اعلام ائتلاف بین صدر و العبادی

به رغم گذشت بیش از 12 ساعت از اعلام ائتلاف دوتایی جدید بین سید مقتدا صدر (رهبر معنوی سائرون) و حیدر العبادی نخست وزیر عراق و رهبر ائتلاف 'النصر'، هنوز ائتلاف بزرگ الفتح و دیگر گروه های سیاسی عراق پیرامون آن سکوت اختیار کرده اند.

مقتدا صدر در یک اقدام سیاسی غیر منتظره دیگر، شنبه شب گذشته 2 تیرماه 97 ائتلاف دوگانه خود را با حیدر العبادی در نجف اشرف اعلام کرد اما هنوز پیرامون این ائتلاف سیاسی جدید اغلب گروه های بزرگ انتخابی از جمله الفتح (ائتلاف گروه های مقاومت اسلامی عراق و نزدیک به الحشد الشعبی) سکوت اختیار کرده اند.

تاکنون هیچ یک از گروه های پیروز انتخابات از شیعیان، اهل سنت و کردها درباره آن بیانیه رسمی در تایید یا رد یا اعلام ملاحظات احتمالی صادر نکرده اند.

این درحالیست که وقتی ائتلاف سابق بین مقتدا صدر و هادی العامری رهبر فهرست انتخابی الفتح در 23 خرداد ماه گذشته اعلام شد، دو حزب عمده کردستان عراق (اتحادیه میهنی و دمکرات) در تایید آن به سرعت بیانیه صادر کردند.

صحنه سیاسی عراق به سرعت شاهد تحرکات سیاسی برای بستر سازی به منظور پیوستن فهرست انتخابی دولت قانون (نوری المالکی) و جریان حکمت ملی (سید عمار حکیم) به این ائتلاف جدید شد.

اغلب رهبران سیاسی عراق پیرامون ائتلاف دوگانه مقتدا صدر و هادی العامری موضع گرفتند و حتی این ائتلاف در سطح منطقه بازخوردهای مختلفی به دنبال داشت، در حالی که مورد حمایت محور مقاومت قرار گرفت، با انتقادات شدید سعودی ها و همپیمانان آمریکایی و منطقه ای اش مواجه شد.

شرایط بعد از اعلام ائتلاف مقتدا صدر و حیدر العبادی کاملا متفاوت است و نوعی سکوت توام با نوعی تامل و یا بی اعتنایی نسبت به آن حس می شود.

برخی نمایندگان و شخصیت های سیاسی کوشیده اند در اظهار نظرهایی از ائتلاف جدید سیاسی حمایت کنند و برخی نیز از آن انتقاد کرده اند، اما هنوز این مواضع نتوانسته است که علت این درنگ و یا شاید احتیاط را به درستی توجیه کند.

کارشناسان درباره علت این امر تفسیرهای مختلفی را ارائه کرده اند:

- اعلام ائتلاف بین صدر و العبادی اصولا غیر منتظره نبوده زیرا صدر بارها اعلام کرده بود که باورهای سیاسی او به العبادی نزدیک است و از نخست وزیری مجدد العبادی حمایت می کند.

- ادعای بی اعتمادی به رفتارهای یکجانبه صدر در عقد توافق ها با گروه های سیاسی دیگر، بدون اخذ نظر شرکای سیاسی اش از جمله در داخل ائتلاف سائرون (حزب کمونیست) و حتی با ائتلاف الفتح.

- این ائتلاف بخشی از تحرکات آرام و طبیعی گروه های پیروز انتخابات عراق برای تشکیل فراکسیون بزرگ پارلمان و در نتیجه بسترسازی برای تشکیل دولت آینده است و همه را باید در کنار هم دید و نه جدا از هم. 

- بی حاصل بودن ائتلاف های موجود سیاسی در سایه تاخیر قضات معتمد کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق در تایید رسمی نتائج انتخابات 22 اردیبهشت ماه به ویژه که عراق تا شش روز دیگر رسما وارد مرحله خلاء قانونی می شود. 

یکی از کارشناسان عراقی که به طور ویژه به مسئله اعلام یکباره ائتلاف صدر و العبادی واکنش نشان داده، 'هاشم الهاشمی' است که در صفحه شخصی اش در فیسبوک نوشته است که اصل در همه ائتلاف های جاری در عراق، حول محور ائتلاف راهبردی بین الفتح به رهبری هادی العامری و سائرون به رهبری مقتدا صدر است.

الهاشمی گفته است که تاکتیک صدر در ائتلاف های دوگانه و چندگانه جدید، جستجو به دنبال نقاط مشترک و ترک نقاط اختلافی است.

وی با اشاره مقایسه ای به نقاطی که صدر و العبادی حول آن توافق کرده با نقاط مشترک صدر و العامری گفته است که صدر روی مسائلی با العبادی به توافق رسیده که العبادی نیز روی آن دیدگاه مشترک با صدر دارد.

در توافق العبادی و الصدر به مسائلی مانند انحصار سلاح در دست دولت و تقویت نیروهای ارتش و پلیس اشاره شده و به موضوع الحشد الشعبی به هیچ عنوان نپرداخته وبه اعتقاد الهاشمی، به مسائل جزئی تر مانند تقسیم قدرت و پست های وزارتی نیز ورود نکرده اند.

به گفته وی، این درحالیست که رایزنی العامری ومقتدا صدر کاملا رایزنی دو گروه اصلی و بزرگ تشکیل دهنده دولت آینده بود که هسته دولت آینده عراق را تشکیل می دهند و به صورت ریز بسیاری از مسائل از جمله تقسیم قدرت را نیز بحث کردند.

این اعتقاد وجود دارد که صدر با تاکتیک جستجو به دنبال نقاط مشترک از طریق ائتلاف های دوتایی و چندتایی، زمینه را برای اعلام ائتلاف بزرگتر که هسته اصلی آن را دو ائتلاف الفتح و سائرون تشکیل می دهند، آماده می کند. 

بر همین اساس، سکوت الفتح و دیگر ائتلاف های انتخاباتی در صحنه داخلی عراق نسبت به ائتلاف دوگانه مقتدا و العبادی نه از سر دلخوری است بلکه همه گروه ها به این باور رسیده اند که حوادث خطرناکی که بعد از انتخابات، اوضاع داخلی عراق را درنوردید، نیاز دارد که به دور از هیاهو سیاسی، روند تشکیل دولت آینده با آرامش دنبال شود.

با وجود این همچنان این نگرانی هم وجود دارد که برخی رفتارهای یک جانبه در عقد توافق با گروه های سیاسی دیگر، در نهایت منجر به فروپاشی همه این اتفاقات و در نتیجه بازگشت عراق به نقطه صفر شود.

کارشناسان امیدوارند که عراق به نقطه صفر برنگردد زیرا معتقدند که جو افکار عمومی در عراق، دیگر بیش از این تحمل جدال سیاسی بین احزاب موجود در قدرت را ندارد و ممکن است که تبعات نگران کننده ای برای کل عراق به دنبال داشته باشد.

در همین حال رسانه های عراق نیز با اشاره به ماندن کمتر از یک هفته تا پایان وقت قانونی برای تشکیل پارلمان و دولت جدید، نوشته اند که رهبران سیاسی عراق هنوز نتوانسته اند تکلیف شاکله ائتلاف بزرگ سیاسی آینده را برای تشکیل دولت مشخص کنند.

همه این تحولات در حالی صورت می گیرد که از طرفی بخشی از جریان ها و رهبران سیاسی - که به بازندگان انتخابات اخیر معروف شده اند- از طریق اعتبار قانونی پارلمان سابق، همچنان به دنبال تمدید دوره پارلمان تا شش ماه آینده به منظور تعیین تکلیف نتائج انتخابات 22 اردیبهشت ماه 97 یا بستر سازی برای برگزاری انتخابات جدید هستند.

در حالی که گروه های بزرگ پیروز انتخابات همچنان خط تشکیل ائتلاف (فراکسیون) بزرگ سیاسی را برای تشکیل دولت آینده دنبال می کنند، هنوز قضات معتمد بر کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق نتوانسته اند تکلیف شمارش دستی آرا را روشن کنند و هنوز نتائج انتخابات 22 اردیبهشت ماه گذشته رسما تایید نشده است.

در همین راستا گروه ها و رهبران بازنده انتخابات از طریق اعتبار قانونی پارلمان سابق، همچنان دنبال دستیابی به امتیازات خود به ویژه بسترسازی برای انتخابات جدید هستند، حال در این کارزار سیاسی کدام طرف می تواند نتیجه را به نفع خود به پایان برساند به اعتقاد کارشناسان، تصمیم قضات معتمد از طرف شورای عالی قضایی عراق بر کمیسیون عالی مستقل انتخابات، می تواند تعیین کننده باشد.