لهستانی‌ها در اهواز چه می‌کردند؟

روزنامه شهروند نوشت: «قبرستان لهستانی‌های اهواز را خیلی‌ها نمی‌شناسند. بارها در رسانه‌ها اعلام کرده‌ایم که به دلیل مجاورت سه قبرستان لهستانی‌ها، ارمنی‌ها، کاتولیک‌ها، پارک کوهساران، همچنین قبرها و گوردخمه‌های پارک کوهساران و برج شهر هرمز اردشیر در جایی به نام آسیه‌آباد بهتر است که محوری گردشگری به وجود آید اما کو گوش شنوا.

نخستین پرسش بعد از دانستن این‌ که لهستانی‌ها در اهواز اقامت داشتند این است که لهستانی‌ها در اهواز چه می‌کردند؟ مهاجرت لهستانی‌ها به ایران پس از شروع جنگ دوم جهانی روی داد که با وجود بی‌طرفی ایران، مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی زیادی برای ایران به همراه داشت. در سال‌های 1320 الی 1323 خورشیدی بیش از ۱۵۰‌هزار لهستانی‌ برای مهاجرت به فلسطین و آفریقا از کشور اتحاد جماهیر شوروی وارد خاک ایران شدند.

با آن‌ که طبق قرارداد و توافق با دولت ایران قرار بود مهاجران (اعم از سرباز و افراد عادی) هر چه زودتر از ایران خارج شوند ولی به دلایل متعدد از جمله بیماری، مشکلات مالی و اشتغال آنان آهنگ خروج بسیار کند شد. از دهم مردادماه 1321 به تدریج خروج آنها آغاز شد و پایگاه اصلی خروج آنها شهر اهواز و سربندر بود. مهاجران از بندر انزلی، تهران، اصفهان و مشهد عازم اهواز شدند. در شرق اهواز در مکانی به نام میدان بارفروش‌های سابق قبرستان لهستانی‌ها وجود دارد که البته با قبرستان مسیحیان مشترک است. ظاهرا در این قبرستان ١٠٢ لهستانی دفن هستند. در آبادان آن طور که در بعضی متون ذکر شده قبر ٥ لهستانی در محله‌ای به نام انکس وجود دارد.

لهستانی‌ها در ساخت نیمی از ٢٥ کارخانه قند و شکری که در ایران ساخته شد، نقش داشتند و همچنین در نیروگاه برق اهواز نیز لهستانی‌ها شاغل بودند. البته من یک‌ بار از زبان مرحوم منصور واحدی شنیدم که بخشی از لهستانی‌ها در ساختمان دهدشتی (معروف به بالکن مهدیان در ٢٤ متری) زندگی می‌کردند و تعدادی هم در کارخانه ریسندگی و بافندگی اشتغال داشته‌اند. پیشنهاد می‌شود که از دولت لهستان و سفارت این کشور دعوت شود تا ضمن بازدید از قبرستان‌های لهستانی‌ها نسبت به تبادل گردشگر درخواست همکاری شود.»