بازتاب داخلی و خارجی اولین مناظره تلویزیونی

پارس به نقل از کیهان: بعدازظهر روز جمعه اولین دور مناظره های انتخاباتی با موضوع مسائل اقتصادی برگزار شد. مناظره ای که شاید بتوان آن را بیشتر یک تجربه خواند.
رسانه های مختلف خارجی و بین المللی به طور گسترده ای به بازتاب این مناظره پرداختند.
شبکه روسیا الیوم گزارش داد؛ این مناظره اولین مناظره در تاریخ جمهوری اسلامی ایران است که میان همه کاندیداها به صورت دسته جمعی برگزار شده است.
روزنامه « دیلی استار» لبنان نیز با بازتاب مناظره روز جمعه نامزدهای ریاست جمهوری کشورمان اظهار داشت که تاکید بر لزوم کاهش وابستگی اقتصاد ایران به نفت و روی آوردن به بخش های « غیر نفتی» به منظور شکوفایی هرچه بیشتر اقتصاد آن کشور نکته ای بود که تمامی نامزدهای انتخاباتی در آن اتفاق نظر داشتند.
« خبرگزاری رویترز» نیز با بازتاب این مناظره تلویزیونی که با تلاش صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران انجام شد خاطرنشان ساخت که تاکید این دور از مناظره بر مسائل « اقتصادی» و برنامه رویکرد هر یک از نامزدها به منظور غلبه بر چالش های اقتصادی ایران بود.
شبکه خبری فرانسوی « فرانس ۲۴» نیز با بازتاب این مناظره به محترمانه بودن جو حاکم بر مناظره و رعایت « اخلاق مداری» از جانب هر یک از نامزدها اذعان کرد و نوشت « نامزدهای ریاست جمهوری در جریان برگزاری مناظره از یکدیگر انتقاد می کردند اما مرز این انتقادها حفظ شد و به توهین به یکدیگر کشیده نشد. »
روزنامه آمریکایی واشنگتن پست هم دیگر رسانه خارجی بود که این مناظره را بازتاب داد و نوشت: در مناظره ای چهار ساعته کاندیداهای ریاست جمهوری ایران بر اقتصاد تمرکز کردند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس هم به بازتاب این مناظره پرداخت.
یورو نیوز هم گزارش داد: نخستین مناظره انتخاباتی و تلویزیونی هشت نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار شد. سه مناظره زنده انتخاباتی ایران این بار با حضور تمامی نامزدها برگزار می شود و در نخستین دور نامزدها به پرسش های اقتصادی پاسخ گفتند.
صدای آمریکا، شبکه الجزیره، شبکه ای بی سی نیوز و فاکس نیوز آمریکا، روزنامه کریستین ساینس مانیتور، واشنگتن تایمز و العربیه دیگر رسانه هایی بودند که این مناظره را بازتاب دادند.
انتقاد به نحوه برگزاری
در همین حال اغلب کاندیداهای ریاست جمهوری در اظهاراتی نسبت به نحوه برگزاری اولین دور مناظره ها، انتقاداتی را مطرح کردند.
پس از پایان این برنامه که حدودا چهار ساعت به طول انجامید، غلامعلی حداد عادل ارزیابی از چگونگی برگزاری مناظره ها را به بازخورد آن در جامعه موکول کرد و با بیان اینکه تلاش صدا و سیما برای برگزاری این مناظره قابل تقدیر است، گفت: رسانه ملی حرکت خوبی را برای برگزاری مناظره ها آغاز کرد و خوشبختانه نامزدها در این مناظره درصدد تخریب یکدیگر برنیامدند و مناظره در فضایی صمیمی برگزار شد.
محمدرضا عارف با تشکر از زحمات صدا وسیما، گفت: من به حسن نیت صدا و سیما شک ندارم مسئولان صدا و سیما می خواستند مناظره ها را برای مردم جذاب کنند.
وی با تاکید بر ضرورت طرح سوال های کارشناسی شده پیشنهاد کرد: درباره نحوه برگزاری مناظره ها ضمن مشورت با نامزدها از دیدگاه های آن ها هم استفاده شود.
سعید جلیلی نیز مناظره را از نظر محتوایی خوب توصیف کرد.
وی با تاکید بر اینکه مناظره باید به گونه ای باشد که مردم بتوانند در پایان آن به انتخاب اصلح برسند، گفت: در این مناظره ها باید از نظر شکلی و ساختاری بازنگری شود.
حسن روحانی نیز ضمن انتقاد از شیوه برگزاری مناظره ها از صدا و سیما خواست مناظره را به نحوی برگزار کنند که نامزدها بتوانند همدیگر را به چالش بکشند.
علی اکبر ولایتی نیز با بیان اینکه بازنگری در ساختار برنامه می تواند به انتخاب اصلح کمک کند، گفت: اگر نامزدها فرصت بیشتری برای بیان دیدگاه هایشان داشته باشند بهتر است.
سید محمد غرضی نیز با بیان اینکه به لحاظ فنی مناظره خوب بود مدت برگزاری مناظره را طولانی خواند و آن را موجب خسته شدن مخاطب دانست.
محسن رضایی نیز پیشنهاد کرد، هر یک از نامزدها با کارشناسان زبده و تخصصی در موضوعات مختلف مناظره کنند و در زمان کافی نامزدها در فضایی چالشی به این کارشناسان پاسخ دهند.
محمدباقر قالیباف نیز با قدردانی از زحمات صداوسیما از شیوه هدایت و اداره مناظره ابراز خرسندی کرد و گفت: فضای صمیمی بر مناظره حاکم بود.
وی پیشنهاد داد زمان اختصاص داده شده به نامزدها بیشتر شود و بر تخصصی و جدی تر شدن بحث ها تاکید کرد.
اظهارات کاندیداها به پس از برنامه ختم نشد و روز گذشته هم آنان و یا ستادهایشان نسبت به برنامه روز جمعه واکنش نشان دادند.
نامزدها قهر نکنند
حدادعادل با بیان اینکه « نامزدهای انتخابات نباید به این زودی از مناظره ها قهر کنند» ، گفت: نامزدها باید اشکالات مناظره را به مسئولان صداوسیما گوشزد کنند و طی جلسات مشترکی این مشکلات برطرف شود.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری در نشست خبری دیروز خود که با موضوع بررسی مسائل فرهنگی و اجتماعی برگزار شد، در واکنش به مناظره دیروز نامزدهای انتخابات اظهار کرد: این مناظره معایب و محاسنی داشت و اگر در بخش دوم مناظره، پرسش ها مطرح می شد و گزینه های جواب ذکر نمی شد، بهتر بود. مناسب بود به جای اینکه جواب بله و خیر مطرح شود، چند دقیقه به نامزدها وقت داده شود تا اظهارنظر کنند.
وی همچنین گفت: مناظره ها را می توان به شکل بهتری برگزار کرد اما باید متوجه نگرانی های صداوسیما نیز باشیم، زیرا صدا و سیما نمی خواهد بداخلاقی های چهار سال قبل تکرار شود.
در شأن مردم نبود
محسن رضایی نیز ضمن تشکر از زحمات فراوان همکاران صداوسیما اظهار کرد: ظاهرا آنها در طراحی مناظره های امسال از ترس حوادث سال ۸۸ از سوی دیگر بام افتادند.
وی با اشاره به اینکه شیوه اجرای مناظره در شأن مردم ایران و نامزدهای ریاست جمهوری نبود، تصریح کرد: شاید بهتر این باشد که هفت کارشناس مجرب با نامزدها مناظره کنند.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در اعتراض به شیوه مناظره روز جمعه اظهار کرد: ما حق نداریم حتی یک لحظه وقت مردم را تلف کنیم. این برنامه و نوع طراحی آن موجب شد تا حرف ها بریده بریده مطرح شود و کاندیداها نتوانند به خوبی از برنامه های خود دفاع کنند.
وی با بیان اینکه « شیوه اجرای مناظره جسارت به ساحت شریف مردم ایران بود» ، افزود: من با احترام به قانون اعتراض خود را نسبت به این شیوه اعلام کرده و در حال بررسی این موضوع برای شرکت یا عدم شرکت در مناظره های بعدی هستم و این نظر را به ستاد انتخاباتی وزارت کشور نیز اعلام خواهم کرد.
این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در پایان تاکید کرد: بهتر است دوستان محترم هر چه زودتر تمهیدی بیندیشند برای اینکه شرایطی را فراهم آورند که مردم شریف قدرت انتخاب اصلح را پیدا کنند و نیز شأن نامزدها حفظ شود.
با سطح انتخابات ریاست جمهوری تناسب نداشت
شاهین محمدصادقی رئیس ستاد انتخابات ولایتی با اشاره به مناظره هشت کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری که جمعه از شبکه اول سیما پخش شد، تاکید کرد: سطح انتخابات ریاست جمهوری بالاتر از این مناظره بود.
وی اضافه کرد: برای شناخت کافی مردم نسبت به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری باید برنامه ریزی دقیق تری انجام شود تا مردم فرصت بیشتری برای بررسی کاندیداها داشته باشند.
محمد صادقی تصریح کرد: مناظره در جهت بیان توانمندی ها و برنامه کاندیداها نبود؛ بنابراین باید بهتر از این عمل می شد.
رئیس ستاد انتخابات ولایتی با بیان اینکه « نوع برنامه ریزی این مناظره به گونه ای بود که با سطح انتخابات ریاست جمهوری تناسبی نداشت» ، افزود: هر کاندیدا می توانست ده دقیقه صحبت کند و برنامه های خود را برای چهار سال آینده بیان کند و بقیه هم طی دو ساعت می توانستند به نقد این برنامه ها بپردازند. در این صورت مردم می دیدند که توان حلاجی و جا انداختن مطالب در گفتار و کلام کدام کاندیدا است و بنابراین می توانستند بهتر دست به انتخاب بزنند.
لزوم تحول ساختاری
پرویز اسماعیلی سخنگوی ستاد قالیباف نیز درباره مناظره تلویزیونی روز جمعه بین نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، با بیان اینکه تعداد کاندیداها برای مناظره زیاد بود و زمان لازم برای پرداختن به مهمترین موضوع امروز جامعه یعنی اقتصاد، در دسترس آنها نبود خاطرنشان کرد: نقد به این برنامه به معنی نادیده گرفتن زحمات صدا و سیما نیست.
به گفته وی، این شکل از مناظره اولین تجربه سیما بود و بخشی از مشکلات قابل انتظار بود و طبیعی است که در روند برنامه ها چنین مشکلاتی نمایان شود.
سخنگوی ستاد انتخابات قالیباف همچنین بابیان اینکه « اطلاع نداشتن کاندیداها و نمایندگان آنها از ساختار برنامه، از نقطه ضعف های برنامه بود» ، تصریح کرد: پرسش های برنامه می تواند محرمانه باشد یعنی پیش از آغاز مناظره ها افشا نشود اما اطلاع از ساختار برنامه، حق کاندیداست.
اسماعیلی در پایان تاکید کرد: تحول در ساختار و ترکیب مناظره می تواند به تحقق حماسه سیاسی و انتخاب بهترین گزینه کمک بزرگی کند. در عین حال ما تابع تصمیم کمیسیون تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری هستیم.
کلاس اول دبستان!
حسن روحانی با انتقاد شدید از صدا و سیما گفت؛ مناظره روز جمعه وی را به یاد کلاس اول دبستان انداخته که توسط مدیر مدرسه تست می شده است!
روحانی با اشاره به اینکه « در جلسه مناظره در صدا و سیما به کاندیداها توهین شد» تصریح کرد: البته این مساله مهم نیست. به ملت ایران و میلیون ها نفر که پای سیمای جمهوری اسلامی ایران نشسته بودند تا رقابت کاندیداها را ببینند و انتخاب بهترین داشته باشند توهین شد.
این کاندیدای انتخابات یازدهم ریاست جمهوری با بیان اینکه « مردم ما فکر می کردند رسانه ملی می خواهد فرمان رهبری را به خوبی اجرا کند و زمینه حماسه سیاسی را بیافریند» ، خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری فرموده بودند مردم باید از طریق صدا و سیما بهتر با کاندیداها آشنا شوند اما متاسفانه چیز دیگری شد.
وی با تاکید بر اینکه « صدا و سیما یادش باشد ما نمی خواهیم با آن رقابت کنیم، بلکه هشت کاندیدا با یکدیگر رقابت می کنند» ، خاطرنشان کرد: این هشت کاندید نه با کشور، نه نظام، نه بزرگان نظام و نه رسانه ملی نمی خواهند رقابت کنند بلکه رقابت بین خودشان است؛ آن هم رقابتی اخلاقی و مودبانه، پس هرکس رئیس جمهور شد برایش مبارک باشد و تصمیم با مردم است چون مردم ما فهیم هستند و ما صد در صد به آنها اعتماد داریم.
مردم نظر بدهند
محمد غرضی، دیگر کاندیدای انتخابات نیز در واکنش به برنامه روز جمعه گفت: در این باره که آیا مناظره خوب بوده است یا نه باید از مردم سؤال کنید، ما که فاعل کار هستیم نمی توانیم در این باره اظهارنظر کنیم.
وی ادامه داد: مردم باید بگویند که از این مناظره راضی بوده اند یا خیر.
غرضی در پاسخ به این سؤال که عده ای از کاندیداها به روند برگزاری مناظره در صدا و سیما اعتراض داشته اند، آیا شما هم به این روند اعتراض دارید، اظهار داشت: یک عده اعتراض کردند. این هم جزو چیزهایی است که باید از مردم سؤال کنید. من که از مردم می پرسم می گویند این روش مناظره مناسب نبود.
وی در پاسخ به این سؤال که بعضی کاندیداها گفته اند که در مناظره های آینده با این روش شرکت نمی کنند، بیان کرد: من جزو این دسته نیستم و در مناظره ها حاضر می شوم.
کمیسیون نظارت بررسی می کند
سید رمضان شجاعی کیاسری عضو کمیسیون نظارت بر صدا و سیما با اشاره به انتقادات مطرح شده به نحوه برگزاری مناظرات به کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در صدا و سیما گفت: نمایندگان کاندیداها اعتراضات خود را به کمیسیون نظارت بر صدا و سیما ارسال کردند و بناست تا کمیسیون طی جلسه ای این اعتراضات را مورد بحث و بررسی قرار دهند.
وی افزود: پس از بررسی اعتراضات در کمیسیون نتایج روز سه شنبه به آنها اعلام می شود و در نهایت این اعتراضات در قالب پیشنهاداتی به منظور اعمال تغییراتی در نحوه برگزاری مناظرات در نوبت های بعد به سازمان صدا و سیما اعلام می شود.
عضو کمیسیون نظارت بر عملکرد صدا و سیما اظهار داشت: کمیسیون در ارتباط با نحوه برگزاری مناظرات هیچ اقدام و دخالتی نمی تواند داشته باشد و تنها تصمیم گیر در این باره سازمان صدا و سیما است و تنها می تواند نظرات و پیشنهادات کاندیداها و نمایندگان آنها را به صدا و سیما منتقل کند.
شجاعی کیاسری خاطرنشان کرد: به هیچ وجه وقفه ای در کار برگزاری مناظره های تلویزیونی کاندیداها ایجاد نشده و این مناظرات متوقف نمی شود و تنها ممکن است با تصمیم سازمان صدا و سیما تغییراتی در نحوه برگزاری این مناظرات ایجاد شود.
دفاع صدا و سیما
در حالی که نحوه برگزاری مناظره روز جمعه با موجی از انتقادها مواجه شده است، صدا و سیما هم بیکار ننشست و از عملکرد خود دفاع کرد.
محمد تقی سهرابی مدیرکل روابط عمومی سازمان صدا و سیما درباره مناظره جمعه به روند چگونگی شکل گیری ساختار مناظره اشاره و بیان کرد: همان طور که در ابتدا از طرف ستاد انتخابات سازمان صدا و سیما اعلام شد اگر نامزدهای ریاست جمهوری متعدد باشند باید به دنبال شیوه و شکل جدیدی برای برگزاری مناظره های انتخاباتی باشیم. به دلیل جذاب بودن قالب مناظره مخاطبان به دنبال این برنامه بودند تا انتخاب اصلح را داشته باشند وقتی تعداد کاندیداها هشت نفر اعلام شد، جلسات بسیاری برای چگونگی انجام مناظره ها برگزار شد تا چهار شرط در مناظره ها رعایت شود، اینکه اولاً مناظره ها جذاب باشد دوم مخاطب پسند باشد، سوم اینکه عدالت در آنها رعایت شود و همچنین با بی طرفی تمام انجام شود.
مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما ادامه داد: در نتیجه از میان تمام شیوه های مختلف پیشنهاد شده مناظره، این شیوه به عنوان کم نقص ترین قالب انتخاب شد. نامزدها به برنامه آمدند و به سؤالاتی که برگرفته از نظر مردم، کارشناسان و نخبگان حوزه و دانشگاه بود، پاسخ دادند. زیرا همانطور که می دانید از طریق سازمان صدا و سیما طرق مختلفی معرفی شد تا مردم سؤالات خود را بپرسند و بر آن اساس این سؤالات طراحی شد.
سهرابی درباره نحوه مناظره تصریح کرد: به نظر من این برنامه طرح جدیدی از مناظره بود و مناظره در آن به خوبی شکل گرفت نامزدها نظرات یکدیگر را نقد می کردند و مهمترین موضوع این بود که مناظره در فضای کاملاً دوستانه انجام شد. نامزدها با گرایشات مختلف نظرات خود را مطرح کردند و هدف همه آنها خدمت است.
وی درباره تغییر ساختار مناظره ادامه داد: اگرچه که نامزدها ارتباط خوبی با صدا و سیما و کمیسیون تبلیغات دارند، هدف صدا و سیما این است که مردم آگاهی لازم را نسبت به نامزدهای انتخابات پیدا کنند اما اینکه شیوه مناظره به همین شکل ادامه پیدا می کند یا خیر باید بگویم که من در جایگاهی نیستم که بخواهم درباره آن اظهارنظر کنم.
مقایسه بود نه مسابقه
کارگردان هنری اولین مناظره جمعی انتخابات نیز در گفت وگویی با تشریح روند و اهداف ساخت این برنامه، در برابر انتقادهای وارد شده به آن توضیحاتی را ارائه کرد و خواستار رعایت انصاف در اظهارنظرها شد.
حسین فردرو با اشاره به برخی انتقاداتی که از سوی مخاطبان نسبت به این مناظره مطرح شد، گفت: انتقادات مردم حتما مدنظر است اما باید توجه کنیم که هدف صداوسیما چه بوده است. آیا تشنج بوده است؟ اگر می گوییم مسابقه، مسابقه هم یکی از قالب های مهم است. می شد این برنامه را هم به شیوه میزگرد ارائه داد و هم مناظره. اما انگار مخاطبان مسابقه مشت زنی را بیشتر دوست دارند!
وی گفت: هرچه جلوتر برویم مناظره ها جذاب تر می شوند؛ چرا که خصوصیت عریان سازی تلویزیون در مناظره، ما را بیشتر به ماهیت کاندیدا نزدیک می کند.
این کارگردان همچنین با بیان اینکه مناظره ها را به شیوه ساخت برنامه های گفت وگو محور تولید کردیم، افزود: عده ای این برنامه را مسابقه می بینند؛ علت آن این است که این نوع مسابقه را دوست داشته اند. این مناظره هم یک برنامه ای بوده است در میان برنامه های دیگر تلویزیون و شما برنامه ای می بینید که کاندیدا در آن به مدت ۳۰ دقیقه جلوی دوربین موضوعش را خودش انتخاب می کند. ولی در این برنامه اصل مقایسه مدنظر بود. هدف این بود مقایسه ای در تمام وجوه بین مردم صورت بگیرد.
فردرو در ادامه تاکید کرد: چیزی که مهم است پذیرش صداوسیما درخصوص نقطه نظرات در مناظره های بعدی است. این نوع کارها به دلیل شرایطی که وجود دارد بی انصافی هم در قبال آن زیاد شکل می گیرد شاید صداوسیما بیشتر از همه مظلوم واقع شود و دیگران برای پیش برد هدفشان تلویزیون را یکی از بهترین سوژه هایی می دانند که آن را زیر سوال می برند. این در حالی است که شبکه های خارجی در برخی از موارد منصف ترند.
وی در پایان گفت وگوی خود به عنوان کسی که از نزدیک ناظر روند ساخت بخش های مختلف این برنامه بود، توضیح داد: آقای ضرغامی این مناظره را یکی از برنامه های صداوسیما می داند. او در تمام لحظات حضور پیدا کرد و شخصا احساس نمی کند مناظره ها برنامه ای باشد که علاقه به شخصیت خاص را نشان دهد. فضایی که ایجاد شد، شرایطی کاملا مساوی و سوالاتی متنوع و عادلانه را برای همه کاندیداها به وجود آورد.
فردرو همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا نوع سوالات و روند پخش مناظره تغییر خواهد کرد یا نه؟ گفت: تلویزیون اگر تغییر نکند پویا نیست. هدف تغییر نمی کند اما مناظره قطعا تغییراتی در این زمینه خواهد داشت.