نفوذ ساواک و موساد درگروههای مبارز/ آیا جاسوسان پس از انقلاب شناسایی و کنارگذاشته شدند؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- حسین قاسمی- ارتباط گروه‌های مبارز ایرانی و سازمان های فلسطینی در سال های قبل از انقلاب در این یادداشت مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. دربخش اول به  نفوذ موسادوساواک در سازمان های فلسطینی ازطریق نفوذ درگروه های مبارز ایرانی مرتبط با فتح و...پرداخته می شود .

در مطالب آینده به استخدام منبع از میان مبارزین ایرانی از سوی مجموعه اطلاعاتی فتح خواهیم پرداخت.

نکته ای که لازم است به آن توجه شود نفوذ سرویس های اطلاعاتی خصوصا موساد در الفتح می باشد.لذا مهم است که بدانیم منابع ایرانی استخدام شده هرچند با تابلو الفتح انجام شده ، ولی در حقیقت برای سرویس موساد یا سایر سرویس ها بوده است.

الف:

۱- سازمان های مبارز مخالف حکومت پهلوی  باگرایش های مختلف مانند  سازمان مجاهدین خلق، چریک های فدایی، گروه شهیدمحمد منتظری،منصورون، صف و....با سازمان های مبارز فلسطینی ارتباط داشتند.

عمدتا گروه های مارکسیستی نظیر چریک های فدایی خلق به جبهه خلق به رهبری جورج حبش و گروه های مذهبی مانندگروه شهید منتظری  ،مجاهدین خلق و ...با سازمان الفتح به رهبری یاسر عرفات مرتبط بودند.این ارتباط شامل اعزام افراد و گروههای مختلف برای طی دوره اموزش نظامی در پایگاه های این سازمان های فلسطینی در لبنان و سوریه و تهیه سلاح و امکانات نظامی از انهابود.

۲- ساواک در میان گروههای مخالف رژیم شاه، دارای نفوذ و منابع مهمی بود. این مزیت مهمی برای ساواک بود. درباره نفوذ عناصر ومنابع ساواک در بین این گروهها روایت ها و مستندات مختلفی وجود دارد. یکی از مدیران ساواک درخصوص نفوذ عناصر همکار ساواک درگروه های اعزامی به پایگاه های الفتح در لبنان و سوریه می گوید:

«در معیت عطارپور مساله ای مطرح شد مبنی بر اینکه بنابراطلاعات رسیده مجددا یاسر عرفات موافقت کرده است حدود ۱۰۰ نفررا برای اموزش نظامی درلبنان بپذیرد . یادم هست ثابتی گفت مدتی است که به یاسر عرفات بوسیله ساواک پول داده می شودکه چریک تربیت نکندچطورشده؟ به هرصورت ثابتی،ناصری، فرنژاد ،عطارپور ،نادری پور و من درمورد این موضوع که چگونه حدود ۵۰ نفر از این ۱۰۰ نفر بوسیله ساواک انتخاب شود بحث شد.گفته شد یک تعدادی را ان منبعی که قبلا گفتم واسمش یادم نیست انتخاب کند .یک تعدادی ازمنابع ساواک و متهمین به حبس ابد باعفو ازاد شوند تا راهی لبنان گردند.»(۱)

در سند دیگری که توسط مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات منتشر شده، به نفوذ منابع ساواک در افراد اعزامی گروه شهید اندرزگو چنین پرداخته است:

«دوتن از منابع نفوذی ساواک کنار اندرزگو برای اموزش به لبنان رفته اند، بنا برنظر کارشناسان ساواک ، اگر انان بازگردند درگروه دارای مسولیت های بالا خواهندشد و ساواک کنترل گروه را ازطریق این منابع اعمال خواهد کرد.»(۲)

درسند دیگری ،نفوذ ساواک درگروه شهید محمد منتظری را می بینیم.

احمد نفری، از نزدیک‌ترین افراد به شهید محمد منتظری ، در بازجویی های خود به نکته قابل تاملی می پردازد.احمد نفری (صفت‌الله برزگر نفری) در اوائل سال ۱۳۵۵با گذرنامه سوری، با نام «محمد امین قاسم»، وارد ایران شد. ساواک اندکی بعد وی را دستگیر کرد. اشراف اطلاعاتی ساواک بر مسائل گروه محمد منتظری تا بدان‌جا بود که حتی از مذاکرات دو نفره محمد منتظری و احمد نفری برای به دست آوردن گذرنامه پاکستانی و ویزای کویت برای نفری، با نام «محمد شرف‌الدین»، اطلاع داشت. ساواک در بازجویی با فریب نفری سعی می کندکه به نفری القا کند محمد منتظری همکار این سازمان است و مسئله فوق را او به ساواک اطلاع داده است.احمد نفری باور می کند. نفری در بازجویی مورخ ۳۱تیر ۱۳۵۵به این ضربه روحی سنگین واکنشی دردآلود نشان داد و نوشت:

[محمد منتظری] «... شاید که با شما قول داده کار کند و راجع به گذرنامه پاکستان که به من گفته بود به‌نام محمد شرف‌الدین درست می‌کنم و ویزای کویت درست می‌کنم قبل از آن‌که به دست من برسد به شما گفته و این کار نامردی او است... منتظری به من گفت که گذرنامه پاکستان درست می‌کنم [به] اسم محمد شرف‌الدین و از من عکس گرفت و گفت چند روز دیگر می‌دهم ولی ندیدم... من خیلی از خدا می‌خواهم او را... حتی اگر با شما کار می‌کند نابودش کنم و آن چنان کینه‌ای دارم که حد ندارد...» (۳)

نفر سوم، به جز محمد منتظری و احمد نفری، که می‌توانست از مسئله مدارک پاکستانی نفری مطلع باشد، چه کسی بود؟ سید محمود دعایی نفرسوم را هادی نجف ابادی معرفی کرده است:

«در این سفر ابتدا در کراچی به منزل مرحوم شریعت نماینده مرحوم امام در پاکستان وارد شدم و با دوستانی که همکاران و یاران صمیمی مرحوم محمد منتظری بودند آشنا شدم و به توصیه مرحوم محمد بنا شد همین دوستانش امکاناتی در اختیارم قرار دهند.

بیشترین همکاری وصمیمیت را برادرم دکترمحمدعلی هادی

که قبلاً در نجف با هم آشنا و صمیمی بودیم انجام داد. او بود که فردی را معرفی کرد که با اداره گذرنامه و سجلات کراچی ارتباط داشت و در قبال دریافت وجه و پرداخت به مسئول صدور شناسنامه و گذرنامه، هر آنچه را که می‌خواستیم تهیه می‌کرد. تا آنجا که یادم هست یا نامش بلوچ بود و یا فردی از بلوچ‌های پاکستانی، که بسیار توانا و فعال بود. بنابراین آنچه را من تهیه کردم به واسطه یاران و سفارش گروه مرتبط با یاران تشکیلاتی مرحوم محمد منتظری بود نه بالعکس»(۴)

۳- ارتباطات گسترده گروه های مبارز ایرانی با سازمان های فلسطینی و نفوذ ساواک در این گروه های ایرانی اعزامی و مرتبط با فلسطینی ها و...ارزش فوق العاده ای برای موساد نیز داشت.

موساد به دنبال ان بود که با نفوذ در سازمان‌های ایرانی مخالف  حکومت پهلوی که با اعراب و فلسطینی‌ هارابطه نزدیک داشتند، به نفوذ در سازمان های فلسطینی و برخی کشورهای عربی بپردازد. شناسایی عناصر مستعد از میان ایرانیان فعال در گروه‌های سیاسی و آموزش و هدایت آنان برای نفوذ به درون سازمان‌های فلسطینی در برخی موارد به‌طور مستقل و در برخی موارد با مشارکت ساواک انجام می‌گرفت.

در آن زمان، عراق و سوریه و مصر و در میان سازمان‌های فلسطینی «فتح» و «جبهه خلق برای آزادی فلسطین» اصلی‌ترین اهداف موساد به‌شمار می‌رفتند. سایر کشورهای عربی مجاور با ایران، به‌ویژه کویت، نیز مورد نظر بود

به : مدیریت کل اداره دوم

از: حوزه تیمسار ریاست ساواک (اداره پیمانها)

شماره:۳۶۷۰ /۱۰۰۰پ

تاریخ: ۱۹ /۳ /۱۳۵۵

درباره: پیشنهاد سرویس اسرائیل

سرویس اسرائیل پیشنهاد کرده که به منظور نفوذ در سازمان فلسطینی وابسته به جورج حبش عملیات مشترکی را با ساواک انجام داده و طی آن یک نفر ایرانی را از طریق گروههای دست‌چپی اروپا در سازمان مذکور نفوذ دهند.

تیمسار ریاست ساواک مقرر فرمودند اداره کل دوم ضمن بررسی موضوع و تماس با سرویس اسرائیل به منظور تنظیم طرح عملیاتی مورد نظر از عوامل اداره کل سوم به منظور نفوذ استفاده نماید.

خواهشمند است دستور فرمایید در اجرای اوامر اقدام لازم معمول دارند.

حوزه تیمسار ریاست ساواک ـ محیط

گیرنده: مدیریت کل اداره سوم ـ جهت اطلاع و اقدام لازم(۵)

در ادامه عملیات مشترک ساواک وموساد، به کیس مسعود بطحایی میتوان اشاره کرد.

بطحایی از اعضای گروه فلسطین در سال ۴۸دستگیر وتا سال ۵۵در زندان بود. بطحایی د ر زندان حاضر به همکاری باساواک می شود.

بطحایی از جمله افرادی بوده که برای نفوذ در سازمان های فلسطینی توجیه و آماده شده بود که با توجه به شرایط سیاسی کشور و انقلاب اسلامی موفقیتی حاصل نشد.

بطحایی دربازجویی خود طرح ساواک برای نفوذ او به گروه های فلسطینی  توسط عضدی را  شرح داده است. در سال ۵۶عضدی به بطحایی می گوید:

«ما از آدم های بزرگ کارهای بزرگ می خواهیم تودر وضعی هستی که می توانی کارهای بزرگ انجام دهی. می خواهیم روی مساله جرج حبش فکر کنی ببین چه کار می توانی بکنی، اگر توانستی اورا بکشی که هیچ ،ولی اگرنتوانستی،درسازمان آنها نفوذ کن.من می دانم که تو این امکان را داری می توانی ازطریق بچه های فلسطین که درخارج هستند وما می دانیم با سازمان حبش و فلسطین روابطی دارند اقدام کنی.»(۶)

 همکاری ساواک و موساد در قالب پیمان مشترکی بنام کریستال بود. بر اساس این پیمان  که در سال ۱۳۴۴میان ساواک و موساد منعقد شده،دو سرویس اقدام به استخدام و بکارگیری منابع  بصورت مشترک در کشورهای عربی و گروه‌های فلسطینی می نمودند.البته این منابع بعضا به دلیل  فرادستی موساد بطور کامل در اختیار موساد قرار می گرفت.

فرادستی موساد در «طرح کریستال» تا بدان حد بود که انتقاداتی را در درون ساواک برانگیخت. از جمله، بنظر برخی مقامات و کارشناسان وقت اداره کل سوم ساواک (امنیت داخلی)‌ این طرح به نفوذ عوامل و مأموران موساد به بخش‌های مهمی از دوائر  اطلاعاتی و امنیتی ساواک می‌انجامد که مغایر با اصول حفاظتی پذیرفته شده این سازمان است.

مقامات و کارشناسان وقت اداره کل دوم ساواک (اطلاعات خارجی)‌ نیز معتقد بودند به دلیل امکانات وسیعی که «دوستان زیتون» (موساد)، از نظر رهبران عملیاتی ورزیده و کادر تعلیم‌یافته و بودجه کافی و سایر موارد، در اختیار دارند این امکان وجود دارد که پس از ورود عوامل و مأمورین استخدام شده ساواک به کشور هدف «دوستان زیتون» مأمور موردنظر را بطور کامل در اختیار گرفته و بدون همکاری با ساواک از او استفاده نمایند.(۷)

۴-اسامی برخی از اعضای گروه محمد منتظری عبارتند از:

محمد غرضی، احمد نفری،  علی جنتی، علیرضا آلادپوش، احمد موحدی، سعید تقدیسیان، محسن شجاعی، صداقت‌نژاد، حسن متقی، سلمان صفوی، محمد بروجردی، حبیب‌اللهی، مرضیه حدیدچی (دباغ)، مهدی باکری، محمد واقفی، علی سپهسالاری، شریف‌خانی،

زهرا پیشگاهی فرد (همسر شریف‌خانی)، سراج‌الدین موسوی، محمدعلی هادی نجف‌آبادی، حسن ابراهیمی، اصغر جمالی فر(ابوحنیف)،محمود شریفیان، رضا دماوندی،حسین صادقی،حسین طارمی،علی یونسی، علی فلاحیان و...

افراد دیگری چون جلال الدین فارسی،سید محمود دعایی،رحیم صفوی، سیدعلی اندرزگو،عباس اقا زمانی معروف به ابوشریف نیز به لبنان و سوریه رفت و امد داشتند و با الفتح ارتباط داشتند.

۵-  درصورت پذیرفتن نفوذ ساواک و موساد،این منابع  در میان این گروهها و خصوصا افراد اعزامی به لبنان و سوریه چه کسانی بودند؟ سرنوشت جاسوس های ساواک و موساد در این گروه ها به کجا انجامید؟ ایا پس از انقلاب شناسایی و کنارگذاشته شدند؟

منابع:

۱-قاسم حسن پور،شکنجه گران می گویند،موزه عبرت ایران،جاپ پنجم،صفحه ۴۲۵

۲-شهید سیدعلی اندرزگو به روایت اسناد ساواک، مرکزبررسی اسنادتاریخی وزارت اطلاعات،چاپ اول ،صفحه بیست وشش"

۳-شهید محمد منتظری به روایت اسناد ساواک،‌ مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات،چاپ اول،صص ۲۷۰-۲۶۹

۴-

http://www.ashahbazi.org/pages/Services_SAVAK6.htm

۵-

http://www.ir-psri.com/?Page=ViewDocument&DocumentID=586&SP=Farsi

۶- محمود نادری، چریک‌های فدایی خلق، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، جلد دوم، چاپ بهار۱۳۹۰،صص ۲۱-۱۴

۷- مظفر شاهدی، ساواک، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی ، چاپ اول، صص ۲۴۴- ۲۴۷