگر مباحث پرحاشیه این مناظره بود. به این ترتیب سومین مناظره هشت نفره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در آغاز هفته پایانی رقابت های انتخاباتی، روح تازه ای در این رقابت دمید. هر چند، تکلیف دو ائتلاف احتمالی میان ۵ نفر از کاندیداهای موجود هنوز مشخص نشده است. ائتلاف احتمالی حسن روحانی و محمدرضا عارف از اصلاح طلبان و ائتلاف ۱+۲ میان قالیباف، حدادعادل و ولایتی که در مناظره دیروز هم بلاتکلیفی آن مورد اشاره محسن رضایی، دیگر کاندیدای اصولگرا قرار گرفت.
سیاست داخلی و خارجی؛ محور بحث های ۸ داوطلب ریاست جمهوری
مناظره داغ سیاسی در آغاز هفته فینال انتخابات
دنیای اقتصاد - آخرین دور مناظره کاندیدا های ریاست جمهوری عصر دیروز برگزارشد، مناظره ای ۸ نفره که سرانجام با جدل های سیاسی مزه دار شد و تا حدودی توانست انتظارات مخاطبان را برخلاف دو مناظره قبلی برآورده کند.
حضور محمدرضا عارف و حسن روحانی دو کاندیدای منسوب به جریان اصلاحات و در مقابل علی اکبر ولایتی، سعید جلیلی، محمد باقر قالیباف، غلامعلی حداد عادل و محسن رضایی ۵ کاندیدای برخاسته از جناح راست سبب شد تا به رخ کشیدن نقاط ضعف و قوت دولت های منتسب به آنها چاشنی تمام بحث های کاندیداهای ریاست جمهوری شود.
از سوی دیگر هم ضمیمه شدن سابقه دپیلماتیک حسن روحانی، علی اکبر ولایتی و سعید جلیلی و رابطه آنها با مقوله تحریم های غرب علیه ایران سبب شده بود تا بحث درباره ارائه راه برون رفت از گره پرونده هسته ای و همچنین چگونگی مقابله با تحریم ها به دیگر بحث اصلی این مناظره تبدیل شود.
مناظره دیروز برسر مباحث سیاسی آنچنان داغ بود که کاندیداها برای رها شدن از اتهامات مطرح شده از سوی رقبایشان مگو ها و اسرار کاری یکدیگر را چندین بار به گوش مخاطبشان رساندند، اوج این ماجراها هم در بحث حسن روحانی و محمدباقر قالیباف بود که قالیباف، روحانی را به عدم حمایت از برنامه های تجمع دانشجویان متهم کرد و روحانی هم قالیباف را به تلاش برای « مقابله گاز انبری» با جنبش های دانشجویی. همچنین جدل لفظی ولایتی و جلیلی بر سر مباحث هسته ای و ضعف تیم مذاکره کننده فعلی از دیگر مباحث پرحاشیه این مناظره بود.
تلاش کاندیدا ها برای سبقت گرفتن از هم در مناظره دیروز سبب شده بود ورای دعوای اصلاح طلبان و اصولگرایان، در اکثر موارد کاندیداهای اصولگرا به برنامه های رقبای هم طیف خود هم ایرادات اساسی بگیرند، موید این ادعا هم سوال رضایی از ولایتی، قالیباف و حداد عادل بود که خطاب به آنها پرسید: شما اعضای یک ائتلاف هستید چرا آنقدر باهم اختلاف دارید؟
این مناظره که به مباحث سیاست داخلی و خارجی اختصاص داشت سومین دور از مناظرات کاندیداهای انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری بود. پیش از این نیز جمعه دو هفته قبل و چهارشنبه هفته پیش نیز دو مناظره با محور مباحث اقتصادی و فرهنگی برگزار شده بود.
مناظره دیروز هم در دو بخش برگزار شد در بخش اول کاندیداها ۲۲ دقیقه فرصت داشتند تا برنامه های همدیگر را نقد کنند. به این ترتیب که به قید قرعه کاندیدایی انتخاب می شد و پشت تریبون می رفت و پس از بیان برنامه هایش در ۳ دقیقه دیگر کاندیداها به نقد وی می پرداختند و وی مجددا به آنها پاسخ می داد. زمان بندی استفاده از زمان ارائه شده به خود کاندیدا ها بستگی داشت، در بخش دوم هم مجموعا ۶ دقیقه به هر کاندیدا اختصاص داشت که وی می توانست در پاسخ به ۲ سوالی که به قید قرعه به نامش در می آمد آن را زمان بندی کند.
رضایی و نقد برنامه هایش درباره وحدت سیاسی
محسن رضایی اولین نفری بود که پشت تریبون قرار گرفت، وی ابتدا در تشریح برنامه اش گفت: امروز مردم از کشمکش ها و نزاع های سیاسی خسته شدند و مدیریت جناحی جوابگو نیست؛ هرچند جناح ها سرمایه هستند. برای ما مهم این است که زندگی مردم را بهبود ببخشیم و سیاست خارجی خود را به نحوی گسترش دهیم که به دیپلماسی موفق اقتصادی کشانده شویم.
در ادامه محمدرضا عارف هم با بیان اینکه آقای رضایی بحث آزادی و امنیت کرد، گفت: من ۴-۳ روز قبل به بازار تهران رفته بودم و دو سه جوان شعار « درود بر عارف و سلام بر خاتمی» دادند. اینها را چند روز دستگیر کردند و با پیگیری من آزاد شدند. در تبریز که بودم بعد از رفتنم، میزبان را چند هفته دستگیر کردند. همچنین در مراسمی هم از پخش پوسترهای من و خاتمی و سیدحسن خمینی جلوگیری شد. راهکار شما برای این مسائل چیست؟
سپس رضایی در پاسخ به نقدهاگفت: امروز افراد سرجای خودشان در کشور نیستند. اولین کارم سامان دادن آن است که ۵۰ درصد مشکلات را حل می کند. باید دولت فراگیر کارآمد و باعرضه که رهبری و نظام جمهوری اسلامی را قبول داشته باشد، تشکیل شود.
قالیباف و نقد برنامه اش در سیاست خارجی
بعد از رضایی قرعه به نام قالیباف افتاد. وی با تاکید بر اینکه بحث را از سیاست خارجی شروع می کنم، گفت: در سیاست خارجی چه هدفی را داریم دنبال می کنیم؟ سیاست خارجی باید منافع و امنیت ملی را و همچنین هویت ملی و دینی و انقلابی ما را تضمین کند. این رسالت سیاست خارجی است. در پی سخنان قالیباف، عارف پرسید که در زمان شهرداری شما، قیمت زمین در تهران ۶ برابر شده، آیا فروش تراکم در این افزایش قیمت سهیم نبوده؟ شما تراکم را برای انجام پروژه های عمرانی پیش فروش کردید، ریاست جمهوری، مدیریت فرابخشی می خواهد توانایی خود را در این عرصه به اطلاع مردم برسانید. ناگهان قالیباف گفت: همین جا تکذیب می کنم.
حسن روحانی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی هم گفت: من تعجب کردم از بیان آقای قالیباف در این زمینه که سیاست خارجی کشور ناموفق بوده است. چون استثنا هم نکردند. سیاست خارجی در دولت سازندگی تحولی بزرگ در کشور ایجاد کرد، در دوره ریاست خاتمی بود که کشور از بحران نجات یافت و در شرایطی که داستان ۱۱ سپتامبر اتفاق افتاده و ایران را متهم کردند و دو کشور منطقه مورد هجوم قرار گرفت، ایران توانست با تدبیر و برنامه ریزی از این مسیر جدا شود. سیاست خارجی ما در آن ۲ هشت سال بسیار موفق بود.
در این میان اما حدادعادل گفت: یک توضیحی راجع به مساله عارف در بازار تهران و تبریز بگویم. نمی گویم عارف خلاف می گوید؛ ولی حتما سلیقه فردی بوده است، که عارف گفت: من همین را می گویم. سپس قالیباف در پاسخ به نقدها رو به روحانی افزود: بنده متعرض به سیاست خارجی نبودم. امروز همین که می توانیم ۶ کشور دنیا را بنشانیم با ما حرف بزنند یعنی جایگاه ایران بالا رفته. اما وقتی اروپایی ها در دوره ای سفرای خود را از تهران فراخواندند، به خاطر ضعف دیپلماسی بود. کارنامه دولت های گذشته در حوزه دیپلماسی اقتصادی چیست؟
حداد عادل و نقد دیدگاهش درباره دیپلماسی
غلامعلی حداد عادل هم سومین کاندیدایی بود که پشت تریبون رفت. وی در تشریح برنامه هایش در حوزه دیپلماسی گفت: آمریکا روزی با ما سر میز مذاکره واقعی می نشیند که بداند ما دست هایمان را به نشانه تسلیم بلند نخواهیم کرد. مثلا رفتاری که آمریکا با چین داشت و ۴۰ سال سعی کرد نادیده اش بگیرد؛ اما وقتی چین سر جایش ایستاد، آمریکا با چین تعامل کرد.
به دنبال سخنان حداد عادل محسن رضایی سخنان او را شعارگونه خواند و گفت: من واقعا تعجب می کنم که آقای حداد شعاری صحبت می کنند. مگر می شود سرنوشت کشوری را با شعار پشت سرهم گذاشت؟ سپس علی اکبر ولایتی گفت که مقاومت باید توام با تدبیر باشد؛ یعنی در برابر زیاده خواهی آنها بایستیم و در چاره جویی تدبیر کنیم. در ادامه حداد عادل در پاسخ به نقدها تاکید کرد: وقتی می گویم مقاومت، شعار نمی دهم، بلکه باید بنیان های اقتصادی کشور را تقویت کنیم تا ملت با عزت بر سر میز مذاکره بنشیند.
بحث داغ با روحانی بر سر پرونده هسته ای و آزادی بیان
حسن روحانی هم چهارمین نفری بود که به قید قرعه پشت تریبون رفت و یکی از داغ ترین بحث ها را شکل داد. دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی در تشریح برنامه هایش گفت: اینکه اشاره شد در دولت سازندگی یا اصلاحات، سیاست خارجی ما ایراد داشته، تعجب می کنم که اشاره می کنند به حرفی که در گوشه سایتی آمده است. خوب است به کتابی که اخیرا البرادعی نوشته نگاه کنیم که می گوید « جنگ پشت دروازه ایران بود و ایران جلوی آن را گرفت و ۳ وزیر اروپایی را به ایران دعوت کرد و آنها را سپر انسانی قرار داد. » استراو هم گفت « جنگ حتمی بود و من اعلام کردم احمقانه است. » نباید واقعیت های تاریخی را تحریف کنیم. سپس حدادعادل گفت: من از جناب روحانی سوال می کنم در تبلیغات انتخاباتی شما در سیاست خارجی آمده بود که باید با کدخدا کنار بیاییم. نمی دانم به شوخی گفتید یا به جد، اگر این کدخدا آمریکاست، یعنی ما رعیت آمریکا هستیم؟
در ادامه جلیلی گفت: آقای البرادعی می گوید: « نه تنها پیشنهاد سه کشور اروپایی به ایران ناچیز بود، بلکه لحن توهین آمیزی داشت و متکبرانه. »
سپس قالیباف نیز گفت: در سال ۸۲ که فرمانده نیروی انتظامی بودم و شما دبیر شورای عالی امنیت ملی بودید در سالگرد حمله به کوی دانشگاه، من گفتم اجازه بدهید دفتر تحکیم وحدت مراسم بگیرد. اما شما گفتید که « بابا دنبال دردسر هستی؟ ول کن، چه مجوزی؟ » اما اصرار من بر این بود که اجازه بدهیم دانشجو حرفش را بزند، ولی در چارچوب قانون.
قالیباف افزود: بی بی سی و صدای آمریکا، سخنان من را تحریف کردند و گفتند من دوگانه برخورد کردم، ولی من اینگونه نبودم. من می دانستم پشت سر حوادث چیست.
در ادامه رضایی نیز گفت: واقعیت این است که افراط و تفریط شده است؛ هم در زمان آقای جلیلی و هم در زمان روحانی. درست است که از جنگ جلوگیری کردیم، اما نمی توانستیم اینقدر عقب نشینی نکنیم؟ در زمان دبیری لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی با سولانا برای ۲۷۰۰ سانتریفیوژ توافق کرده بودیم. آیا اگر این را مکتوب کرده بودیم، بهتر نبود؟
سپس جلیلی درپاسخ به رضایی گفت: راه رفتن بین حق و باطل معنی اش دوری از افراط و تفریط نیست. اطلاعاتی هم که آقای رضایی فرمودند مبنایش درست نیست. زمان لاریجانی، با سولانا به توافق رسیدند اما سولانا زیرش زد و قبول نکرد.
در ادامه ولایتی هم در واکنش به سخنان جلیلی گفت: من صحبت آقای رضایی را تایید می کنم. لاریجانی در مذاکرات با سولانا به جای خوبی رسیدند و همین تعداد سانتریفیوژ را توافق کردند. اما درست همزمان با اینکه لاریجانی با سولانا مذاکره می کرد یکی از مقامات بلندپایه اجرایی ما در نمازجمعه گفت « ما مذاکره نمی کنیم. » آقای سولانا آن تلکس را نشان داد و کارشکنی در کار آقای لاریجانی صورت گرفت. زمانی که دشمن تناقض در بین مسوولان ما می بیند، اینگونه می شود. آنها به توافق رسیدند و می شد مساله هسته ای را حل کرد، ولی یک فردی حرف دیگری زد و آن خراب شد. سپس روحانی در پاسخ به جلیلی گفت: در رابطه با بحث البرادعی، اینکه گفتم ممانعت از جنگ، مال سال ۸۲ است نکته ای که شما گفتید مال سال ۸۴ است. روحانی همچنین درباره ادعای قالیباف گفت: از آقای قالیباف خیلی تعجب می کنم. درست است باید رقابت کنیم، ولی نه اینجوری. آقای قالیباف، آنجا بحث این بود که شما می گفتید « بگذاریم دانشجویان بیایند، ما برنامه گازانبری داریم. » ما می گفتیم راهش این نیست که مجوز بدهیم و بعد دستگیرشان کنیم.
روحانی خطاب به قالیباف افزود: برنگردید به بحث های آن زمان، این سینه من پر است از مسائل فراوان. حرف برای گفتن زیاد داریم. بگذارید رقابتمان سالم و درست باشد. شورای عالی امنیت ملی هم مدافع اقوام بوده به این شورا اتهام نزنید. از ابتدای زندگی سیاسی مسیرم روشن است. هیچ وقت پادگانی فکر و عمل نکردم. من سرهنگ نیستم، حقوقدان هستم. حواسمان باشد چگونه حرف می زنیم. همیشه روبه روی افراطیون ایستاده ام و طرفدار آزادی بیان و مخالف افراط و تفریط بوده ام.
اما قالیباف در پاسخ به روحانی گفت: من گفتم آزادی برای دانشجویان و گروه ها و اقوام یکنواخت باشد. امروز اقوام و مذاهب بر اساس قانون اساسی حقوقشان آن طور که قانون تعریف کرده تحقق نیافته است. شما دبیر شورای عالی امنیت ملی بودید می توانستید نگذارید اینطوری شود.
در این هنگام روحانی نیز گفت: من می خواهم به ملت بزرگوار بگویم، من شیوه تخریب را نمی پسندم و حاضر نیستم رقیبم را تخریب کنم. حاضر نیستم اسناد سری را اینجا افشا کنم و جملات را بالا و پایین کنم. بحث من پلیس نیست و دست پلیس را می بوسم. بحثم شیوه آقای قالیباف است.
پاسخ عارف به دعواهای اصلاح طلبی و اصولگرایی
در ادامه محمد رضا عارف معاون اول دولت اصلاحات به عنوان پنجمین کاندیدا پشت تریبون رفت و گفت: رییس جمهوری باید بیاید که کشور را از بحران نجات بدهد. سوالم این است که چه کسانی مسوول وضع فعلی هستند؟ در هشت سال گذشته اصولگرایان به صورت یکپارچه در سه قوه حاکمیت داشتند و مسوول وضع فعلی هستند.
وی افزود: دولت اصلاحات با شعار توسعه سیاسی آمد؛ اما در عمل توسعه فراگیر را به بار آورد، اما در این دولت چرا نان را از سر سفره مردم برداشتیم؟ اینکه جریان موهوم انحرافی را مسوول وضعیت کشور بدانیم خطاست و می خواهند بار را از دوش خود بردارند. اخلاقی آن است که جریان اصولگرا مسوولیت خود را بپذیرد.
در ادامه غرضی گفت: از اول جلسه تا حالا بحث سر دو گروه اصلاح طلب و اصولگرا است و سی سال کشور دست این بزرگان است. رضایی هم افزود: امروز مردم از کشمکش های سیاسی خسته شده اند و باید به آن پایان بدهیم. مدیریت اصلاح طلبی و اصولگرایی جواب نمی دهد. سپس ولایتی گفت: ایراد شما به اصولگرایان است، اما در دولت خودتان کسی از اصولگرایان را گذاشتید در سمت های بالا؟ یا همه را کنار گذاشتید؟ حدادعادل هم در ادامه گفت: ایشان مشکلات امروز کشور را گردن اصولگرایان می اندازند که چرا آمدند اصلاح طلبان را کنار گذاشتند.
جلیلی هم گفت: چرا در زمان دولت اصلاحات هر اعتراض اجتماعی که می شد با بدترین وضع بی تدبیری می شد. در سمیرم ۸ نفر در ایذه ۴ نفر و… کشته شدند. عارف در پاسخ به جلیلی گفت: اینها به دستور دولت نبود و نیروی انتظامی هم از دولت دستور نمی گرفت.
جلیلی همچنین گفت: در سال ۸۸ اوج مشارکت در انتخابات اتفاق افتاد. آن وقت چه کسانی آن فتنه را رقم زدند و بیگانگان را به طمع انداختند؟
در ادامه عارف در پاسخ به سوالات مطرح شده گفت: باید بر اساس توانایی ها و نه بر اساس اولویت های جناحی مدیران را انتخاب کرد. من اگر با یک نفر ۵۱ درصد اشتراک دیدگاه داشته باشم، مدیرش می کنم و او را فدای ۴۹ درصد نمی کنم. قانون اساسی میثاق ملی ماست.
عارف افزود: در وزارت پست و تلگراف و تلفن در دولت اصلاحات یک معاون راستگرا داشتم. دو تن از معاونان سازمان مدیریت هم اصولگرا بودند. آقای خاتمی هم از وزیری در کابینه اش استفاده کرد که به او رای نداده بود. اصولگرایان هفت سال پشت احمدی نژاد بودند؛ اما اخیرا از او فاصله گرفتند.
وی گفت: در پاسخ به جلیلی می گویم که در سال ۸۸ تریبون ها یکسویه و از آن یک جریان بود. ما باید در یک فضای کارشناسی و دوستانه تحلیل کنیم. حوادث قبل از ۸۸ و حین و بعد از برگزاری انتخابات را با نگاه به آینده تحلیل کنیم که دیگر این لکه ننگ تکرار نشود. نباید در گذشته متوقف شویم. صداوسیما در ۴ سال گذشته چه کرد؟ تصویر خاتمی را به عنوان جاسوس نشان داد. این اخلاق بود؟ والله قسم استفاده ام از این اسامی به خاطر کسب رای نیست؛ اما اینها درد های ماست.
بحث داغ ولایتی و جلیلی بر سر پرونده هسته ای
ولایتی ششمین کاندیدایی بود که پشت تریبون رفت. وی گفت: بخشی از مشکلات اقتصادی، ریشه در تحریم ها دارد. نباید با کشورها قهر باشیم. وظیفه دستگاه دیپلماسی کاهش هزینه است نه صدور بیانیه و اعلام مواضع. حل مساله هسته ای سخت تر از قرارداد ۵۹۸ نیست. بخشی از مشکلات اقتصادی ناشی از سوءتدبیر و عقل کل دانستن خود و خانه نشین کردن مدیران به علت اختلاف نظر و درگیری با سایر قوا است.
به دنبال سخنان ولایتی، حدادعادل گفت: اختلاف نظری با آقای ولایتی دارم و آن اینکه حل مساله هسته ای را سخت تر از قرارداد ۵۹۸ می دانم؛ چرا که مساله هسته ای اصلا وجود خارجی ندارد و دشمن می داند ما نمی خواهیم بمب بسازیم.
سپس رضایی گفت: مگر شما و ولایتی و قالیباف ائتلاف تشکیل ندادید؟ اختلاف نظر شما جدی است. پس ائتلاف چه بوده است؟
ولایتی اما در پاسخ به انتقادات گفت: می شود کشور را به تحریم ها نرساند. در مذاکرات هسته ای آلماتی ۲ گروه ۱+۵ پیشنهادهایی کردند که می شد بر اساس آنها پیش رفت، ولی آقای جلیلی نپذیرفت. گفتند غنی سازی ۲۰ درصد را تعلیق و فعالیت فردو را کند کنید، ۳ تحریم را برمی داریم. آقای جلیلی در پاسخ به آنها گفتند ما یک قدم برمی داریم، شما کل تحریم ها را بردارید. حرف من این است که باید قدم به قدم پیش رفت، اما ایشان کاری کردند که نشان داد نمی خواهند کار پیش برود.
سپس جلیلی در پاسخ به سخنان ولایتی گفت: اگر اطلاعات دیگرتان مثل مورد اخیر است، واویلاست. نوار گفت وگوهای آلماتی ۲ پیاده شده و به « آقا» داده شده و اتفاقا این گزارش شما را گفتند « از کجا دارد می گوید؟ این خلاف است. » در آلماتی گروه ۱+۵ می خواست ما غنی سازی ۲۰ درصد را بدهیم در ازای دو تحریمی که بعدا می خواهد گذاشته شود. یعنی « در» در برابر « آبنبات» .
اما ولایتی در پاسخ به جلیلی تاکید کرد: آقای جلیلی، بحث دیپلماسی کلاس فلسفه نیست. مردم می بینند شما چند سال مسوول بودید و وضع بدتر شده و تحریم ها بیشتر شده است. هنر دیپلمات این است که نگذارد کار رزمنده ها هدر برود.
سپس به قید قرعه نوبت به سعید جلیلی رسید، اما به دلیل اینکه وی از زمان ۲۲ دقیقه ای اش تنها ۴۵ ثانیه مانده بود، تنها به بیان چند جمله بسنده کرد و گفت: بر اساس اسلام ناب باید این گفت وگو را دنبال کنیم؛ با سازوکار قوی و مدیریت هوشمند. سپس نوبت به محمد غرضی رسید از آنجا که وی تنها ۲ دقیقه زمان داشت به تبریک عید مبعث بسنده کرد. در ادامه کاندیدا ها از فرصت های چند دقیقه ای باقیمانده شان استفاده کردند و لب کلامشان را بیان کردند.
از جمله اینکه روحانی گفت: باید با تدبیر با دنیا مذاکره کنیم. مگر کشور از تحریم و جنگ نجات داده نشد و در دوره های قبل ما این کار را نکردیم؟ باید فرصت لازم ایجاد شود؛ فرصت لازم با مذاکره واقعی ایجاد می شود نه با بیانیه خواندن پشت میز مذاکره. محسن رضایی نیز در ادامه مجددا به ائتلاف ۱+۲ (قالیباف، حداد عادل و ولایتی) اشاره کرد و گفت: در این جلسه ۳ نفر از دوستان که قبلا با هم ائتلاف کرده بودند، معلوم شد اختلاف نظر جدی دارند خوب است توضیح دهند که این اختلافات برای چیست؟