عوامل لب شکری شدن کودکان

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، منظور از شکاف لب و کام وجود فضای غیر طبیعی در لب بالا، آلوئول یا کام است. عوامل موثر در ایجاد شکاف لب شامل ارث، عوامل محیطی و عوامل روانی و هیجانی است.

عامل ارث

بر اساس یافته های تحقیقات انجام شده، در ۳۳ تا ۳۶ درصد موارد، رابطه مثبتی بین شکاف لب و عامل ارث وجود دارد. اگر کودکی با شکاف « دهانی – صورت» متولد شود، شانس ابتلا برای بچه بعدی، پنج درصد اضافه می شود. اگر یکی از والدین کودک، مبتلا به این شکاف باشد، شانس ابتلا برای کودک بعدی تا ۱۵ درصد بیشتر افزایش خواهد یافت.

عوامل محیطی

طبق تحقیقات انجام شده، بیماری های عفونی مادر، اختلال هورمونال (هیپوتیروئیدیسم، دیابت و درمان با داروهای کورتونی) ، داروها (مصرف داروهای آرام بخش، ضد تشنج و ضد صرع، احتمال وقوع شکاف لب را تا ۱۰ برابر افزایش می دهد) ، ویتامین ها (کمبود ریبوفلاوین، اسید فولیک، ویتامین B۶، ویتامین A و حتی در بعضی موارد مقادیر بیش از حد ویتامین A منجر به بروز شکاف می شود؛ این در حالی است که استفاده از اسیدفولیک در چهار ماهه اول حاملگی اثر محافظتی علیه شکاف دارد) ، هیپوکسی (سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری منجر به هیپوکسی در کودک شده که متعاقبا وقوع شکاف کام را افزایش می دهد) ، از جمله عوامل موثر محیطی بر ایجاد شکاف لب و کام هستند.

عوامل روانی

عوامل روانی و هیجانی که با ایجاد تنش های ضربه زننده ممکن است در اتیولوژی شکاف در انسان نقش مهمی داشته باشند از دیگر عوامل شکاف لب و کام به شمار می روند.

سندروم های موثر دیگر

علاوه بر موارد ذکر شده، سندرم های شناخته شده متعددی وجود دارد که در آنها شکاف لب و کام، یافته شایعی است و شامل سندرم Teacher-collins، سندرم wander – woude و سندرم

pierre – robin است. همچنین در تریزومی ۱۳ و ۸ نیز مواردی از شکاف لب و کام دیده شده است.

مبتلایان شکاف لب و کام با چه مشکلاتی مواجه خواهند شد؟

بر اساس یافته های این تحقیق، بررسی مشکلات افراد مبتلا به شکاف دهان – صورت، نشان می دهد شایع ترین مشکل، فقدان مادرزادی و یا وجود دندان های لترال شیری اضافه در منطقه شکاف است. فقدان دندان های لترال دائمی نیز گزارش شده است.

همچنین در این بیماران متوسط اندازه دندان های دائمی نسبت به افراد بدون شکاف، کمتر بوده و رویش تمام دندان های دائمی در شکاف لب و کام تاخیر دارد که متوسط این تاخیر با شدت شکاف اضافه می شود. وقتی هیپودونشیا (کم بودن تعداد دندانها) وجود دارد، تاخیر مشخص تر است. ولی تاخیر در هر دو جنس مشابه است.

فقدان مادرزادی دندانها و وجود دندانهای فیوز شده (دندانهای متصل به هم با پالپ مشترک) و نیز دندان میخی شکل، چهار برابر افراد بدون شکاف است، در حالی که این رابطه در مورد دندانهای اضافه و Geminated (دندانهای متصل به هم با پالپ جداگانه) وجود ندارد.

عدم تناسب اندازه و شکل فک ها

همچنین عدم تناسب بین اندازه، شکل و موقعیت فک ها در افراد دارای شکاف لب و کام دیده می شود ولی تحقیقات منجر شدن به بیماری مفصل گیجگاهی – فکی را نشان نداده اند. ناهنجاری بینی، مشکلات تغذیه ای، مشکلات گوشی و اشکال در تکلم از دیگر مشکلات گزارش شده است.

وضعیت سلامت دهان و دندان در کودکان مبتلا به شکاف لب وکام

مطالعات متعددی بر روی شیوع پوسیدگی دندانی و سلامتی پریودونتال بیماران دارای شکاف انجام گرفته است و در بیشتر مطالعات، پوسیدگی هم در دندانهای شیری و هم در دندانهای دائمی در کودکان مبتلا به شکاف از شیوع بیشتری برخوردار بوده است.

همچنین مطالعات نشان دادند که میزان سلامت دهانی افراد بزرگسال دارای شکاف پایین بوده و اغلب دچار التهاب لثه هستند. اما تاکنون شواهد لازم در مورد بالا بودن خطر ابتلا به بیماری های پیشرفته پریودونتال یافت نشده است. از طرفی تفاوت معنی داری بین کودکان دارای شکاف و بدون آن از نظر ابتلا به التهاب لثه وجود دارد و این امر به خصوص در مورد دندانهای قدامی بالا مشهود است.

اپیدمیولوژی شکاف لب و کام

بر اساس یافته های تحقیقات، شیوع این ناهنجاری، یک در هر هزار تولد است. شکاف لب، به تنهایی در ۲۱ درصد جمعیت تحت تاثیر اتفاق می افتد؛ در حالی که ۴۶ درصد شامل لب و کام و ۳۳ درصد از نوع شکاف کام است. افزایش سن والدین و به ویژه پدر، یک عامل خطر محسوب می شود و وقتی که پدر و مادر هر دو سن بالای ۳۰ سال داشته باشند، شکاف لب نیز در سمت چپ و در میان نوزادان پسر بیشتر دیده شده است.

با توجه به این که شایع ترین نقص ارثی تکاملی در ناحیه دهانی – صورت، شکاف است و این امر به دلیل بروز مشکلات در آینده، نیازمند توجه و پیگیری های درمانی است، پژوهشی در کشور بر روی ۱۴ هزار و ۳۶ پرونده در یکی از زایشگاه های شهر بابل طی ۴ سال به منظور بررسی میزان فراوانی شکاف لب و کام صورت گرفته است.

نتایج نشان داد: در هر ۱۲۷۶ زایمان، یک نوزاد با شکاف کام، لب یا نوع توام متولد شده است. از مجموع یازده نوزاد مبتلا به شکاف، شش نوزاد مونث و پنج نوزاد مذکر بودند. همچنین شکاف کام فقط در یک نوزاد دختر، شکاف لب در سه دختر و دو مورد پسر و شکاف لب و کام توام در دو مورد نوزاد دختر و ۳ مورد نوزاد پسر دیده شد.

بیشترین شکاف لب و کام در سن حاملگی ۳۰ -۳۱ سال

بر اساس یافته های این تحقیق، بیشترین میزان توزیع شکاف لب و کام در گروه سنی مادران ۲۰ – ۲۵ وجود داشته است که این تعداد شامل ۴۵.۶ درصد است. در حالی که این ناهنجاری تنها در ۱۸.۲ درصد از گروه های سنی کمتر از ۲۰ سال مشاهده شده است. بیشترین میزان توزیع شکاف لب و کام در سن حاملگی ۳۱-۳۰ و ۳۹-۳۸ هفته (۲۷.۳ درصد) بوده است.

شکاف لب و کام توام بیشتر در جنس مذکر

در مورد تفاوت های جنسی شیوع شکاف لب و کام نتایج حاصل نشان می دهد که از نظر آماری تفاوت معنی داری بین دو جنس دیده نمی شود. اصولا تفاوتهای جنسی در میزان شیوع شکاف ها وجود دارد ولی این تفاوت ها در میان نژادهای مختلف به خصوص زمانی که از نظر وسعت و شدت شکاف در نظر گرفته شود یکسان نیست. به نحوی که به نظر می رسد شکاف لب و کام توام بیشتر در جنس مذکر بوده و شکاف کام در نژاد سفید، بیشتر در میان جنس مذکر و در نژادهای سیاه و ژاپنی بیشتر در میان جنس مونث دیده می شود. در حالی که شکاف کام تنها در نژادهای ژاپنی سفید و در جنس مونث بیشتر دیده می شود.

فراوانی شکاف کام منفرد، کمتر از نوع توام و لب منفرد

در مطالعه حاضر نتایج حاصل از نظر توزیع شکاف بر حسب نوع آن نشان می دهد که میزان فراوانی شکاف کام منفرد پایین تر از نوع توام و لب منفرد است که این امر در اغلب گزارشات نیز ارایه شده است. آنچه در مقایسه سایر مطالعات مشهود بوده این است که این شکاف کام منفرد، پایین تر از نوع توام و لب منفرد است.

نگاهی به سایر ناهنجاری های همراه با شکاف لب و کام

نتایج این تحقیق در مورد سایر ناهنجاری های همراه با شکاف لب و کام نیز نشان می دهد: در جامعه مورد مطالعه شیوع بالاتری از ناهنجاری های همراه، نسبت به مطالعات قبلی وجود دارد؛ به طوری که در غالب گزارشات ۲۰ تا ۲۱ درصد نوزادان دارای شکاف، ناهنجاری های دیگری از جمله بیماری های مادرزادی قلب، هیدروسفالی، میکروسفالی، ناهنجاری های سیستم حرکتی، گوش اضافی و عقب ماندگی ذهنی داشته اند. در مطالعه حاضر ۵۴.۵ درصد کودکان دارای شکاف، ضایعاتی شامل آسیب، هیدروسفالی، انحراف چشم و مشکلات اعضای حرکتی داشته اند و دو نوزاد نیز مرده به دنیا آمدند که احتمالا به دلیل عدم تشخیص علت دقیق فوت و ناهنجاری های احتمالی ثبت آنها در پرونده بیماران انجام نگرفته است.