«خنداننده‌شو» طبق اصول جلو می‌رود؟

ایده‌ای که رامبد جوان از سال 82 در ذهن داشت و شاید خودش هم تصور نمی‌کرد که روزی بتواند جامه عمل بر تن ایده‌اش بپوشاند، اما بالاخره در 21 خرداد ماه 93 عملی شد و درست از همین نقطه بود که «خندوانه» شکل گرفت. عناصری مانند داشتن اتاق فکر، ایده‌ فکر شده و فرم نو، به سرعت باعث شد «خندوانه» سر زبان‌ها بیفتد و تحسین آرای عمومی را جذب کند.

این برنامه بعد از اینکه توانست محبوبیت خود را در میان مخاطبان تلویزیون تثبیت کند، به سمت تربیت کمدین گام نهاد، حرکتی که شاید به میزان استارت خود «خندوانه» حساس و دشوار بود؛ اما اعضای شورای سیاست‌گذاری «خندوانه» می‌خواستند که این اتفاق رقم زده شود. دست آخر در سال 96 بود که جمع‌بندی «خندوانه» به «خنداننده‌شو» رسید و بعد از گزینش‌ها، افرادی برای این امر انتخاب شدند و با یکدیگر مسابقه دادند.

فلش‌بکی به یکی از برنامه‌های «خندوانه» بزنیم، درست شبی که پیمان معادی بعد از پیگیری‌های بسیار رامبد جوان به این برنامه تلویزیونی آمد. معادی که چند وقتی بود می‌دانست جوان و تیمش به دنبال اجرایی کردن «خنداننده‌شو» هستند، در آن شب کتابی به رامبد جوان هدیه کرد، کتابی که توسط جودی کارتر نوشته شده بود و در عین مینیمال و کم‌حجم بودنش اطلاعات بسیار دقیق و جامعی از اجرای یک استندآپ کمدی را ارائه می‌کرد.

در آن شب جوان از هدیه معادی بسیار خوشحال شد، چرا که او با این کتاب دستور عمل حرکتی بزرگ را در دستان رامبد جوان قرار داد. کتاب با سرعت ترجمه شد و تحت عنوان «خنداننده‌شو» به چاپ رسید و توزیع شد، البته بگذریم از اینکه برخی از منتقدان قراردادن عکس رامبد جوان روی جلد این کتاب را حرکتی نادرست دانستند، چرا که این کتاب تنها پیشگفتاری یک صفحه‌ای از جوان داشت و مابقی حاصل زحمات و تجربیات جودی کارتر بود.

کتاب «خنداننده‌شو» حدوداً در میانه برگزاری مسابقه استندآپ کمدین توزیع شد؛ اما اشکان خطیبی، رامبد جوان، شقایق دهقان و حسن معجونی که مربیان سری اول «خنداننده‌شو» بودند، به طور کامل بر این کتاب تسلط داشتند و طبق همین کتاب شاگردان خود را آموزش دادند. سری اول این مسابقه با همه خوبی‌ها و بدی‌هایش سال گذشته به پایان رسید.  

چند وقتی است که سری دوم مسابقه «خنداننده‌شو» آغاز شده است، مسابقه‌ای که این‌بار به نظر می‌رسد که با نظم بهتری جلو می‌رود، ولی هنوز روی ریل نیفتاده است. شاید بد نباشد در ادامه نکات حائز اهمیت کتاب «خنداننده‌شو» نوشته جودی کارتر را که مرجع اصلی مسابقه استندآپ کمدی در «خندوانه» است، مطرح کنیم.

• دو عنصر برای خنداندن مخاطب نیاز است: 1-انگیزه کافی برای خنداندن مخاطب 2-شناختن استعدادهای بالقوه وجودتان.(صفحه 17)
• 6 توجیه بی‌اساس‌ برای نرفتن کمدین روی صحنه:1-می‌ترسم 2-خجالت می‌کشم 3-قیافه و تیپ جذابی ندارم 4- چاق یا زشتم 5-بلد نیستم طنز بنویسم 6- وقتی جلوی مخاطب قرار می‌گیرم خشکم می‌زند.(صفحه 20 تا 22)
• 5 راز بزرگ برای خنداندن مخاطب: 1-جوک تعریف نکنید 2-داستان نگویید 3-سعی نکنید بامزه باشید 4-جدی باشید 5-آرام باشید.(صفحه26 تا31)
• پیامتان را صریح و صادقانه مطرح کنید.(صفحه 33)
• داستان‌های بامزه معمولاً جواب نمی‌دهد.(صفحه 33)
• هر پنج خط مقدمه باید حتماً یک ضربه خنده‌دار داشته باشد.(صفحه 50)
• لازم نیست مانند یک دلقک رفتار کنید تا مخاطب را بخندانید.(صفحه 36)
• کمدی یک کسب و کار جدی است، به این معنی که مثل یک جراح باید دقت عمل داشته باشید.(صفحه 38)
• بداهه‌پردازی کنید؛ اما تحت چهارچوبی مشخص. بداهه‌پردازی باید اول، وسط و پایان‌بندی داشته باشد.(صفحه 42)
• فهمیدن اجرای شخصی دیگر به شما کمک می‌کند تا راه خودتان را کشف کنید.(صفحه 48)
• ترس از حضور روی صحنه درمانی ندارد؛ اما به محض حضور روی صحنه از بین می‌رود.(صفحه 32)
• احساسات مصنوعی نداشته باشید، احساسات مصنوعی مخاطب را دلزده می‌کند.(صفحه 40)
• هر کمدین باید با مسائل خنده‌داری که تعریف می‌کند، جهان‌بینی خود را مطرح کند.(صفحه 51)
• از جملات و کلمات رکیک و اروتیک استفاده نکنید، چرا که این موضوع باعث دلزدگی مخاطب می‌شود. تنها کمدین‌های تنبل از شوخی‌های رکیک و اروتیک استفاده می‌کنند.(صفحه 44)
• معمولاً برای خندین مخاطب باید نگاهی متضاد بین مقدمه و ضربه وجود داشته باشد.(صفحه 60 تا 66)
• همیشه استندآپ باید در اوج شوخی به پایان برسد، بخاطر همین همیشه بهترین و خنده‌دار‌ترین شوخی خود را در پایان اجرا کنید.(صفحه 57)

در جمع‌بندی باید گفت که سازندگان «خندوانه» که در ابتدا هدف بزرگی را تدوین کردند و برای رسیدن به هدفشان کتاب «جودی کارتر» را نصب‌العین قرار داده‌اند؛ اما در سری دوم این مسابقه در حال گذر از قاعده و قانونی هستند که خود در ابتدا برای کارشان تدوین کرده‌اند.

جودی کارتر در کتابش به صراحت می‌گوید تنها کمدین‌های تنبل از شوخی‌های اروتیک و رکیک استفاده می‌کند؛ اما این موضوع چه میزان در مسابقه «خنداننده‌شو» مورد توجه قرار می‌گیرد؟!