محصولات تراریخته در نگاه رئیس سازمان محیط زیست

عیسی کلانتری در برنامه گفت‌وگوی ویژه شبکه خبر درباره مهمترین اقدامات و برنامه‌های سازمان محیط زیست اظهار کرد: امروزه بیشترین مسئله‌ای که کشور را تهدید می‌کند مسئله کمبود آب و مصرف زیاد آن است.

وی ادامه داد: در گذشته به علت این که وزارت نیرو متولی سیاست‌های آبی بوده و نظارتی از سوی سازمان محیط زیست وجود نداشته شاهد بروز مشکلاتی در حوزه آب بوده‌ایم که این مسئله امروزه رشد و گسترش بیشتری یافته است.

رئیس سازمان محیط زیست تصریح کرد: مسئله آب در محیط زیست بسیار حائز اهمیت است و باید خود را با مقدار مصرف وقف دهیم، تا سایر مسائل همچون خاک، آلودگی‌هوا، پسماندها، حفاظت از ژنتیک، حیاط وحش و... نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

کلانتری مسئله آب را اولویت اصلی سازمان محیط زیست دانست و تاکید کرد: کشور در حال حاضر با کمبود آب و مصرف زیاد آن روبرو است؛ در حال حاضر از آب‌های تجدیدپذیر به طور بسیار زیادی استفاده می‌کنیم و این مسئله باید بهبود یابد.

وی افزود: در حال حاضر میزان آب‌های تجدیدپذیر در کشور ما به زیر 90 میلیارد متر مکعب رسیده است، در صورتی که 4 سال قبل میزان آن 132 میلیارد متر مکعب بوده است.

رئیس سازمان محیط زیست با بیان این که طبق برنامه‌ریزی‌های جهانی مقدار مصرف آب‌های تجدیدپذیر باید کمتر از 40 درصد باشد، گفت: اگر بیش از 40 درصد از آب‌های تجدیدپذیر استفاده کنیم باعث بروز مشکلات و خطراتی در محیط زیست خواهد شد، که ما بیش از 40 درصد از آب‌های تجدیدپذیر بهره‌ می‌بریم و به جای این میزان 110 درصد استفاده می‌کنیم.

کلانتری تصریح کرد: مصرف بالای آب‌های تجدیدپذیر و بی‌دقتی در این مسئله باعث بروز خسارات به کشاورزی، تمدن، حیاط وحش، پوشش گیاهی و محیط زیست کشور خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که سازمان محیط زیست درباره بحران آب چه برنامه‌ریزی دارد، گفت: سیاست‌های آبی کشور باید دیده‌بانی شود و خسارات برجای مانده در حوزه محیط زیست باید بهبود پیدا کند.

رئیس سازمان محیط زیست افزود: به عنوان نمونه علت اصلی خشکی تالاب‌ها عدم توجه به حق‌آبه‌ها و جلوگیری از سیلاب‌ها بوده است.

کلانتری افزود: متاسفانه حق‌آبه‌ها داده نشد و جلوی سیلاب‌ها نیز گرفته شد، که خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌ها را به دنبال داشت؛ اگر حق‌آبه‌ها داده می‌شد کسی مخالف سدسازی نیست، اما چون مراعات انجام نگرفت باعث بروز خساراتی شد.

وی تصریح کرد: متاسفانه در سال‌های اخیر سفره‌های زیرزمینی روز به روز کمتر شده و از طرفی برداشت‌ها نیز افزایش یافته است؛ کسری سفره‌های زیرزمینی و استفاده بیش از حد از آب‌های سطحی نیز باعث بروز مشکلاتی در حوزه آبی شده است.

رئیس سازمان محیط زیست با بیان این که باید جلوی تخلفات در حوزه بهره‌برداری از آب گرفته شود، اظهار کرد: حدود 15 میلیارد متر مکعب آب به صورت غیرمجاز توسط چاه‌های مجاز و غیرمجاز برداشت می‌شود که باید در این زمینه نیز تجدید نظر صورت گیرد و مصرف بیش از حد آب که عمدتاً در بحث کشاورزی است باید سامان یابد.

کلانتری درباره مسئله ریزگردها که طی سالیان اخیر کشورمان را درگیر کرده است نیز، گفت: ریزگردها دارای منشاء داخلی و خارجی است؛ از 28 مرکز تولید ریزگرد 24 مرکز مرتبط با منشاء خارجی و 4 مرکز که عمده آن در جنوب کشور است منشاء داخلی است.

وی افزود: مهار ریزگردهای دارای منشاء خارجی از طریق دیپلماسی و با هماهنگی کشورهای همسایه صورت می‌گیرد و برای منشاء ریزگردهای داخلی نیز برنامه‌هایی مد نظر خواهد بود.

رئیس سازمان محیط زیست یکی از علل ریزگردهای داخلی را خشک شدن تالاب‌ها دانست و گفت: به عنوان نمونه بختگان، هامون و... خشک شده است، که باعث بروز ریزگردها در کشور می‌شود و باید در وحله اول منشاء داخلی را مهار کنیم.

کلانتری تصریح کرد: یکی دیگر از علت‌های ریزگردها شخم‌زدن اراضی و بلند شدن گردوخاک در مناطق مختلف است، که باید به این اراضی که کشت در آنها صورت نمی‌گیرد نیز توجه شود تا این منشاء ریزگردها نیز مورد رسیدگی قرار گیرد.

وی درباره راهکار احیای تالاب‌ها اظهار کرد: باید برنامه‌ریزی مدونی برای احیای تالاب‌ها انجام گیرد، متاسفانه حق‌آبه تالاب‌ها را کشاورزان دریافت کردند و از طرفی تالاب‌ها که باید به واسطه سیلاب‌ها زنده بمانند با توجه به سدسازی‌ها از بین رفته‌اند.

رئیس سازمان محیط زیست افزود: طی سالهایی سیلاب‌ها را مهار کرده و اجازه ندادیم به مقصد دریاچه‌ها رهسپار شوند که همه این برنامه‌ها نیز صرف کشاورزی شد و در حال حاضر هم باید حق‌آبه‌ تالاب‌ها به خود آنها بازگردد و این مشکلات رفع شود.

کلانتری ادامه داد: تمامی آب‌های کشور صرف توسعه کشاورزی شد و حق‌آبه تالاب‌ها را گرفتیم؛ به عنوان نمونه در زمینه هامون بخشی از حق‌آبه در افغانستان گرفته شد و بخشی از آن نیز در ایران باعث بروز مشکلاتی در این تالاب‌ها شد.

وی با بیان این که جازموریان و گاوخونی نیز به علت مسائل آبی دچار مشکلاتی شدند گفت: باید برای رفع مشکلات تالاب‌ها تلاش کنیم و در این زمینه نیز برنامه‌های زیادی پیش‌رو داریم که به عنوان نمونه تالاب هورالعظیم با توجه به تفاهمات منعقد شده با وزارت نفت و برنامه‌ریزی‌ها در حال احیا شدن است.

رئیس سازمان محیط زیست خاطر نشان کرد: توسعه بیش از حد کشاورزی و اضافه شدن تولیدات محیط زیست را از بین برد که باید به این مهم و ارائه حق‌آبه تالاب‌ها توجه شود.

کلانتری درباره این پرسش که چگونه می‌توان توسعه کشاورزی را با محیط زیست هماهنگ کرد و موجب از بین نرفتن محیط زیست شد، گفت: اگر توسعه متوازن و پایدار انجام گیرد،هیچ مشکلی ایجاد نخواهد شد؛ متاسفانه توسعه ما در زمینه سدسازی و کشاورزی نامتوازن بوده است.

وی با بیان این که از حق‌آبه‌های محیط زیست برای مصرف در کشاورزی استفاده کرده‌ایم، تصریح کرد: ما حق نداریم بیش از 40 درصد از آب‌های تجدیدپذیر استفاده کنیم و متاسفانه از بسیاری کشورها در این زمینه بیش‌تر بهره‌برداری می‌کنیم و باید به مصرف آب و محیط زیست توجه ویژه‌ای صورت گیرد.

رئیس سازمان محیط زیست تاکید کرد: ما اگر محیط زیست نداشته باشیم در درازمدت هیچ چیزی نداریم و نباید دل خود را به توسعه کشاورزی در کوتاه مدت خوش کنیم.

کلانتری خاطر نشان کرد: افزایش بیش از اندازه واحدهای دامی و استفاده آنها از مراتع نیز باعث بروز مشکلاتی در حوزه محیط زیست و فرسایش خاک شده است، که باید به این مهم نیز توجه شود.

وی استفاده نادرست از منابع آب و افزایش دام را یکی از عمده‌ترین دلایل آسیب‌زدن به محیط زیست دانست و گفت: خشکی تالاب‌ها از بین رفتن جنگل‌ها، فرسایش خاک، نابودی مواد گیاهی، از بین رفتن محیط زیست و... به دلیل استفاده نادرست از منابع بوده است.

رئیس سازمان محیط زیست درباره برنامه‌ریزی سازمان متبوعش برای حل مشکلات آلودگی هوا نیز، اظهار کرد: آلودگی هوا شامل، دو بخش فیزیکی و شیمیایی می‌شود که بخش فیزیکی همان ریزگردها است اما بخش شیمیایی به موضوعاتی همانند حمل و نقل و سیستم سوخت باز می‌گردد.

کلانتری افزود: اگر سوخت ما استاندارد شود و واقعاً یورو 4 را در اختیار داشته باشیم و خودروها نیز استاندارد شود آلودگی هوا کاهش خواهد یافت.

وی خاطر نشان کرد: علت اصلی آلودگی هوا خودروها و سوخت‌ آنها است به عنوان نمونه در روزهای تعطیل شاهد بهبود هوا هستیم و باید به این مهم و همچنین سوخت نیروگاه‌ها توجه شود.

رئیس سازمان محیط زیست خاطر نشان کرد: نیروگاه‌هایی که در زمستان به علت مصرف بالای گاز، به مازوت روی می‌آورند و خودروهای فاید استاندارد علت اصلی آلودگی هوا هستند، البته باید به موضوعاتی همچون حمل و نقل عمومی نیز توجه شود.

کلانتری درباره اصرار صنایع و برخورد با واحدهای آلاینده گفت: صنایع ما عمدتاً قدیمی هستند و بسیاری از آنها عمر خود را کرده‌اند که همه این مهم موجب آلودگی خواهند شد.

وی تصریح کرد: باید با صنایع آلاینده که موجب آلودگی محیط زیست می‌شوند برخورد صورت گیرد و صنایع نیز باید تلاش خود را برای بهبود سیستم انجام دهند.

رئیس سازمان محیط زیست تصریح کرد: باید نظارت را در محیط زیست افزایش دهیم و در این رابطه با کمبود منابع و بودجه مواجه‌ایم که باید کاستی‌ها رفع شود.

کلانتری به دیدار خود با وزیر صنعت، معدن و تجارت اشاره کرد و گفت: آقای شریعتمداری نیز در حوزه صنایع قول داده تا استانداردهای زیست محیطی مورد توجه قرار گیرد و در صورت رعایت نکردن واحدهای صنعتی آنها تعطیل شود.

وی درباره دریاچه ارومیه و برنامه‌ریزی‌های لازم برای آن نیز گفت: دریاچه ارومیه نیز همانند سایر دریاچه‌ها و تالاب‌ها است اما حق‌آبه آن باید بازگردانده شود و این اتفاق نیز آغاز شده است.

رئیس سازمان محیط زیست با بیان این که سال گذشته سال تثبت دریاچه ارومیه بوده است، گفت: متاسفانه بیشترین خشکی کشور امسال در حوزه دریاچه ارومیه بوده است، یعنی بارندگی سال زراعی 95 تا 96 که از اول مهر تا آخر شهریور بوده است، تا این لحظه نسبت به سال گذشته 38 درصد کاهش داشته است.

کلانتری افزود: بارش‌ها نیز حدود 5 میلیارد مترمکعب کمتر شده که بخشی از آن به دریاچه می‌رسد و باید به آن توجه شود.

وی تصریح کرد: کاهش بارندگی و سایر مسائل تاثیرگذار بوده است اما کارهای احیا نیز انجام گرفته و به طور کامل پیش رفته است؛ دریاچه ارومیه امروز حالش خوب نیست، اما شرایطش وخیم هم نیست و مانند 4 سال گذشته قرار ندارد.

رئیس سازمان محیط زیست تصریح کرد: برای احیا دریاجه ارومیه دانشگاه‌ها و متخصصین زیادی فعالیت داشته‌اند و با وجود این که برخی صاحب‌نظران تاکید داشتند که این دریاچه قابلیت احیا ندارد اما دیدیم که دریاچه ارومیه قابلیت احیا دارد، اما به شرط آن که منابع مالی و برنامه‌های آن عملیاتی شود.

کلانتری افزود: امیدواریم در 9 سال آینده دریاچه با حدود 14.5 میلیارد متر مکعب آب با 25 درصد غلظت نمک و 1274.1 متر مکعب از سطح دریا را داشته باشیم.

وی درباره آخرین برنامه‌هایش برای جلوگیری فرسایش خاک و تنوع زیستی گفت: استفاده بی‌رویه از منابع باعث بروز مشکلات زیست محیطی شده است که یکی از آنها رفتارهای احساسی برای تولید گندم و جو بوده که پوشش گیاهی را از بین برده است.

رئیس سازمان محیط زیست افزود: افزایش دام، سیاست‌های احساسی تولیدات کشاورزی و... باعث شد تا پوشش گیاهی و مراتع ما از بین رود و باید برای بهبود آن تلاش کنیم.

کلانتری درباره موضوع پسماندها در شمال کشور نیز اظهار کرد: رئیس جمهور دستور داده تا موضوع پسماند شمال کشور به سرعت حل و فصل شود و متاسفانه این مشکل که دره‌ها و جنگل‌های شمال کشور را درگیر کرده باید حل و فصل شود.

وی تصریح کرد: زباله‌ها و پسماندهای شمال کشور باید یا تبدیل به کود شوند و یا این که سوزانده شوند، که برای این منظور نیز وزارت کشور و سازمان محیط زیست برنامه‌ریزی خواهند کرد.

رئیس سازمان محیط زیست با بیان این که نمی‌توان موضوع پسماند را به تولید برق وصل کرد، گفت: هیچ جای دنیا تولید برق از زباله اقتصادی نیست و مسئله اصلی در شمال کشور حذف زباله است و تولید برق از زباله مورد توجه نیست.

کلانتری افزود: تولید کود عالی و سوزاندن زباله حائز اهمیت است و در اثر سوزاندن زباله می‌تواند مقداری برق تولید کرد البته به آن برق نباید نگاه اقتصادی داشت.

وی درباره این پرسش که سازمان محیط زیست در دولت یازدهم با محصولات تراریخته به شدت مخالفت می‌کرد و شما چه برنامه‌ای برای این محصولات دارید، گفت: البته امروز در 160 میلیون هکتاب اراضی دنیا که معادل ظرفیت 20 برابر کشاورزی ایران است، محصولات تراریخته تولید می‌شود.

رئیس سازمان محیط زیست خاطر نشان کرد: در حدود 6 تا 7 سال قبل تحقیقات جامعی در 70 دانشگاه دنیا با حدود 500 میلیون دلار بودجه انجام شد که آیا محصولات تراریخته به انسان لطمه می‌رساند یا خیر؟ که هیچ نتیجه‌ای نرسیدند و نتوانستند ثابت کنند این محصولات ضرر دارد.

کلانتری تصریح کرد: بخش عمده‌ای از واردات روغن، سویا و... در حال حاضر مردم ایران که در مصرف گوشت، مرغ،ذرت و سویا از این محصولات استفاه می‌کنند.

وی تصریح کرد: من مخالفتی با مصرف تراریخته ندارد و آن گروهی که مخالف هستند هیچ دلیل منطقی و علمی ندارند و فقط شعار می‌دهند.

رئیس سازمان محیط زیست خاطر نشان کرد: در برخی سایت‌ها می‌گویند موضوع تراریخته مربوط به بنیاد راکفلر است، در حالی که تا به حال آنهایی که مخالف تراریخته هستند یک استدلال منطقی و علمی ندارند و حرف‌های سیاسی و شعاری مطرح می‌کنند.

کلانتری افزود: منتقدان تراریخته یک منطق علمی که ثابت کند این محصولات موجب بیماری در دنیا می‌شوند را ندارند و اگر چنین چیزی باشد یک مورد را ارائه دهندو مسئله علمی را نمی‌توان با شعار و تهمت پاسخ داد؛ اصلا موضوع تراریخته برای محیط زیست است و هیچ دلیلی برای مخالفت وجود ندارد.

وی تصریح کرد: 10 تا 15 سال است که کشور از محصولات تراریخته و این مسئله محروم است و باید دلیل علمی در این رابطه مطرح شود.

رئیس سازمان محیط زیست در ادامه درباره طرح استراحت جنگلی نیز توضیح داد: جنگ‌های هیرکانی به صورت وحشت‌ناکی غارت شده است و باید از این جنگ‌ها به نحوه درستی بهره‌برداری صورت گیرد.

کلانتری تصریح کرد: امیدواریم به موضوع جنگل ها نیز توجه ویژه‌ای شود و سازمان جنگ‌ها نیز می‌تواند فعالیت‌های بیشتر و موثرتری انجام دهد.