بی‌آبی و الگوی مصرفی که جدی گرفته نمی‌شود

یکی از جدی ترین‌ بحران‌هایی که کشور در سال جدید با آن روبروست، مساله خشکسالی و بی آبی است که دامنگیر اقصی نقاط کشور شده است و اگر مردم صرفه جویی در الگوی مصرف خود را جدی نگیرند، مشخص نیست با چه وضعیتی روبرو خواهیم شد.

زنگ خطر بحران بی آبی درحالی در کشور کلید خورده است که تا دو دهه قبل وضعیت بارش‌ها در اکثراستان‌های کشور در حد بسیارخوبی بود ، اما با تغییرات شرایط اقلیمی در اکثر مناطق جهان ایران نیز از این قائده مستثنی نشد وعملا دچار بحران کاهش بارندگی شده‌ایم. بحرانی که به گفته  رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کمبود ۳۱ درصدی بارش کشور از ابتدی سال آبی به همراه داشته است و در سال گذشته نیز پنج استان قم، اصفهان، خراسان جنوبی، مرکزی و یزد با پدیده خشکسالی روبرو شده‌اند و بنا به آمار سازمان هواشناسی بالای 80 درصد با کمبود بارش روبرو بوده‌اند.

در این شرایط بارش‌های فصل بهار در سال 97 هم جبران کننده کمبود بارش سال زراعی نبوده و  کارشناسان دمای بلند مدت یک تا دو درجه نسبت به میانگین بلند مدت در فصل بهار را پیش‌بینی کرده‌اند. تا جایی که به گفته وزیر نیرو، ایران طی ۵۰ سال اخیر دو درجه گرم تر شده و در کنار افزایش 50 میلیونی جمعیت، ۵.۴ میلی متر در این مدت تبخیر و تعرق افزایشی داشته و هر سال نیز ۱.۱ میلی متر کاهش بارش داشته است.

در این میان باید به این نکته توجه کرد که بخش کشاورزی با 92 درصد بزرگترین و مهمترین مصرف کننده آب در کشور به شمار می‌رود و بیش از 80 درصد اتلاف منابع آب به دلیل عدم استفاده از تکنولوژی های پیشرفته آبیاری در این بخش به هدر می‌رود.کارشناسان معتقدند که مدیریت منابع آب کشور در شرایط فعلی مدیریت مناسبی نیست و موجب شده تا طی سالهای اخیر شاهد کاهش منابع آب های زیرزمینی و نیز کاهش سطح زیرکشت کشاورزی در برخی مناطق باشیم.

از طرفی الگوی مصرف آب آشامیدنی بر اساس اعلام بانک جهانی برای یک نفر در سال، یک متر مکعب و برای بهداشت در زندگی به ازای هر نفر، 100 متر مکعب در سال است. در حالی که در کشور ما 70 درصد بیشتر از الگوی جهانی آب مصرف می‌شود!

باور کنیم یا نکنیم در واقعیت سال 97 خشک ترین سال در50  سال اخیر خواهد بود

همچنین براساس آمار اعلام شده، میانگین آب مصرفی سرانه جهان (صنعتی ، کشاورزی و آشامیدنی) در حدود 580 مترمکعب برای هر نفر در سال است که این رقم در ایران حدود 1300 مترمکعب در سال است که این امر بیانگر اتلاف منابع آب و اسراف بیش از حد منابع حیاتی می‌باشد.

مقدار مصرف سرانه آب لوله کشی آشامیدنی در شهرهای ایران در حدود 142 متر مکعب در سال است که از مصرف سرانه برخی کشورهای اروپایی پرآب ، مانند اتریش (108 مترمکعب درسال) و بلژیک (105 مترمکعب درسال) بیشتر است که یکی از دلایل این امر آن است که در ایران از آب آشامیدنی تصفیه شده برای شستشوی اتومبیل ، حیاط ، آبیاری باغچه ها، استحمام ، شستن لباس و ظروف استفاده می شود. در حالی که در اکثر کشورها آب آشامیدنی از آبی که به سایر مصارف می رسد ، جداست.

باور کنیم یا نکنیم در واقعیت سال 97 خشک ترین سال در50  سال اخیر خواهد بود  که مقایسه وضعیت حاضر با وضعیت گذشته نشان می‎دهد فرصت‌های بسیاری را در گذشته برای اصلاح الگوی مصرف از دست داده‌ایم اما شاید هنوز هم دیر نشده باشد و بتوان کاری انجام داد.

مساله‌ای که تنها بر عهده وزارت نیرو یا دولت نیست و مردم باید برای بهبود این وضعیت دست همبستگی به یکدیگر داده و با صرفه‌جویی  در مصرف آب تا حدی کشور را برای مقابله با خشکسالی و قحطی ایمن سازند.یکی از اقداماتی که در این زمینه به خوبی می‌توان کار کرد و تا حدی از آن غفلت شده است، فرهنگسازی و آموزش به کودکان در مدرسه است که می‌تواند ثمرات بسیاری را در آینده به همراه داشته باشد.