حوزه هنری برای تحریم فیلم‌ها محکوم است

 اکبر نبوی، کارشناس-مجری سینمایی «چشم شب روشن» بامداد پنجشنبه 1 تیر با محمد حمزه‌زاده، قائم مقام، رییس و معاون سینمایی حوزه هنری و مهرداد فرید، کارگردان سینما درباره تحریم فیلم‌ها از سوی حوزه هنری گفتگو کرد.

نبوی در ابتدای برنامه با یادی از شهید چمران در سالروز شهادت وی گفت: بعضی از آثار سینمایی در سالن‌های حوزه هنری به نمایش درنمی‌آیند و گاه فیلمسازان و مخاطبان با دلایل مبهمی درباره این عدم اکران روبرو هستند. این اتفاق باعث ایجاد پرسش‌های مختلفی از طرف منتقدین و مخالفین تحریم فیلم‌ها شده است. در این قسمت از برنامه این موضوع را مطرح می‌کنیم که آیا حوزه هنری مجوز عدم اکران آثار را دارد یا خیر؟

فرید در این‌باره گفت: مساله این است که حوزه هنری تصمیم گرفته فیلم های مجوزدار را محروم کند. با توجه به اینکه حوزه هنری در سراسر کشور 96 سالن دارد، نمایش آثار در این سالن ها برای کارگردانان حائز اهمیت است.

عملکرد حوزه هنری محکوم است

وی افزود: این عملکرد حوزه هنری محکوم است. فیلمسازان تمامی مراحل کسب مجوز و پروانه ساخت را طی می کنند. خیلی ها معتقدند بدترین فیلم های ساخته شده در سینمای ایران از بهترین فیلم های ساخته شده در فرهنگ های دیگر بهتر است چون مطابق فرهنگ خودمان ساخته شده اما همین فیلم ها با مشکل تحریم از طرف حوزه روبرو هستند. به نظر من با صدور پروانه نمایش فیلمی که مورد تایید نمایندگان مختلف کشوری و حقوقی است باید مشکلی برای اکران آن وجود نداشته باشد.

کارگردان فیلم «بی تابی بیتا» ادامه داد: حوزه از نظر فرهنگی هم محکوم است. چون ما در کشور فیلمساز را دو نوع محدود میکنیم ، اگر فیلمی خشونت و سکس را ترویج کند مسلما نمی تواند مجوزدار شود این دایره با توجه به شرایط موجود مجاز است،اما بحث دیگر دایره مطلوب است و این طور به نظر می رسد که فیلمسازان مجبور میشوند مشابه گفتمان حوزه هنری فکر کنند و با تفکر مطلوب و توتالیتر آن ها فیلم بسازند. دایره مطلوب ها که به مراتب دایره تنگ تری است هنرمند را محدود می کند و جلوی خلاقیت او را می گیرد. چرا ما فکر می کنیم که افراد باید شبیه هم فکر کنند؟

فرید اضافه کرد: واژگانی که اخیرا مقام معظم رهبری در مورد فرهنگ فرموده‌اند بسیار مهم است. ایشان عنوان کردند اهالی فرهنگ در جایی که دستگاه های فرهنگی دچار اختلال هستند آتش به اختیارند، ایشان چرا اختیار در عرصه فرهنگ را به فرهنگیان منصوب کردند؟ چون آن ها را بالغ میدانند که در مساله فرهنگ فکر کنند و تصمیمات درستی بگیرند.

ما مدعی هستیم

حمزه زاده نیز درباره اختیارات حوزه هنری گفت: توجه داشته باشیم در موضوع یاد شده چه کسانی درباره اقدام حوزه هنری در تحریم فیلم ها مخالفند و چه تعداد از این بابت حتی تشکر هم می کنند. حوزه هنری سعی داشته فضای مطمئنی را برای خانواده ها فراهم کند. ما مدعی هستیم آورده هایی برای هنر انقلاب داشته ایم و تعداد کارگردان های مطرحی که فیلم اولشان را با ما ساخته اند از 10 و 20 و 30 می گذرد.

وی تصریح کرد: همچنین آورده های نمایش از نظر سرمایه های مادی قابل مقایسه با سرمایه گزاری های دیگر نیست. حوزه هنری سرمایه صدها میلیاردی را آورده است، برای مثال یک سینما بهمن ما 100 میلیارد آورده دارد. این مبلغ درباره سینما آزادی 200 میلیارد است و این مبالغ را اضافه کنید به 94 سینمای دیگر حوزه در سطح کشور. اما برخی فیلمسازان نتوانسته اند فیلم هایی بسازند که ارتباط خوبی با مردم بگیرند و از تمامی ظرفیت بابت فروش و به سینما آوردن عموم مردم استفاده کنند.

ما به عنوان سینمادار طلبکاریم

وی ادامه داد: سوال من این است شورای عالی تهیه کنندگان چه برنامه ای برای سینما داشته است؟ هرسال 65 فیلم از 100 فیلمی که تقریبا در سال ساخته می شوند مجوز نمایش می گیرند. در 10 سال تقریبا 350 فیلم ساخته شده و امکان پخش پیدا نکردند. سوال من از شورای تهیه کنندگان این است این 350 فیلم کجا هستند؟ چطور میشود آن 350 فیلم را کسی پیگیری نمی کند؟ مشکل آن ها در چیست؟ ما به عنوان سینمادار طلبکاریم. اینگونه است که می گویم ما مدعی هستیم.

فیلم‌ها فروش بالا ندارند، چون خواسته‌ها و نیازهای اصلی مردم را برآورده نکرده‌اند

قائم مقام رییس و معاون سینمایی حوزه ‌هنری تصریح کرد: اما درباره اینکه چرا حوزه هنری این تحریم ها را انجام می دهد باید بگویم، حوزه شرایط و مولفه هایی برای امکان اکران فیلم ها و همچنین بالا دستی هایی دارد که قطعا باید متوجه مسائل گوناگون باشد. اما چرا فیلم ها فروش بیشتری ندارند؟ به نظر من نتواسته اند خواسته ها و نیازهای اصلی مردم را برآورده کنند.

سانسور مسئله اصلی سینمای ایران نیست، بلکه موضوع و کیفیت فیلم‌ها اصل است

حمزه زاده تأکید کرد: مردم به نظر ما با سینما قهرند و جمعیت 3 میلیون نفری که سینما می روند اقلیت هستند و ما برای اکثریت جامعه فیلم مورد نظرشان را نساخته ایم. فکر می کنیم مساله اصلی سینما سانسور است ولی این نیست، مسائل اصلی در رابطه با موضوعات و کیفیت فیلم ها نادیده گرفته شده است و فیلمسازان به مسائل اصلی توجه نمی کنند.

نبوی در این بخش از برنامه گفت: این سوال های شما به خود حوزه هنری هم برمی گردد و چون حوزه هنری غیر از پخش کننده بودن کمپانی فیلمسازی هم هست باید این پاسخگوی این سوالات باشد.

وی همچنین درباره موضوعی که حمزه زاده مطرح کرده بود، از فرید پرسید: حجم زیادی از فیلم ها اجازه پخش پیدا نمی کنند آیا شورای عالی به آن ها فکر کرده است؟

حوزه هنری می‌گوید مثل ما فکر کن، وگرنه فیلم‌ات امکان نمایش ندارد

دبیر شورای عالی تهیه‌کنندگان در رابطه با سوال نبوی اینگونه پاسخ داد: در همه جای دنیا اینگونه است که هرسال تعدادی فیلم ساخته می شوند که ممکن است بعضی شان اجازه پخش پیدا نکنند و وارد شبکه های خانگی و غیره شود. ولی در ایران اینطور نیست و این باعث میشود صنعت سینما وارد رکود شود. ما نباید فیلمساز را محدود کنیم و این آزادی را به او بدهیم که بتواند فیلمش را به فروش برساند، اما حوزه هنری میگوید مثل ما فکر کن وگرنه فیلم تو امکان پخش ندارد آن ها کاملا توتالیتر هستند.

وی در پاسخ به نبوی درباره اینکه چند فیلم با مشکلی که از طرف حوزه و طرز تفکر محدود کننده است وجود داشته، گفت: شما میتوانید فیلمی را مثال بزنید که خالی از محتوا باشد؟ حوزه هنری فیلم هایی را که پیام آن ها متناسب با طرز فکر خودشان است گلچین می کند. در امر فرهنگ موضوع پیچیده است و انتخاب کردن بسیار سخت است و ما نمی توانیم به راحتی فیلمی را کنار بگذاریم. کسی که فیلم متفاوتی را تولید میکند و حوزه در مقابل آن می ایستد دیگر به موضوعات جدید روی نمی آورد.

فیلمساز نمی‌داند چه فیلمی باید بسازد!

کارگردان فیلم «زنها شگفت انگیزند» یادآور شد: همین باعث می شود کم کم سینماداران هم فیلمی را که متفاوت ساخته شده باشد نمایش ندهند و موضوعات تکراری می شود. مساله مهمتر این است که دیدگاه دوستان در حوزه هنری شفاف نیست و فیلمساز نمی داند مواضع و مولفه های اعلام شده حوزه چیست و اصلا چه فیلمی باید بسازد. یکسال و نیم طول کشید که فیلم خود من «بی تابی بیتا» از نظر حوزه هنری تایید و مسائلش حل شود.

نبوی از معاون سینمایی حوزه هنری پرسید: با وجود اینکه سینما نسبت به ساخت فیلمها، قانون پیشگیرانه دارد به این شکل که از ابتدا فیلم ها باید پروانه ساخت و سپس پروانه نمایش بگیرند، چطور حوزه هنری در این میان نظارت های قبلی را به عنوان نهاد عمومی نمی پذیرد؟

نقش حوزه هنری باید برگرفته از تمامی اولیا الهی باشد

حمزه زاده تصریح کرد: ما با فیلمسازان برخلاف گفته آقای فرید کلی صحبت نمی کنیم و نکات و مولفه های مشخصی را برای نمایش فیلم داریم. اما می خواهیم بحث عمیق تری درباره نقش حوزه هنری داشته باشیم. هر فرد و ارگانی باید نقش خود را بداند و راجع به چگونگی ایفای آن فکرکند. ما باید درباره مدل های موفق مدیریت صحبت کنیم. آیا غیر از این بوده که فلسفه اولیای الهی هدایت بوده است و قطعا نقش حوزه هنری نیز باید برگرفته از تمامی اولیا الهی باشد.

حوزه هنری می‌گوید «من را ببین» و مثل فانوس دریایی کار می کند

وی افزود: در رابطه با هدایت، این را باید در نظر بگیریم، یک نوع هدایت این است که "من باید تو را ببینم" و مانند برج مراقبت بتوانم او را هدایت کنم. یک نوع هدایت دیگر این است که هدایت کننده میگوید "من را ببین"، مثال آن: فانوس دریایی است و یعنی اینکه هدایت کننده مختصات جغرافیایی را به طور ثابت نشان می دهد.

به فیلمسازان دستور نمی‌دهیمف بلکه مختصات ثابت خود را داریم

معاون سینمایی حوزه هنری در پایان گفت: موقعیتی که وزارت ارشاد دارد از نظر هدایتی موقعیت برج مراقبتی است و قانون و عرف این را از او می خواهند. نقدی که بر وزارت ارشاد وجود دارد این است که در وزارت ارشاد اختلال وجود دارد. حوزه هنری نقش یک فانوس دریایی دارد که مختصات و جایش تغییر نمی کند، ما به گروه های فیلمساز توصیه و دستوری نمی دهیم و یک مختصاتی را برای آنها در نظر گرفته ایم. اینکه جای ما را به عنوان فانوس دریایی عوض می کنند مشکلی است که باید حل شود.

نبوی نیز در پایان اعلام کرد به دلیل پایان یافتن زمان برنامه ادامه بحث امشب به هفته آینده موکول خواهد شد.