خانه بخریم یا دست نگه داریم؟

تجربه سال‌های گذشته بازار چه می‌گوید؟

همواره بر اساس نمودار‌های تلاقی رشد قیمت و معاملات مسکن در سال‌های گذشته، دو نتیجه گیری کلی به دست می‌آمد. نخست اینکه همواره دو تا سه سال ثبات قیمت در مسکن را شاهد بوده ایم و در سال چهارم، در مقطع کوتاهی افزایش قیمتی معادل تورم عمومی را مشاهده کرده‌ایم و مجددا افزایش قیمت به دست آمده، تا دو یا سه سال بعد از آن ثابت می‌ماند و این روند همچنان ادامه می‌یافت.

نتیجه دوم اینکه نمودار‌های تعیین ماهانه تلاقی «قیمت» و «حجم معاملات» مسکن با یکدیگر، نشان می‌دهد در دو یا سه مقطع زمانی در طول سال که افزایش تعداد معاملات را شاهدیم، قیمت نیز رشد اندکی دارد و دوباره در پایان همان ماه، قیمت‌ها کاهش می‌یافت. این ماه‌ها معمولا تیرماه، دی ماه و اسفند ماه هر سال هستند.

اما اتفاقاتی که در سایر بازار‌های موازی همزمان با اعمال تحریم‌های جدید ترامپ علیه ایران در زمستان سال گذشته رخ داد، سبب شد رشد قیمت جهش گونه‌ای در بهمن و اسفند سال گذشته و در ادامه در اردیبهشت و خرداد سال جاری رخ دهد که سبب شد استقبالی که کارشناسان اقتصادی مسکن از افزایش معاملات مسکن داشته و از آن به بازگشت رونق به مسکن تعبیر کنند، به محاق رفته و بازگشت دوباره رکود به معاملات را رقم بزند.

همین اتفاقات سبب شد تا بسیاری از مردم و همچنین کارشناسان اقتصاد مسکن نتوانند آینده روشنی از این بازار داشته باشند و این سؤال مطرح شود که آیا در چند ماه آینده باز هم شاهد ادامه رشد قیمت مسکن خواهیم بود؟ آیا باید هر چه سریعتر خانه بخریم، یا اینکه فعلا دست نگاه داریم؟ آیا احتمال کاهش قیمت مسکن در چند ماه آتی وجود دارد؟

شرایط بازار مسکن به شرایط سیاسی و بین المللی گره خورده است

در این میان برخی کارشناسان معتقدند که شرایط فعلی اقتصادی برای پاسخگویی به این پرسش بسیار سخت بوده و آینده بازار مسکن قابل پیش بینی نیست. به همین دلیل نمی‌توان به این سؤال پاسخ محکم و قاطع داد که آیا باید در حال حاضر و با هر شرایطی خانه بخریم یا اینکه دست نگه داریم؟ چون از یک سو معاملات با کاهش روبه رو شده و این کاهش معاملات، آهنگ رشد قیمت را کندتر کرده است.

یک مقام مسئول در معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی که خواست نامش ذکر نشود، در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: شرایط به گونه‌ای است که دیگر بازار مسکن به تنهایی در تعیین قیمت این کالای اساسی اثرگذار نیست؛ بلکه همه چیز به شرایط آینده سیاسی و بین المللی کشور وابسته است. اگر تحریم‌های دولت ترامپ در صورت اعمال در آبان ماه، شرایط را به گونه‌ای تغییر دهد که امکان کنترل بازار‌های موازی و قیمت سکه و دلار وجود نداشته باشد، مردم به سمت خرید این دو متمایل شده و احتمال کاهش قیمت مسکن وجود ندارد.

قیمت مسکن متأثر از نرخ ارز و سکه

وی ادامه داد: یک احتمال هم عدم همراهی کشور‌های اروپایی با تحریم‌های آمریکا است که در نتیجه باز هم نرخ دلار و سکه با نوساناتی روبه رو خواهد شد؛ اما این تغییرات به گونه‌ای نیست که نتوان بازار را کنترل کرد بلکه امکان نظارت بر معاملات وجود دارد؛ در این صورت مردم دیگر به سراغ بازار سکه و ارز نرفته و به دنبال کالای جایگزین می‌گردند که قاعدتا نخستین بازاری که نقدینگی را به خود جذب می‌کند، بازار مسکن است و درنتیجه قیمت مسکن تغییر می‌یابد.

برای خرید مصرفی، معطل نکنید

این اقتصاددان در یک نتیجه گیری کلی تصریح کرد: بیشترین احتمالی که وجود دارد، اعمال تحریم‌ها بدون همراهی کشور‌های اروپایی است، اما از آنجایی که اقتصاد اروپا به شکل اقتصاد آزاد بوده و بیشترین سهم از اقتصاد را بخش خصوصی این کشور‌ها دارند، لذا سرمایه گذارانی، چون شرکت‌های نفتی و بانک‌های اروپایی به دلیل آنکه خصوصی هستند، تابع دولت‌های متبوع خود نبوده و احتمال تبعیت آن‌ها از تحریم‌های اقتصادی ترامپ علیه ایران بیشتر است؛ بنابراین نرخ سکه و ارز نوسان داشته و به تبع آن، قیمت مسکن هم با نوسان همراه خواهد بود.

عقبایی: مصرف کنندگان اقدام کنند

حسام عقبایی، نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران در گفت: در پاسخ به این پرسش که آیا خانه بخریم یا خیر؟ اظهار داشت: بر اساس آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران در ۲۴ سال اخیر از سال ۷۱ تا سال ۹۴ قیمت مسکن در ایران همواره روند افزایشی داشته و ۱۰۴ برابر شده است.

وی افزود: از سوی دیگر میزان کاهش قیمت‌ها نیز تقریبا نزدیک به صفر بوده است؛ به گونه‌ای که اگر کاهش مثلا متری ۲۰۰ هزار تومانی در زمانی رخ داده است، این کاهش در پی افزایش ناگهانی متری ۲ میلیون تومانی در چند ماه قبل از آن بوده که این کاهش اندک را بی اثر کرده است.

این کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه یکی دیگر از علل افزایش قیمت‌ها در چندماه اخیر، کاهش ساخت و ساز در سال‌های قبل از آن بوده، گفت: فقدان توازن میان عرضه و تقاضا (تولید و مصرف) در بخش مسکن سبب افزایش قیمت‌ها شده و با توجه به اینکه در ماه‌های اخیر نیز اتفاق خاصی در حوزه تولید رخ نداده است، لذا باز هم باید منتظر تغییرات قیمت‌ها باشیم.

اگر تولید مسکن افزایش یابد، حباب‌ها شکسته می‌شود

به گفته عقبایی، رشد قیمت مسکن طی ماه‌های اخیر در برخی مناطق پایتخت غیر اصولی و خارج از حد معقول بوده است که این حباب قیمتی باید شکسته شود. ضمن اینکه اگر تولید مسکن افزایش یابد، احتمال شکسته شدن این حباب وجود دارد.

وی یادآور شد: اگر کسانی که خواهان خرید مسکن برای مصرف هستند، بهتر است که ملک مورد نظر را خریداری کنند؛ اما آن‌هایی که برای سرمایه گذاری قصد ورود به این بازار را دارند، به نظر می‌رسد بازار فعلی ظرفیت رشد بیشتر از این را ندارد و بهتر است املاک مصرفی موجود را برای متقاضیان واقعی باقی بگذارند و با ورود خود به این بازار، التهاب جدیدی در قیمت مسکن ایجاد نکنند.