جای جای ایران دیدنی‌های عجیبی دارد، لازم نیست به هند و مکزیک سفر کنی، حتی قاره سیاه و سبز هم دیدنی‌های ایران را اینگونه در خود یکجا و با تنوع‌های مختلف آیینی و مذهبی ندارد و چه خوش آن مرد طبیعت از خود به یادگار این جمله را ماندگار گذاشت که «ایرانی جهانی در یک مرز».

در ادامه تور رسانه‌ای به سرزمین رنگ، آواز و مهربانی (کردستان) اصحاب رسانه به روستای گام می‌گذاری که یک جاذبه آن از کیلومترها زبانزد است و آن؛ نه معماری، طبیعت و صنایع دستی؛ بلکه فخر روستای «نگل»، یک کتاب است و آن نیز کتابی از جنس وحی؛ قرآن قدیمی که متعلق به زمان حجاج ابن‌یوسف بوده و در مسجد این روستا نگهداری می‌شود و بین مردم منطقه اهمیت بسیاری برخوردار است، بطوریکه حاجت‌های بسیاری به این قرآن نسبت می‌دهند.

البته این قرآن تاکنون چندین بار به‌ سرقت رفته اما هر بار نیز پیدا شده است. مردم روستا آن‌قدر به این قرآن علاقه دارند که تاکنون اجازه جابه‌جایی آن را تحت هیچ عنوانی به هیچ نهادی ندادند، تا اینکه به‌ دستور رهبر معظم انقلاب محفظه شیشه‌ای ضد گلوله برای جلوگیری از سرقت جهت نگهداری این قرآن در مسجد نگل یا همان دروازه قرآن ساخته شده است.

«قرآن نگل»، قرآن بزرگی است که با خط کوفی بر کاغذ ضخیم و قهوه‌ای رنگی نوشته شده است و به علت تشابهش با پوست، در بین مردم به «پوست آهو» شهرت یافته است. سبک و شیوه نگارش قرآن مربوط به سده چهارم هجری است، اما مردم روستا آن را به عثمان بن عفان خلیفهٔ سوم نسبت می‌دهند. این قرآن هم اکنون در مسجد روستا واقع در مسیر جاده مریوان و در 60 کیلومتری سنندج نگهداری می‌شود و مورد احترام فوق العادهٔ مردم است. این قرآن قدیمی، در کنار طبیعت بکر این روستا را به مقصد گردشگری داخلی تبدیل کرده است، همچنین گردشگران خارجی زیادی از عراق برای دیدن این قرآن به روستای نگل می‌آیند.

به محض ورود به محوطه مسجد، جمله بالای تابلو بسیار جلب توجه می‌کند؛ (با جوراب وارد نشوید)، در جستجوی علت جمله هستی که به محض ورود به کفشداری با دیدن صحن وضوخانه که ردیف به ردیف کنار حوض آب نشستند و پاچه‌های شلوار و آستین‌های پیراهن را برای وضو بالا زدند یادت می‌افتد که مردم این دیار از برادارن اهل تسنن هستند، اینجا نباید با جوراب وارد شوی، احترام می‌گذارند، به سمت ضریحی می‌روند ولی کسی در آن مدفون نیست، بلکه قرآنی زینت بخش ضریح ضد گلوله ای است که حاجت‌ها روا می‌کند.

همچنین پیام امینی - مسئول نگهداری قرآن نگل در مورد نحوه کشف این قرآن می‌گوید: در حدود هزار سال پیش چوپانی از کنار روستای فعلی نگل که در آن زمان خالی از سکنه بوده در حال گذر بوده که در میان سبزه‌های اطراف, متوجه گُل زیبایی می‌شود و وقتی به آن طرف می‌شود مشاهده می‌کند که هر برگ به رنگی جلوه‌گر است و تصمیم می‌گیرد آن را به خانه‌اش ببرد و آن را بیرون می‌آورد که ناگهان زیر پایش فرو می‌رود و چاله غیرعادی در زیر گُل را مشاهده می‌کند و پس از کاوش و کندن زمین به صندوقچه‌ای که در آن قرآنی قرار گرفته است پی می‌برد.

وی ادامه می‌دهد: در نهایت با اطلاع دادن به اهالی روستای همجوار تصمیم به ساختن مسجدی در این محل می‌گیرند و پس از اتمام ساختمان مسجد مردم در اطراف آن خانه ساخته و روستایی که به خاطر این گلهای زیبا که چوپان آنها را کنده بود «نوگل» نامگذار کردند که به مرور زمان به «نگل» تغییر نام یافت.

همچنین در مجاورت مسجد نگل؛ موزه نگل در سال 1392  تأسیس شده است و یکی دیگر از جاذبه‌های این روستاست، کل وسایل بخش معیشتی که در این موزه است یا از مردم خریداری شده یا مردم آن را به موزه هدیه کردند یا به‌صورت امانی در اختیار متولیان موزه قرار دادند. هم‌اکنون 600 قطعه در این موزه نگهداری می‌شود. از آنجایی‌که که این موزه در ورودی مریوان، هورامان و بانه قرار دارد میزبان بازدیدکنندگان زیادی است، بطوریکه پیام امینی - مسئول موزه نگل از بازدید  تورهای گردشگری خارجی از این موزه توصیفات خاصی بیان می‌کند. همچنین موزه نگل دارای بخش‌های مختلفی از جمله بخش قرآن‌های قدیمی، مردم‌شناسی و باستان‌شناسی است.