«ما خیلی تنهاییم»

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، پژوهش ها نشان داده است: در حالی که شیوع کلی اچ آی وی در ناحیه مدیترانه شرقی و شمال آفریقا هنوز کم است ولی افزایش موارد جدید عفونت، این ناحیه را در لیست دو ناحیه با سریع ترین رشد همه گیری HIV در جهان قرار داده است. عقیده بر این است که اپیدمی ایدز در گروه معتادان تزریقی متمرکز است. در حال حاضر میزان شیوع ایدز در ایران از مرحله با شیوع محدود به مرحله شیوع متمرکز رسیده است. تا ابتدای تیر ماه ۱۳۹۰ تنها تعداد ۲۳۱۲۵ نفر فرد مبتلا به اچ آی وی « ایدز» در کشور شناسایی شده اند که ۹۱.۵ درصد آنها را مردان و ۸.۵ درصد را زنان تشکیل می دهند.

تنها یک چهارم مبتلایان به ایدز شناسایی شده اند

بر اساس مطالعات سازمان بهداشت جهانی، برآورد می شود که شمار مبتلایان به اچ آی وی ایدز در ایران ۸۰ هزار نفر باشد؛ ولی تنها یک چهارم مبتلایان در کشور شناسایی شده اند. اختلاف بین تعداد برآورد شده و تعداد شناسایی شده بیماران می تواند ناشی از انگ بیماری در جامعه باشد که افراد با رفتارهای پرخطر از مراجعه جهت انجام آزمایش و تشخیص بیماری امتناع می ورزند. این در حالیست که پیشرفت های درمانی باعث بهبود وضع سلامت مبتلایان به اچ آی وی – ایدز و افزایش طول عمر آنها شده است. لذا تعداد افرادی که با اچ آی وی زندگی می کنند رو به افزایش است.

انگ، تبعیض و ترس شایع ترین نگرانی

یافته های تحقیقات همچنین آشکار ساخته است که در جوامع مختلف نگرش مردم نسبت به افراد آلوده به اچ آی وی ایدز متفاوت است و در بسیاری موارد این نگرش ها منفی بوده و با تبعیض همراه است.

نوع نگرش نسبت به افراد فوق به میزان مقبولیت اجتماعی راه انتقال بیماری در جامعه وابسته است. انگ، تبعیض و ترس شایع ترین نگرانی در ارائه دهندگان خدمات به بیماران است. به همین دلیل کادر درمانگر در مواردی از مواجهه با بیماران خودداری می کنند. ترس از انگ، احساس اضطراب، ناامیدی، افسردگی، استرس، کیفیت زندگی درک شده پایین تر از جمله مشکلاتی است که متعاقب ابتلای به بیماری در افراد مبتلا به اچ آی وی – ایدز دیده می شود.

اکثر مردم حتی با ایدزی ها غذا هم نمی خورند!

در مراکز ارائه خدمات سلامت، نگرش های همراه با انگ نسبت به بیماران وجود دارد و انگ در دسترسی افراد بر خدمات سلامتی، تعاملات اجتماعی و حمایت اجتماعی تاثیر منفی دارد. انگ، باعث رفتارهای تبعیض آمیز افراد نسبت به بیماران اچ آی وی می شود و اثرات آن شامل طرد اجتماعی، انزوا، از دست دادن شغل و مشکلات دسترسی به خدمات سلامت است. وجود انگ بر روی سلامت جسمی و روانی افراد مبتلا به اچ آی وی تاثیر می گذارد. اکثر مردم برای صحبت و غذا خوردن در کنار افراد بیمار اظهار بی میلی می کنند. در بسیاری از موارد مبتلایان به اچ آی وی پس از افشای بیماری، شغل خود را از دست داده، یا شانسی برای ادامه تحصیل ندارند.

آگاهی کم و درک نادرست یکی از دلایل مهم نگرش منفی به بیماران ایدزی

یکی از دلایل نگرش منفی مردم نسبت به بیماران آگاهی کم و درک نادرست آنها درباره عفونت اچ آی وی است. برای کاهش اثرات انگ، نیاز به مداخلاتی است تا افراد مبتلا بتوانند به سطح بالاتری از سلامت، طول عمر، اشتغال و کیفیت زندگی دست یابند.

به نظر می رسد انگ و تبعیض یکی از بزرگترین چالش ها برای مقابله با عفونت اچ آی وی و یک پدیده همگانی و جهانی برای همه گیری ایدز و مواجهه با افرادی است که با اچ آی وی زندگی می کنند.

انگ زدن، چه بر سر بیماران آورده است؟

دسترسی به درمان، افشای بیماری، تعاملات اجتماعی و حقوق بیماران تحت الشعاع این انگ و تبعیض قرار می گیرد. انگ و تبعیض، در داخل خانواده، اجتماع، محیط های کاری، سیستم های مراقبت سلامت قابل مشاهده است. انگ ناشی از بیماری می تواند بر روی اقدامات پیشگیری کننده از انتقال ایدز مانند استفاده از ابزار پیشگیری کننده در روابط جنسی، مراجعه جهت انجام آزمایش و نیز برنامه های پیشگیری از انتقال عمودی بیماری از مادر به فرزند تاثیر بگذارد. بررسی تجارب درک شده افراد مبتلا به اچ آی وی در خصوص انگ و تبعیض متعاقب ابتلای به ایدز می تواند از یک سو به ارتقای رفتارهای پیشگیری کننده از انتقال بیماری در این گروه کمک کند. از سوی دیگر با برنامه ریزی در جهت حقوق اجتماعی مبتلایان، می توان ضمن کاهش انگ و تبعیض در جامعه باعث افزایش دسترسی به خدمات و ارتقای کیفیت زندگی بیماران شد.

با توجه به اهمیت این موضوع و لزوم بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اچ آی وی، پژوهشی ۹ ماهه در سه کلینیک مشاوره بیماری های رفتاری در تهران، کلینیک های والفجر و ۲۲ فروردین وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و کلینیک مشاوره بیمارستان امام خمینی (ره) وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.

نمونه های مورد پژوهش در این مطالعه افراد مبتلا به اچ آی وی ایدز بودند. روش نمونه گیری" در دسترس" و در نهایت به صورت نمونه گیری با حداکثر تنوع ادامه یافت و افرادی انتخاب شدند که دارای دیدگاه های متفاوتی درباره موضوع پژوهش بودند. سعی شد تا حد امکان مشارکت کنندگان با بیشترین تنوع از نظر سن، تاهل و تحصیلات و اشتغال باشند تا نظرات متنوع تری اخذ شود.

دراین مطالعه با ۳۴ نفر مصاحبه انجام شد که ۲۶ نفر آنها مبتلا به اچ آی وی ایدز بودند. ۲۲ نفر از بیماران را مردان تشکیل دادند که حداقل ۲۷ و حداکثر ۵۳ سال داشتند. ۴ نفر از بیماران هم زنان مبتلا بودند که حداقل سن زنان بیمار ۳۰ و حداکثر ۳۸ سال بود. میانگین مدت تشخیص بیماری درمردان حدود ۵ سال و در زنان ۷.۵ سال بود. از نظر مرحله بیماری ۶۴ درصد مردان و ۵۰ درصد زنان مبتلا در مرحله ایدز بودند.

در این پژوهش دیدگاه افراد مورد مصاحبه درخصوص شدت درک شده به بیماری اچ آی وی - ایدز بعد از ابتلای به آن مورد بررسی قرار گرفته است. پیامدهای عنوان شده بعد از ابتلای افراد به بیماری ایدز در ۴ مضمون کلی قرار داشت که عبارت از پیامدهای اجتماعی، روانی، جسمانی و اقتصادی بودند.

ما اشتباه کردیم که به همه گفتیم

مهمترین پیامدها از دید اکثر بیماران مبتلا، کادر درمانی و زنان اچ آی وی منفی که همسران مبتلا داشتند، پیامدهای اجتماعی این بیماری است که خیلی از افراد آن را حتی مهمتر از پیامدهای جسمی ایجاد شده و مشکلات اقتصادی متعاقب بیماری عنوان کردند. از ساب تم های مطرح شده در مضمون پیامد اجتماعی، انگ و به تبع آن تبعیض نسبت به افراد اچ آی وی – ایدز و طرد آنها از جامعه، اقوام و خانواده به عنوان مهمترین پیامد ابتلای به بیماری ایدز در ایران مطرح شده است.

این پژوهش ضمن تشریح این پیامد، به نمونه هایی در خصوص طرد افراد مبتلا به بیماری از سوی خانواده و اطرافیان اشاره می کند: آقایی ۴۰ ساله و متاهل این طور عنوان کرده است: ما اشتباه کردیم که به همه گفتیم این مشکلات را داریم. اول به مادرم گفتیم. مادرم به خواهرم و او همه به همه ایل و طایفه گفت. دیگر، جایی می رفتیم خجالت می کشیدیم. الان طرد طردیم. وسط بیابان رفتیم خانه گرفتیم. نه خانه کسی می رویم، نه اجازه می دهیم کسی خانه ما بیاید.

در خصوص انگ موجود در جامعه نسبت به بیماران به خصوص زنان حتی از سوی کادر درمانی خانمی ۳۰ ساله و مبتلا این طور عنوان کرده است: پایم زخمی شده بود. دکتر آمد به پایم دست بزند، گفتم آقای دکتر دست نزنید. من اچ آی وی مثبت هستم. خانمی که منشی شان بود، گفت: اچ آی وی مثبتی از چه راهی گرفتی؟ به تو نمی یاد! ! . . اگر بفهمند خانم مبتلاست، سریعا فکر می کنند رابطه نامشروع داشته که مبتلا شده.

بیش از نیمی از افراد هم به محدودیت در اشتغال و داشتن فعالیتهای اجتماعی و عدم امکان افشای بیماری در محیط کار اشاره داشتند.

« ما خیلی تنهاییم»

محدودیت های موجود درخصوص تشکیل خانواده یکی دیگر از پیامدهای اجتماعی است که از سوی اکثر بیماران به خصوص افرادی که متاهل نبودند عنوان شده است. آقایی ۴۱ ساله و مجرد این طور عنوان می کند: من از ابتدای سال تا حالا قصد ازدواج دارم، ولی نتوانستم مورد مناسب را پیدا کنم. روی ازدواج اچ آی وی ها وقت بگذارید. ما را هم مد نظر قرار بدهید. ما خیلی تنهاییم. "

بیشتر بیماران مجرد و متاهلانی که فرزند ندارند یکی از دغدغه های خود را داشتن فرزند عنوان کردند. تبعیض در بهره مندی افراد مبتلا به اچ آی وی – ایدز از خدمات درمانی متعاقب افشای بیماری، یکی دیگر از پیامدهای اجتماعی بود که اکثر بیماران به آن اشاره داشتند.

آ قایی ۳۶ ساله متاهل می گوید: « من از سوی پزشک ها هم، خیلی برخورد بد دیدم. خودم الان مشکل فتق دارم. هر جا که برای عمل جراحی می روم، وقتی می فهمند من اچ آی وی دارم از عمل کردن من خوددای می کنند. یادم می آید چند سال قبل برای عمل ریه به بیمارستان رفته بودم. به محض اینکه دکتر فهمید من اچ آی وی دارم، برخورد زننده ای کرد و من را از اتاقش بیرون کرد. »

حس روانی بیماران ایدزی بعد از اولین آگاهی از بیماری چیست؟

یافته های این پژوهش در ادامه به بررسی احساس روانی دست داده به بیماران پس از آگاهی از ابتلا می پردازد. تمامی بیماران عنوان کرده اند که متعاقب آگاهی از ابتلای به بیماری دچار عوارض روانی شده اند. اکثر افراد به اضطراب و استرس شدید قبل از تشخیص بیماری و نداشتن آرامش روانی در زندگی اشاره داشتند. آقایی ۳۸ ساله و متاهل در توصیف اضطراب قبل از تشخیص بیماری می گوید: دکتر گفت ما تشخیص دادیم که این بیماری باشد و تا ۱۰ روز دیگر جواب قطعی را می دهیم. در این ۱۰ روز به من آنقدر استرس وارد شد که حدود ۱۰ کیلوگرم کاهش وزن داشتم. من بیماری « زونا» گرفتم. دکتر گفت که « زونا» به علت استرس شدید است. اکثر بیماران ایجاد افسردگی را مهمترین پیامد روانی پس از اطلاع از ابتلای به بیماری عنوان کردند.

خانم ۳۸ ساله بیوه این طور گفته است: « تمام افرادی که اول می فهمند اچ آی وی مثبت شدند در یک مرحله ای قرار می گیرد که از لحاظ روانی واقعا برای آنها مشکل به وجود می آید. من خودم در یک دوره ۶ ماهه افسردگی کامل داشتم. حتی دوست نداشتم کسی را ببینیم یا جایی بروم. با همه چیز در جنگ بودم که چرا من… ؟ ! هر جوری فکر می کردم، می دیدم که برای چه باید من به این درد مبتلا شوم؟ . »

یافته ها نشان داد: در مجموع، کمتر از نیمی از بیماران با توجه به داشتن بیماری، احساس نگرانی از آینده را مطرح کرده اند.

یکی دیگر از پیامدهای روانی که تعداد کمتری از بیماران به آن اشاره داشتند تمایل به مرگ، افکار خودکشی و حتی اقدام به آن بوده است. آقایی ۵۳ ساله، متاهل اینطور عنوان کرده است: " من یک موقع هایی دستم را به سیم برق می گیرم. دلم می خواهد اگر گناه نبود خودکشی کنم. به خاطر برخوردهای ناشایست اطرافیان، چندین بار رفتم سیم برق را زدم. سیم اول به این دستم بود زورم نیامد که به دست دیگر بزنم.

تاثیر فکر کردن به بیماری بر روی زندگی روزمره و کابوس های شبانه، فقط از سویی آقایی ۳۵ ساله، مجرد مطرح شده است: … " فکر می کنم الان می میرم، بوی مرگ را احساس می کنم. نمی دانم به قبرستان رفتید. بوی خاک مرده را احساس کردید؟ بعد از خوابیدن، خواب بد می بینم، وقتی بیدار می شوم، بوی مردن را احساس می کنم. "

پیامد جسمانی ایدز برای بیماران چیست؟

ابتلای به بیماری باعث ایجاد مشکلات جسمی فراوانی در بیماران می شود. اکثر بیماران به خصوص افرادی که در مرحله ایدز بودند به کاهش وزن، کم شدن قوای جسمانی و ناتوانی در انجام کار و فعالیت اشاره داشتند. آقایی ۳۶ ساله، مجرد این طور عنوان کرده است: " بعد از ایدز گرفتن، آدم لاغر می شود، ضعیف می شود. توان انجام کار را ندارد. من انرژی کار کردن ندارم، بعد از ۲ ماه دیدم دیگر مثل قبل نمی توانم ۸ ساعت کار بکنم. علائم ناشی از عوارض دارویی و تداخلات دارویی از سوی اکثر بیماران در مرحله ایدز که تحت درمان با داروهای ضد ویروس بودند، عنوان شده است. آقایی ۴۴ ساله و متاهل، عوارض ایجاد شده ناشی از مصرف داروهای ضد ویروس ایدز را این طور بیان می کنند: " من اول که قرص می خوردم، سه تا قدم بیشتر نمی توانستم راه بروم، قلبم درد می کرد، سینه ام درد می کرد، سردردهای عجیب داشتم، چشم هایم پف کرده بود. از مغز استخوانم نمونه برداری کردند که به علت یکی از داروها بود. آن را نخوردم درست شدم. "

آقایی ۳۵ ساله، مجرد که تحت درمان با متادون نگهدارنده بود، تداخلات دارویی را به شرح زیر بیان می کند: " داروها اثر متادون را از بین می برد. وقتی داروی ایدز را می خورم سر غذا، سرم مثل خودکار پایین می افتد. همه فکر می کنند من چرت می زنم. یک دفعه قاشق از دستم می افتد که به علت عوارض داروست که روی خودم و متادونم اثر گذاشته. از ساعت ۸ به بعد حالم آن قدر خراب می شود که توی خونه با گریه من، مادرم هم گریه می کند.

مشکلات اقتصادی بیماران ایدزی

تنها بعضی از بیماران به مشکلات اقتصادی به عنوان پیامدی ناشی از ابتلای به بیماری ایدز اشاره کردند و دلیل آن را به علت صرف وقت و هزینه برای درمان و بیکاری ناشی از ابتلای به بیماری دانستند. آقایی ۳۶ ساله، متاهل این طور عنوان کرده است: بیماری در این چند سال خیلی وقت من را گرفته است. اگر من اچ آی وی نداشتم، وضع اقتصادی ام بهتر بود. از طرفی کلی هزینه درمان من می شود. من باید غذاهای مقوی تری بخورم. داروها و ویتامین های بهتری مصرف کنم، که لازم است پول بیشتری خرج کنم. باید هر هفته برای بیماری ام به بیمارستان بروم که باید کلی کرایه ماشین بدهم.

نگاه مبتلایان به بیماری ایدز

یافته های پژوهش انجام شده توسط محققان کشور حاکی از دو نوع نگاه منفی و مثبت به بیماری بوده است. البته اکثر بیماران توصیفی منفی از بیماری داشتند و با عبارات زیر بیماری را معرفی کردند: " بیماری وحشتناک، بیماری بدون درمان، بیماری با رنج و مشقت، بیماری پرخطر، مصیبت، مرده پنداشتن خود از لحظه ابتلای به بیماری، عاملی که باعث از دست رفتن هستی انسان می شود، بیماری که سال های خوش زندگی را از افراد می گیرد» تنها دو نفر از بیماران، ابتلای به بیماری را با اثرات مثبت می دانستند. آنها معتقد بودند که ابتلای به اچ آی وی باعث افزایش اعتماد به نفس و افزایش توانمندی آنها شده است. آقایی ۴۱ ساله و مجرد این طور بیان می کند: " سال های اول افسردگی شدید، میل به منزوی بودن و تنهایی، ناامیدی. همه اش گریه می کردم. همه چیز منفی بهت هجوم می یاره. الان بعد از ۸ سال از بیماری، اعتماد به نفس دارم. اعتماد به نفس پیامد تنها شدنمه. تنها شدنم هم مال اچ آی وی گرفتنمه.

عدم پذیرش کودکان ایدزی در مدارس؟ !

اپیدمی ایدز باعث ایجاد واکنش های منفی در مردم شده است که از ممنوعیت ورود افراد آلوده به ویروس اچ آی وی به خانه تا ایزوله شدن آنها در خانواده، اخراج از محیط کار و عدم پذیرش کودکان مبتلا در مدرسه متغیر است. واکنش های منفی فوق باعث شکل گیری رفتار در افراد مبتلا می شود و اثربخشی اقدامات پیشگیری از ایدز مانند استفاده از کاندوم، برنامه پیشگیری از انتقال عمودی بیماری از مادر به فرزند و انجام آزمایش اچ آی وی را محدود می کند.

ایدز به علت همراهی با مرگ باعث اضطراب می شود. افراد مبتلا به ایدز حمایت های اجتماعی کمتری را در مقایسه با مبتلایان به سرطان دریافت می کنند. افراد مبتلا به اچ آی وی پس از ابتلا به بیماری دچار مشکلات متعددی می شوند و در معرض خطر مشکلات سلامت روان به خصوص افسردگی و اضطراب قرار می گیرند. داشتن تجربه یک بیماری حاد، تغییر در وضعیت کاری و قبول پایبندی به رژیم های دارویی پیچیده به عنوان یک منبع دائمی استرس برای افراد مبتلا مطرح است.

عوارض دارویی درمان ایدز چیست؟

یافته های این پژوهش همچنین حاکیست: درمان های دارویی می تواند باعث عوارض دارویی شدید در بیماران مبتلا شود. مصرف دارو حتی علی رغم نداشتن عوارض جانبی به عنوان یک یادآور روزانه از این واقعیت برای فرد است که او مبتلا به بیماری است. لذا این امر نیز می تواند به عنوان یک منبع دائمی استرس برای افراد مبتلا باشد. در بسیاری از موارد تشخیص ایدز با تبعیض و طرد قطعی فرد مبتلا همراه است. علی رغم وجود درمان های موفق، احتمال مرگ زودرس به علت داشتن رفتارهای بی محابا و احتمال خودکشی در بیماران وجود دارد.

احساس تلخ بی ثمری برای جامعه و نیاز شدید به حمایت اجتماعی

ترس از انگ در دو سوم بیماران باعث شده تا آنها خود را از جامعه ایزوله کنند. نیمی از بیماران احساس بی ثمری برای جامعه داشتند. بیماران مورد بررسی در این پژوهش عنوان کردند که به علت ترس از افشای بیماری، ترس از درد، ترس از آینده خود و خانواده و ترس از مرگ، نیاز به حمایت اجتماعی دارند. این بیماران تغییر در وضعیت شغلی، عدم توانایی انجام کار و فعالیت مشابه قبل از ابتلای به بیماری، نبود امکان ارتقای شغلی و نداشتن فرصتی برای فعالیتهای تفریحی و سرگرمی را بیان کردند. بیماران مشکلات مادی داشتند و از این می ترسیدند که به همین دلیل در آینده نتوانند از تغذیه و مراقبت کافی برخوردار شوند.

تغییر الگوی رفتار جنسی بیماران

علی رغم اینکه بعضی از بیماران، از نگرش منفی کادر درمانی نسبت به خود پس از اطلاع از ابتلای به بیماری ناراحت بودند، ولی اغلب آنها حمایت خوبی را از جانب کادر درمانی برنامه های ایدز به خصوص در زمان نیاز به مراقبت های اساسی نظیر جراحی عنوان کردند. احساس نیاز برای داشتن زندگی بدون انگ، ترس یا استرس از سوی بیماران عنوان شده است. بیشتر افراد می گفتند که مجبور شدند الگوی رفتار جنسی خود را تغییر دهند.

در پژوهش کیفی دیگری که بر روی بیماران مبتلا به اچ آی وی ایدز در ایران انجام شده است و در این پژوهش مورد اشاره قرار گرفته است، تقریبا تمامی بیماران، انگ و تبعیض را از طرف کارکنان بخش سلامت تجربه کردند که پیامد این انگ و تبعیض در بیماران به تعویق انداختن یا اجتناب از دریافت خدمات درمانی، پرهیز از افشای بیماری به کادر درمانگر، کاهش انگیزه برای حفظ سلامت، ایجاد حس کینه توزی و انتقام، استفاده از طب مکمل برای درمان بیماری و تجربه استرس عاطفی است.

ایدز، شاید ننگ آورترین وضعیت پزشکی در جهان

طرد اجتماعی و عدم تامین مالی منعکس کننده استیگمای خارجی بوده که ۸۴ درصد افراد دچار مشکلات مالی شدند. اچ آی وی – ایدز، شاید ننگ آورترین وضعیت پزشکی در جهان باشد. مبتلایان به اچ آی وی، اغلب برای آلودگی شان مسئول شناخته می شوند. زیرا اچ آی وی از رفتارهایی مثل تماس های جنسی غیر ایمن و سوء مصرف مواد ناشی می شود که مردم باید از آنها اجتناب کنند.

لزوم ارتقای آگاهی مردم

با بالا بردن آگاهی به ویژه از طریق رسانه های ارتباط جمعی می توان ضمن رفع قبح بیماری، از طرد اجتماعی، انگ و تبعیض افرادی که با اچ آی وی زندگی می کنند پیشگیری کرد. اثرات روانی ایجاد شده در بیماران نه تنها به باور آنها مبنی بر لاعلاج بودن بیماری بر می گردد، بلکه تا حد زیادی به قبح بیماری ایدز در کشور مربوط است که این امر به دلیل نگرش منفی مردم به ایدز به عنوان یک بیماری آمیزشی است. با ارتقای آگاهی عامه مردم و بهبود ارائه خدمات می توان ضمن رفع پیامدهای روانی بیماران، باعث بهبود کیفیت زندگی مبتلایان شد. از طرفی از انتشار بیشتر بیماری به دلیل عدم افشای آن در خانواده، مراکز ارائه خدمات و در ارتباط با شریک جنسی پیشگیری کرد.

پوشش بیمه ای و سقف تعهدات برای ایدزی ها افزایش یابد

علی رغم اینکه در ایران، بسیاری از خدمات درمانی سرپایی و آزمایشگاهی برای این گروه از بیماران رایگان است، ولی به دلیل افزایش طول عمر و نیاز بیشتر به خدمات درمانی تخصصی و بیمارستانی، لازم است تا پوشش بیمه ای و سقف تعهدات آن برای بیماران افزایش یابد.

سطح بالای هموفوبیا در جوامعی که انگ زیاد است

همان طور که در سایر مطالعات نیز مشخص شده است، وجود حس تعلق به یک گروه حمایتی ایدز، به بیماران کمک می کند تا با انگ و تبعیضی که در جامه احساس می کنند مقابله نمایند. لذا حمایت مسئولین از ایجاد گروه های حمایت کننده از افرادی که با اچ آی وی زندگی می کنند به رفع انگ و تبعیض از بیماران کمک می کند. مطالعات نشان داده در جوامعی که انگ زیاد است، در آن جوامع سطح بالایی از هموفوبیا وجود دارد. برای رفع انگ بیشتر از آموزش، به کار فرهنگی در این زمینه نیاز است.

این پژوهش پیشنهاد می کند که به منطور رفع انگ و تبعیض از بیماران، آگاهی جامعه و کادر درمانی ارتقا یابد که قطعا برای رسیدن به این هدف، آموزش های همگانی و مکرر رسانه های ارتباط جمعی تاثیر بسزایی خواهد داشت. همچنین باید با تشویق و حمایت مسئولین از تشکیل گروه های حمایتی در خصوص ایدز، به رفع انگ و تبعیض از بیماران در جامعه کمک شود. در نهایت این که پوشش بیمه همگانی و جامع در بهره مندی بیشتر مبتلایان از خدمات درمانی تخصصی تاثیر به سزایی دارد. این امر با تغییر در سیاست گذاری و برنامه ریزی مسؤولان میسر خواهد شد.