مشخصات نویسندگان و دبیران حکومتی در کلام امام علی (ع)

امام علی (ع) در بخشی از نامه 53 کتاب شریف نهج البلاغه به یار با وفای خود مالک اشتر می فرماید:به دبیرانت نظر کن و بهترین آنان را بر کارهای خود بگمار و نامه  هایی را که در آن تدبیرها و اسرار حکومتت آمده است ، از جمع دبیران ، به کسی اختصاص ده که به اخلاق از دیگران شایسته تر باشد . از آن گروه که اکرام تو سرمستش نسازد یا چنان دلیرش نکند که در مخالفت با تو ، بر سر جمع سخن گوید و غفلتش سبب نشود که نامه های عاملانت را به تو نرساند یا در نوشتن پاسخ درست تو به آنها درنگ روا دارد ، یا در آنچه برای تو می ستاند یا از سوی تو می دهد ، سهل  انگاری کند ، یا پیمانی را که به سود تو بسته ، سست گرداند و از فسخ پیمانی که به زیان توست ، ناتوان باشد .

سپس امام ادامه می دهد: دبیر باید به پایگاه و مقام خویش در کارها آگاه باشد زیرا کسی که مقدار خویش را نداند ، به طریق اولی ، مقدار دیگران را نتواند شناخت . مباد که در گزینش آنها بر فراست و اعتماد و حسن ظن خود تکیه کنی . زیرا مردان با ظاهر آرایی و نیکو خدمتی ، خویشتن را در چشم والیان عزیز گردانند . ولی ، در پس این ظاهر آراسته و خدمت نیکو ، نه نشانی از نیکخواهی است و نه امانت . 

همچنین امام علی (ع) می فرماید:دبیرانت را به کارهایی که برای حکام پیش از تو بر عهده داشته اند ، بیازمای و از آن میان ، بهترین آنها را که در میان مردم اثری نیکوتر نهاده اند و به امانت چهره ای شناخته اند ، اختیار کن که اگر چنین کنی این کار دلیل نیکخواهی تو برای خداوند است و هم به آن کس که کار خود را بر عهده تو نهاده .

امام همچنین در انتهای این بخش می فرماید:بر سر هر کاری از کارهای خود از میان ایشان ، رئیسی برگمار . کسی که بزرگی کار مقهورش نسازد و بسیاری آنها سبب پراکندگی خاطرش نشود . اگر در دبیران تو عیبی یافته شود و تو از آن غفلت کرده باشی ، تو را به آن بازخواست کنند .