راه‎های دور زدن تحریم نفت ایران

این اقدام بدان معناست که وارد کنندگان هندی نمی خواهند به دلیل معامله با ایران از طریق سیستم سوئیفت، در تحریم های دولت آمریکا که از اوایل ماه نوامبر اجرا خواهد شد گرفتار شوند.

در عین حال، گردن نهادن به تحریم ها، هند را از دسترسی به منبع تامین یک هفتم نیاز نفتی خود محروم می سازد و این در حالی است که همین حالا هم قیمت سوخت برای مصرف کنندگان هندی به بالاترین رقم ها در طی چند سال گذشته رسیده است.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در طی روزهای اخیر راه حلی را برای این مشکل پیشنهاد داده است. وی طرح هایی را برای ایجاد یک مکانیزم ویژه جهت ادامه تجارت اتحادیه اروپا، چین و روسیه با ایران، بدون گرفتار شدن در تحریم های ثانویه دولت آمریکا اعلام داشته است.

وی اضافه کرده که این مکانیزم می تواند کشورهای دیگری را هم در بر بگیرد.

هنوز جزئیات دقیقی در مورد نحوه کار این مکانیزم اعلام نشده، اما حدس زدن نحوه کار این مکانیزم چندان دشوار نیست. نقطه ضعف اصلی سیستم سوئیفت وابستگی آن به دلار آمریکاست. اگر اروپا، روسیه یا چین به جای دلار، پول نفت ایران را به یورو، روبل یا یوان پرداخت نمایند ایران می تواند از این ارزها برای خرید کالا از اروپا، روسیه و چین استفاده کند و کل تجارت خارجی خود را دور از دسترس تحریم های آمریکا نگه دارد.

اما این مکانیزم در مورد هند چندان کارایی ندارد. ایجاد چنین مکانیزمی برای تسویه حساب های تجاری مستلزم آن است که تهران نفت خود را به صورت اعتباری به فروش برساند. در مورد کشورهایی مانند چین، روسیه و اتحادیه اروپا (در کل) که تجارت دوجانبه متوازنی با ایران دارند، ایران عملا در همان لحظه ای که کالا از این کشورها وارد می کند، پول نفت خود را دریافت می نمایند. تنها کاری که لازم است صورت پذیرد ایجاد هماهنگی میان وارد کنندگان است.

اما در مورد هند، و همچنین کره و ژاپن که قبلا خرید نفت از ایران را به صفر رسانده اند، تهران دارای مازاد تجاری قابل توجهی با این کشورهاست و این می تواند یک حفره سیاه احتمالی در زمینه استفاده از چنین مکانیزمی محسوب شود. مجموع کسری حساب این سه کشور با ایران بیش از 100 درصد کل مازاد تجاری 14.5 میلیارد دلاری ایران است. تبدیل تجارت ایران با این کشورها به یک ارز دیگر بدان معناست که ایران باید نفت خود را به صورت نسیه به این کشورها بفروشد.

البته ممکن است راه هایی برای حل این مشکل وجود داشته باشد. هند سال هاست که به دنبال توسعه بندر چابهار در ایران است. پروژه های توسعه زیرساختی نظیر بندر چابهار می تواند روش مناسبی برای آوردن میلیاردها دلار پول صادرات نفت ایران به داخل کشور باشد. همچنین می توان از روش های دیگری نظیر سیستم غیررسمی حواله استفاده کرد که ایران در دوره تحریم های قبلی از آن استفاده کرده است.

این وضعیت نشان می دهد که تحریم های نفتی علیه ایران می تواند به پاشنه آشیل مدل توسعه خدمات محور اقتصاد هند تبدیل شود. اگر شما به واردات نفت از یک کشور تحت تحریم وابسته هستید، باید کالاهایی داشته باشید که بتوانید آنها را با نفت آن کشور معاوضه کنید.