7 نکته اساسی درباره انتخابات لبنان؛ میزان تاثیرگذاری نصرالله بر افکارعمومی

ابراهیم الامین کارشناس مسائل منطقه‌ای در مقاله‌ای در روزنامه الاخبار لبنان نوشت که نتایج نهایی انتخابات پارلمانی در لبنان صفحه جدیدی از حیات سیاسی مبتنی بر وزن ائتلاف‌های مختلف را ایجاد خواهد کرد و واقعیت‌هایی را رقم می‌زند که قبل از روز ششم می (زمان برگزاری انتخابات) وجود نداشته است.

وی به 7 نکته اساسی درباره انتخابات پارلمانی لبنان اشاره کرده و می‌نویسد:

اول اینکه سعد حریری و جریان المستقبل بزرگترین سیلی تاریخ حیات سیاسی خود را دریافت کردند. حریری دیگر قادر نیست از انحصار نمایندگی خود در میان اهل تسنن کشور و در اختیار داشتن رأی شهرهای بزرگ سخن بگوید. او حتی نمی‌تواند از رهبری تیم سیاسی وابسته به محور آمریکایی - سعودی در لبنان حرف بزند. شکست‌های حریری در العرقوب و صیدا و جبل لبنان و بیروت و طرابلس و زحله و بقاع غربی طوری نیست که نتایج مثبت حوزه عکار برای حریری بتواند آن‌ها را جبران کند.

امین شکست حریری را نقطه عطفی در نتایج انتخابات دانست و تاکید کرد که این شکست پیامدهای گسترده‌ای بر روند تشکیل دولت جدید ایجاد خواهد کرد. به ویژه در شرایطی که کسانی در انتخابات پیروز شده‌اند که از عناصر برجسته ملی و منطقه‌ای در لبنان هستند. از جمله این افراد می توان به اسامه سعد و عبدالرحیم مراد و فیصل کرامی و نجیب میقاتی اشاره کرد.

وی تاکید کرد جنجال فرقه‌ای و مذهبی که رهبران جریان المستقبل طی دو روز گذشته در لبنان به راه انداخته بودند، نتوانست واقعیت‌ها را دگرگون کند. با توجه به این نتایج، حریری چاره‌ای جز اذعان به آن و تعامل با این واقعیت ندارد که چهره لبنان نسبت به قبل از روز یکشنبه تغییرات زیادی داشته است.

امین در تبیین نکته دوم برداشت شده از نتایج انتخابات پارلمانی لبنان می‌نویسد که جریان آزاد ملی و شخص میشل عون به عنوان رئیس‌جمهور کشور نیز در روند انتخابات متحمل شکست شدند. به اعتقاد این کارشناس مسائل داخلی لبنان، عون نتوانست آنگونه که انتظارش را داشت موقعیت خود را در شمال لبنان بهبود بخشد و رقبای سنتی و جدید وی از نیروهای لبنانی گرفته تا جریان المرده در رقابت‌های انتخاباتی بر او پیروز شدند. این موضوع را می‌توان در نتایج حوزه‌های زحله و بقاع غربی مشاهده کرد.

بر اساس این گزارش شکست جریان آزاد ملی و پیروزی قابل‌ توجه حزب نیروهای لبنانی و تقویت موقعیت جریان المرده و حزب قومی اجتماعی سوریه در میان مسیحیان معادله جدیدی را به عرصه لبنان تحمیل کرده که بر اساس آن جریان آزاد ملی دیگر نفوذ استثنایی در این مناطق ندارد، حتی اگر شخصیتی نظیر میشل عون رئیس جمهور کشور باشد، در این شرایط این جریان رقابتی مساوی با سایر جریان‌ها در شمال دارد و نمی‌تواند ادعای نماینده قدرتمند این مناطق را داشته باشد.

اگر جریان آزاد ملی بخواهد یک بازبینی داخلی در این خصوص انجام دهد، احتمال خروج یا اخراج برخی از عناصر اضافی و خطاکار این جریان وجود دارد که اشتباهات بزرگی را در زمینه ائتلاف‌ها و رقابت‌های انتخاباتی و حزبی انجام دادند. اتفاقاتی که در منطقه جزین و کسروان رخ داد، سبب بالا گرفتن درگیری‌ها در رابطه با رهبری جریان آزاد ملی را شد، حتی اگر بپذیریم که شخصیتی نظیر جبران باسیل با قدرت بالا و تایید شخصی میشل عون رهبری این جریان را بر عهده داشته باشد.

اگر جریان آزاد ملی و به ویژه شخص باسیل بخواهد اینگونه وانمود کند که پیروز انتخابات شده است، این بدان معنا است که ما در برابر مشکل بزرگی قرار داریم. جریان آزاد ملی باید با واقعیت‌ها روبه‌رو شود، نه اینکه دیدگاه های خود را منطبق با آن تغییر دهد. حق وتویی که این جریان در نتیجه قدرت بالای خود و حضور در کنار حزب الله لبنان در اختیار داشت، از دست رفته یا لااقل می‌توان گفت دیگران نیز چنین حقی به دست آورده‌اند.

این گزارش مسائل داخلی لبنان در سومین نکته خود می‌گوید که بقایای جریان 14 مارس شامل شخصیت‌های مسیحی و احزاب کوچک از جنوب لبنان گرفته تا منطقه جبل و شمال و بیروت و بقاع از مهمترین بازندگان این انتخابات بودند و ضربه سختی دریافت کردند. مهم‌ترین نتیجه انتخابات این بود که شخصیت‌های مطرح در جریان 14 مارس حمایت از آنها را کنار گذاشتند و حمایت‌های خارجی از آنها نیز نتوانست نتایج مطلوب خود را داشته باشد.

چهارمین نکته اینکه حزب نیروهای لبنانی پیروزی بزرگی را در این انتخابات به دست آورد و خود را به فراکسیونی با 13 یا 15 کرسی پارلمانی نزدیک کرد. به این ترتیب حضور این حزب در مرحله آینده در لبنان پررنگ تر نیز خواهد شد.

این پیروزی در نتیجه دو اتفاق مهم به دست آمده است: موضوع اول گفتمان فرقه‌گرایانه‌ای است که رقبای حزب نیروهای لبنانی در تقابل با آن در پیش گرفته اند و نتیجه آن عاید این حزب شده و موضوع دوم رویکرد آشتی این حزب با جریان آزاد ملی است که آن را وارد رقابت‌های منطقه‌ای در بقاع شمالی و کسروان و جبیل و عکار کرد که پیش از این قدرت ورود به آن را نداشت. البته این حزب باید گفتمان و رفتار سیاسی خود را متناسب با حجم داخلی‌اش تغییر دهد.

نکته بعدی که ابراهیم امین به آن اشاره می‌کند این است که ولید جنبلاط توانسته تهدیدات موجود در رابطه با رهبری خود بر دروزی‌های لبنان را پشت سر گذاشته و ثبات و تسلط خود بر عرصه دروزی‌ها را ثابت کند. به این ترتیب رقبای سنتی و جدید وی نمی‌تواند جایگزین تاثیرگذاری برای رهبری دروزی‌های لبنان ارائه دهند. همچنین انتخابات لبنان نشان داد که او نفوذ خود در خارج از طایفه دروزی‌ها را حفظ کرده و سهم قابل توجهی در میان افکار عمومی اهل تسنن و مسیحیان دارد. جنبلاط توانست در برابر شانتاژ تبلیغاتی که جریان آزاد ملی با رویکردهای فرقه‌ای ضد وی ایجاد کرده بود، ایستادگی کند. به این ترتیب جنبلاط فرصت برقراری ائتلاف با نبیه بری و حزب‌الله لبنان را خواهد داشت و اگر این اتفاق بیفتد تأثیرات زیادی در چهره ائتلاف‌های آینده لبنان ایجاد خواهد کرد.

ششمین نکته اینکه نتایج انتخابات اخیر سبب شد رقبای حریری از میان رهبران اهل تسنن بتوانند به مرحله طولانی انزوای خود در عرصه سیاسی لبنان پایان دهند. آنها موفق شدند مواضع خود را به عنوان نمایندگان واقعی بستر اهل تسنن لبنان بدون استناد به ائتلاف‌های مبهم تثبیت کنند. اتفاقی که در حوزه های مختلف در جریان رقابت این شخصیت‌ها با حریری رخ داد، نشان داد که آنها می‌توانند قدم‌های بزرگتری در آینده لبنان بردارند و قدرت جدیدی را ایجاد کنند که بتواند متحدان مختلف را از مواضع سیاسی و طایفه‌های دیگر به سمت خود جذب کند، حتی اگر سعد حریری همچنان بزرگترین شانس برای رسیدن به نخست‌وزیری لبنان باشد.

نکته پایانی که سردبیر روزنامه اخبار به آن اشاره می‌کند، این است که ائتلاف دوگانه جنبش امل و حزب الله لبنان بار دیگر موفق شد این واقعیت را به اثبات برساند که نمایندگی فراگیر عرصه شیعیان لبنان را در اختیار دارد. نتایج انتخابات نشان داد که رقبای این دو جریان در حوزه‌های انتخاباتی جنوب و بقاع و جبل لبنان، غیر از جنجال تبلیغاتی که طی دو هفته گذشته به راه انداخته بودند، نمی‌توانند معارضه جدی با آنها داشته باشند.

نتایج این انتخابات حجم تاثیرگذاری نبیه بری رئیس پارلمان لبنان و سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله بر افکار عمومی شیعیان را نشان داد. همچنین این دو نفر موفق شدند قدرت بالای خود برای ساماندهی صفوف برای مقابله با هر شکست احتمالی را نشان دهند. علاوه بر اینها نصرالله و حریری ثابت کردند که به تعهدات خود در قبال متحدانشان از میان سایر جریان‌ها و طوایف لبنانی پایبند خواهند بود.

علاوه بر اینها حجم مشارکت مردم در انتخابات حوزه بیروت و حجم رأی‌هایی که جریان مورد حمایت بری و نصرالله در این حوزه به دست آوردند، بیهوده بودن ادعاهای جریان المستقبل در رابطه با عدم قدرت این ائتلاف در بیروت را ثابت کرد.

امین در پایان این مقاله انتخابات پارلمانی دیروز را نقطه عطف اساسی در مدیریت حیات سیاسی در لبنان دانست و تاکید کرد گرچه تغییرات اساسی در ساختار کلی نمایندگی سیاسی مجلس ایجاد نشده، اما موازنه‌های موجود به شکلی تغییر کرده که می‌توان انتظار نوع جدیدی از تقابل‌های آینده را داشت. قطعاً این موضوع را می‌توان در نحوه تشکیل دولت و مدیریت پرونده‌های حیاتی کشور مشاهده کرد.