نوبت جدایی یورو از دلا‌ر

لومر با انتقاد از سیاست‌های ترامپ در عرصه بین‌المللی افزود که ترامپ «انگیزه‌ای برای اروپای قدرتمندتر» است. وزیر دارایی فرانسه همچنین تاکید کرده ‌است: «واشنگتن نمی‌تواند تصمیم بگیرد که آیا ما مجاز به تجارت با ایران هستیم یا نه.» قدرت‌های اروپایی وعده‌ داده‌اند که سازوکار جدیدی برای ارتباطات مالی با ایران ایجاد کنند.

همزمان با تلاش‌های کشورهای اروپایی، روسیه و چین برای ایجاد سازوکاری برای ادامه همکاری‌های اقتصادی و تجارت با ایران و در شرایطی که دور دوم تحریم‌های آمریکا تا کمتر از یک ماه دیگر اجرایی خواهد شد، وزیر داراییفرانسه گفته است که بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران «فرصتی» برای اروپاست تا نهادهای مالی خود را مستقل از آمریکا داشته باشد. برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه، با انتقاد از سیاست‌های دونالد ترامپ در عرصه بین‌المللی، تاکید کرد که ترامپ انگیزه‌ای برای اروپای قدرتمندتر است. او با اشاره به خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌هایایران گفت: «یقینا نتیجه بحران با ایران، فرصتی برای آن است که اروپا نهادهای مالی مستقل خود را داشته باشد تا با هرکس که می‌خواهد تجارت کند.» اتحادیه اروپا، قدرت‌های اروپایی و همچنین روسیه و چین وعده‌ داده‌اند که با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگرداندن تحریم‌های نفتی و بانکی علیه ایران، سازوکار جدیدی برای ارتباطات مالی با ایران ایجاد کنند. وزیر داراییفرانسه گفته است: «واشنگتن نمی‌تواند تصمیم بگیرد که آیا ما مجاز به تجارت با ایران هستیم یا نه.»

فرانسه یکی از کشورهای اروپایی طرف توافق هسته‌ای برجام است و ادعا می‌کند قصد دارد این توافق را از طریق ایجاد منافع اقتصادی برای ایران حفظ کند. پاریس، در کنار بریتانیا و آلمان بر ضرورت ایجاد مکانیسم‌های اقتصادی ویژه برای حفظ تبادلات تجاری با ایران، پس از خروج آمریکا از برجام تاکید کرده‌ است.  کشورهای اروپایی با اقدام «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای خارج کردن این کشور از توافق هسته‌ای با ایران مخالفت کرده‌اند. ترامپ، اردیبهشت‌ماه سال‌جاری با متهم کردن ایران به نقض توافق هسته‌ای با آزمایش‌های موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای به مشارکت کشورش در این توافق پایان داد. همچنین هفته گذشته محمد جواد ظریف، وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با شبکه بی‌بی‌سی با اشاره به اینکه ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا، امانوئل مکرون، رئیس‌‌جمهوری فرانسه و دیگران گفته‌اند که متعهد به برجام هستند و متعهدند که ایران از منافع آن برخوردار شود، تاکید کرده بود واکنش سیاسی این کشورها احتمالا از آنچه انتظار می‌رفت بهتر بوده اما مساله، ترجمه این تعهدات سیاسی به سازوکارهای اجرایی است.

همراهی سوئیس با سامانه جایگزین سوئیفت

پیش‌تر سفیر سوئیس در مسکو نیز گفته بود که کشورش با کشورهای دیگر برای ایجاد سامانه‌ای که بتواند جایگزین سامانه «سوئیفت» شود همراه خواهد شد. به گزارش خبرگزاری‌فارس، ایوز راسیر، سفیر سوئیس در مسکو به اسپوتنیک گفت: «در صورتی که اتفاق جدیدی در بخش مالی رخ بدهد، به دقت آن را رصد خواهیم کرد، اما این مساله‌ای است که باید در اتحادیه اروپا مورد بررسی قرار گیرد، نه در سوئیس.»

وی اضافه کرد: «اما اگر سامانه پرداختی جدیدی ایجاد شود، تمام کشورها از جمله ما در آن مشارکت خواهیم کرد. چرا این کار را نکنیم.»

کشورهای اروپایی می‌گویند اتحادیه اروپا به‌دنبال ایجاد سامانه‌ای شبیه سوئیفت برای حفظ تعاملات تجاری با ایران در راستای حفظ برجام است. مقام‌های کاخ سفید در روزها و هفته‌های گذشته تهدید کرده‌اند در صورتی که سوئیفت ارتباطش با ایران را قطع نکنددولت آمریکا مقام‌های آن را تحریم خواهد کرد. هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان چند هفته پیش گفته بود کشورش خواستار ایجاد یک نظام مالی مستقل برای کمک به حفظ برجام بعد از خروج آمریکا از آن است. سامانه سوئیفت قبلا یکبار در سال ۲۰۱۲ تسلیم فشارهای آمریکا بر اروپا شد و با ایران قطع ارتباط کرد. این وضعیت، تا زمان حصول توافق هسته‌ای «برجام» میان ایران و کشورهای ۱+۵ ادامه داشت.

لزوم پایبندی به توافق

همزمان رئیس کمیسیون اروپا نیز تاکید کرد که اتحادیه اروپا باید به تعهد خود درقبال توافق هسته‌ای با ایران پایبند بماند و تحت تاثیر تغییرات در سیاست آمریکا قرار نگیرد. به گزارش «ایسنا» ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اروپا که در پارلمان اتریش صحبت می‌کرد، اظهار کرد: «اروپایی‌ها باید پای حرف خود بمانند و در برابر تغییرات (در سیاست آمریکا) تنها به این دلیل که دیگران چنین می‌کنند، تسلیم نشوند.» بنابر گزارش پایگاه اینترنتی اتحادیه اروپا، یونکر تصریح کرد: «در این شرایط ما باید از خودمان بیشتر دفاع کنیم چراکه شرکت‌های اروپایی نباید به‌دلیل تحریم‌های یک قدرت بزرگ‌تر علیه ایران آسیب ببینند.»

نگاه نیویورک‌تایمز به تلاش‌های اروپا

از دیگرسو روزنامه نیویورک‌تایمز در تحلیلی درباره قصد اروپایی‌ها برای ایجاد یک نهاد مالی جهت دور زدن تحریم‌های آمریکا، آن را ژستی برای نگاه داشتن ایران در توافق هسته‌ای توصیف کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، یک روزنامه آمریکایی در تحلیلی به بررسی قصد کشورهای اروپایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران و میزان عملی بودن برنامه‌های این کشورها پرداخته است. نیویورک‌تایمز نوشته آمریکا از مدت‌ها پیش از قدرت اقتصادی و مالی‌اش برای پیگیری اهدافش در زمینه سیاست خارجی استفاده کرده و این اقداماتش معمولا در فعالیت شرکت‌های خارجی اخلال ایجاد کرده و متحدان نزدیک آمریکا را ناامید کرده است.  اما هفته گذشته، اتحادیه اروپا، از طرحی جدید برای دور زدن تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران خبر داد. فدریکا موگرینی، مسوولسیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت، این اتحادیه درحال ایجاد «نهادی برای پرداخت‌های ویژه» با هدف محافظت از شرکت‌های غیرآمریکایی در برابر تحریم‌های آمریکا است.  نیویورک‌تایمز نوشته است: «سوال‌های بزرگی درباره طرح اتحادیه اروپا برای ایجاد سامانه پرداخت پول به ایران وجود دارد. از جمله این سوالات، این موارد است: آیا چنین نهادی قادر به حفظ مقدار معنادار تجارت با ایران خواهد بود؟ آیا می‌تواند این اقدام را از تحقیقات مالی ایالات‌متحده مخفی کند؟ آیا چنین مکانیسمی برای اینکه واقعا موثر باشد، نیازمند استفاده دو دشمن بزرگ آمریکا یعنی چین و روسیه خواهد بود؟» به نوشته روزنامه آمریکایی، برای هر دو طرف، در این موضوع، مسائل مهمی مغفول مانده‌ است.

احتمال می‌رود دولت دونالد ترامپ، با هرگونه تلاش برای حمایت مالی با ایران مبارزه کند. اما اتحادیه اروپا هم در تلاش است نشان دهد که ترامپ و آمریکا نمی‌توانند مهم‌ترین دستاوردهایشان در زمینه سیاست خارجی را به باد دهند. مکانیسم اتحادیه اروپا هم اهداف و کارکرد ساده‌ای دارد که این اتحادیه باید راهی ایجاد کند تا شرکت‌ها، در شرایطی که بانک‌های غربی همکاری نمی‌کنند، بتوانند پول را به داخل و خارج از ایران منتقل کنند اما به نوشته نیویورک‌تایمز، عده زیادی به این طرح مشکوک هستند.  نیویورک‌تایمز نوشته است: «برخی از تحلیلگران گفته‌اند اتحادیه اروپا به احتمال زیاد اصلا انتظار ندارد که چنین نظام پرداختی کاملا ایجاد شود. به گفته این تحلیلگران، این مکانیسم، بیشتر ژستی به‌شمار می‌رود تا اروپایی‌ها ایران را به پایبندی به توافق هسته‌ای مجاب کنند.»

مطابق این تحلیل، بزرگ‌ترین چالشی که احتمالا اروپا در این راستا با آن مواجه خواهد بود، این است که شرکت‌های بزرگ غربی، اصلا نیازی به این نهاد مالی نخواهند داشت، چون اصلا قرار نیست تجارتی با ایران داشته باشند. شمار زیادی از شرکت‌های چند ملیتی بعد از خروج آمریکا از برجام، بازار ایران را ترک کرده‌اند. علاوه بر این، اتحادیه اروپا با چالش محتمل بزرگ دیگری هم روبه‌رو است؛ بانک‌ها احتمالا تمایلی به داشتن هیچ‌گونه ارتباط با نهاد مورد بحث نخواهند داشت زیرا این کار آنها را در معرض تحریم‌های آمریکا قرار می‌دهد.