چهل حدیث منتخب از امیر المومنین (ع)

همزمان با خجسته میلاد امیرالمومنین (ع) چهل حدیث گهربار این حضرت (ع) در این گزارش بخوانید.

* امام علی (ع) : بدانید آن کس که از ما خاندان « حضرت مهدی عج » که فتنه های آینده را دریابد با چراغی روشنگر در آن گام می نهد و بر همان سیره و روش پیامبر و سایر امامان از آل محمد (ص) رفتار می کند تا گِره مشکلات را باز کند و ملت های اسیر را آزاد و جمعیت های گمراه و ستمگر را پراکنده و نابود سازد و حق جویان پراکنده را جمع کند.نهج البلاغه خطبۀ 150

* امام علی (ع) : حضرت مهدی (عج) سال های طولانی در پنهانی از مردم به سر می برد آنچنان که اثر شناسان اثر قدرتش را نمی شناسند؛ گرچه در یافتن اثر و نشانه ها تلاش فراوان کنند، سپس گروهی برای در هم کوبیدن فتنه ها آماده می گردند و چونان شمشیر ها صیقل می خورند دیده هاشان با قرآن روشنایی گیرد و در گوش هایشان تفسیر قرآن طنین افکند و در صبحگاهان و شامگاهان جام های حکمت سر می کشند.                نهج البلاغه خطبۀ 150

* امام علی (ع) : ای مردم بدانید که تکمیل شدن و کمال دین شما در یادگیری علم دینی و الهی و عمل به آن است. بدانید یادگیری علم دینی بر شما از بدست آوردن و تحصیل مال لازم تر است زیرا مال و روزی از جانب خدا میان شما تقسیم و تضمین گشته ولی علم دینی نزد اهلش نگه داشته شده و شما مامورید که آن را از اهلش طلب نمایید پس جویای آن باشید.

اصول کافی جلد 1 صفحۀ 35

* حضرت علی (ع) : 1- همراه می خواهی خدا 2- دنیا می خواهی عبرت از گذشتگان 3- رفیق می خواهی نویسندگان عمل 4- کسب می خواهی عبادت خداوند 5- مونس می خواهی قرآن 6- موعظه می خواهی مرگ و اگر مرگ کفایت نکرد آتش جهنم کفایت می کند.نصایح صفحۀ 271

* حضرت علی (ع) : هشت کس اگر اهانت دیدند دیگری را ملامت نکنند: 1- آنکه بی دعوت بر سفره ای حاضر شود 2- آنکه بر صاحب خانه حکم کند یا دستور دهد 3- کسی که از دشمنان خیر خواهد 4- کسی که از لئیمان کرم طلب کند 5- آنکه بدون اجازه وارد سخن محرمانه مردم شود 6- توهین کننده به پادشاهان 7- شرکت کننده در مجلسی که اهلش نیست 8- و آنکه برای کسی سخن گوید که گوش نمی کند. نصایح صفحۀ 281

* حضرت علی (ع) : روزی امیرالمومنین (ع) خدمت حضرت محمد (ص) شرفیاب شد. پیغمبر پرسید؟ در چه حالی هستی ابوالحسن؟ عرض کرد: در حالیکه هشت طلبکار دارم: 1- خدا واجبات طلب می کند 2- شما سنت از من می خواهید 3- نویسندگان عمل راستگویی می خواهند 4- فرشته مرگ از من روح می خواهد 5- خانواده از من غذا می خواهد 6- شیطان از من گناه می خواهد 7- نفس از من لذت می خواهد 8- و دنیا تمایل و رغبت.نصایح صفحۀ 281

* امیرالمومنین (ع) : هر کس بخواهد برای دیگران الگو و راهنما و پیشوا باشد ابتدا باید به تعلیم و تربیت خویش همت گمارد پیش از آن که به تعلیم و تربیت دیگران مشغول شود؛ و خود سازی را از درون خود شروع کند قبل از آن که زبان خود را با الفاظ نیکو عادت دهد.                     

بحارالانوار جلد 2 صفحۀ 56

* امام علی (ع) : در نامه خود به برخی از استاندارانش می فرمود: قلمهای خود را نازک بتراشید و سطر ها را به هم نزدیک کنید و زیادی کلمات را حذف کنید و در آوردن معانی صرفه جویی کنید و از زیاده روی بپرهیزید که اموال مسلمین تاب و تحمل زیاده روی را ندارد.                        

الحیاه جلد 2 صفحۀ 197

* امام علی (ع) : هر شخصی که با کلامی یا عملی بر ضرر مومنی کاری کند تا به آن مومن آسیب و صدمه ای برسد با این کارش از اسلام بیرون گشته و بر کفر داخل شده. میزان الحکمه جلد 4 صفحۀ 529

* امام علی (ع) : کسی که نسبت به احکام الهی و دستورات دینی نادان و جاهل باشد مرده است هر چند زنده باشد و کسی که نسبت به مسائل و دستورات دینی عالم و فهمیده باشد زنده است گرچه از دنیا رفته باشد.

غررالحکم صفحۀ 69

* امام علی (ع) : من؛ 1- دوستی بهتر از حفظ زبان 2- و لباسی زیبا تر از تقوای الهی 3- و مالی ارزنده تر از قناعت و میانه روی در خرج های زندگی 4- احسانی بر تر از گفتار نیکو و حکمت آمیز 5- و غذایی گوارا تر از فرو خوردن خشم نیافتم.نصایح صفحۀ 223

* امیرالمومنین (ع) : سعی و کوشش نما که خداوند تو را در حال نافرمانی اش و ارتکاب گناه نبیند و بکوش که خداوند تو را در حال انجام طاعت خود مشاهده کند که اگر اینگونه نباشی از زیانکاران خواهی بود.                       

وسائل الشیعه جلد 15 صفحۀ 79

* امام علی (ع) : 1- مسئول و رئیس بی عدالت مانند ابر بی باران است 2- فقیر ناشکیبا همچون چراغ بی نور است 3- عالم بی عمل و فاقد تقوای الهی همچون درخت بی میوه است 4- ثروتمند بی سخاوت همچون زمین بایر بی گیاه و درخت است 5- جوان بی توبه همچون چشمه خشک و بی آب است 6- زن بی حیا و عفت همچون غذای بی نمک است.                      

نصایح صفحۀ 252

* امام علی (ع) : نتیجه دوستی با اشرار جذب بدی و شر است مانند باد که از گذرگاه متعفّن می گذرد با خود بوی تعفّن می آورد. نتیجه دوستی بانیکان جذب خیر و نیکی است همچون باد که از محل خوشبو و عطر داری که می گذرد با خود بوی خوش می آورد.                     

مستدرک الوسائل جلد 2 صفحۀ 64

* امام علی (ع) : خدا را فرشته ای است که هر روز بانگ می زند بزایید برای مردن و فراهم آورید برای نابود شدن و بسازید برای ویران گشتن.

نهج البلاغه حکمت 132

* امام علی (ع) : علم و دانش مذهبی و معارف دینی از هفت جهت بر مال و ثروت بر تری دارد: 1- اینکه علم دین، میراث پیغمبران است و مال میراث فرعون هاست 2- علم با بخشش و انفاق به مردم کم نمی شود ولی مال با خرج کردن کم می شود 3- علم حافظ و نگهدار صاحب خود است ولی مال خود احتیاج به نگهبان دارد 4- مال برای مومن و کافر فراهم می گردد ولی علم دین فقط برای مومن حاصل می شود 5- شخص عالم و فهمیده در امر دین مورد حاجت همه مردم است ولی شخص مالدار و ثروتمند مورد نیاز عموم مردم نیست 6- علم الهی با آدمی وارد قبر می شود ولی مال در دنیا باقی می ماند 7- علم الهی و دینی صاحبش را در عبور از پل صراط نیرو می دهد و کمک می کند ولی مال و ثروت، وبال گردن صاحب خود بر پل صراط است و مانع عبور او از آن می شود.                                              

آثار الصادقین جلد 13 صفحۀ 552

* مولا علی (ع) : خوشا به حال آن کس که در نامه عملش در زیر هر گناه یک استغفار ثبت شده باشد.                  

بحارالانوار جلد 5 صفحۀ 329

* امام علی (ع) : به فرزندش امام حسین (ع) فرمود: پسر جانم هر سختی و بدحالی که به دنبالش بهشت باشد بدحالی نیست و هیچ خوشی و لذتی که پایانش جهنم باشد خوشی نیست . بدان پسرم هر نعمتی و لذتی در دنیا در مقابل بهشت جهنم است و تمام بلاها و سختی های دنیا در مقابل جهنم عافیت است. 

تحف العقول صفحۀ 215

* امام علی (ع) : خداوند چهار چیز را در چهار چیز مخفی نموده: 1- رضای خود را در طاعت ها؛ پس هیچ عبادتی را کم نشمارید شاید همان مورد رضای خدا باشد 2- غضبش را در گناهان؛ پس هیچ گناهی را کوچک نشمارید شاید همان مورد غضب او باشد 3- استجاب خود را در دعاها؛ پس هیچ دعایی را اندک مپندارید شاید همان مستجاب باشد 4- ولی و دوست خود را در میان بندگانش؛ پس به هیچ بنده ای بی اعتنایی نکنید شاید او ولی خدا باشد و شما نشناسیدش. تحف العقول صفحۀ 182

* امیرالمومنین(ع) : خداوند به حضرت موسی وحی فرمود: ای موسی سفارش مرا در مورد چهار چیز به خاطر بسپار: 1- تا نفهمیدی که گناهانت را آمرزیده ام به گناه دیگری مپرداز 2- تا ندانی گنج های خزائنم تمام شده غم روزی مخور 3- تا ندیده ای که مُلک و پادشاهی من از دست رفته به دیگری امید مبند 4- تا مرده شیطان را ندیدی از مکرش ایمن مباش.                           

نصایح صفحۀ 183

* امام علی (ع) : کسی که شش خصلت داشته باشد همه در های بهشت بر رویش گشوده است و تمام درهای جهنم بر رویش بسته است: 1- خدا را بشناسد و اطاعتش نماید 2- شیطان را بشناسد و مخالفتش کند 3- راه حق و اهلش را بشناسد و به دنبالش برود 4- باطل و اهل آن را بشناسد و ترکشان گوید 5- دنیای حرام را بشناسد و رهایش سازد 6- آخرت را بشناسد و طلبش کند.    

نصایح صفحۀ 248

* امام علی (ع) : ریا کار چهار نشانه دارد: 1- هنگامی که تنهاست در عبادت خدا و ذکرش و اعمال خیر تنبل و کسل است 2- در میان مردم و جمع، در عبادت خدا و اعمال خیر کوشاست 3- چون از او تعریف کنند بیشتر کار می کند 4- هر گاه از عمل او تمجید و تعریفی نکنند کار خیر را ترک کند. 

نصایح صفحۀ 187

* امام علی (ع) : به راستی که اهل خیر و شر را نمی توان تشخیص داد مگر به مردم. اگر می خواهی اهل خیر را بشناسی کار خیری را شروع کن؛ کسانی که آن کار را تایید می کنند و دنباله روی از آن می کنند اهل خیرند و اگر می خواهی شر و اهلش را بفهمی کار بدی را شروع کن همان کسانی که از آن پیروی می کنند اهل شرّند.                                             

تحف العقول صفحۀ 215

* امام علی (ع) : مردی به امام (ع) عرض کرد سفارشی به من نمایید. امام فرمود: سفارش من به تو این است که کار خیر و نیک خود را هر قدر زیاد هم باشد هرگز بسیار مشمار و گناه خود را هر قدر هم کم باشد اندک مشمار. 

تحف العقول صفحۀ 202

* امام علی (ع) : همه خوبی ها در سه عمل جمع شده است: 1- نگاه کردن 2- سکوت نمودن 3- صحبت کردن؛ اما هر دیدنی که در آن عبرت و پند آموزی نباشد بیجا و مهمل است و هر سکوتی که در آن اندیشیدن نباشد بیهوده است و هر سخن گفتنی که در آن ذکر و یادی از خدا و کلامش نباشد بیهوده است.                                                                         

تحف العقول صفحۀ 210

* امام علی (ع) : در سفارش خود به فرزندش امام حسین (ع) فرمودند: پسر جانم عافیت ده جزء است؛ نه جزء آن در خاموشی است جز به ذکر خدا و یکی هم در ترک هم نشینی نا بخردان. تحف العقول صفحۀ 145

* امام علی (ع) : از امیرالمومنین (ع) سوال شد: دانشمند تر از همه مردم کیست؟ فرمود: کسی که سخن خیر و حکمت را از هر شخصی که شنید قبول کند و آن را به معلومات و دانش خویش بیفزاید.         

خصال شیخ صدوق صفحۀ 6

* مولا علی (ع) : هر کس که قرائت قرآن را وسیلۀ اخاذی و گرفتن پول از مردم قرار دهد روز قیامت به محشر می آید در حالی که گوشت صورتش ریخته و تنها استخوانهایش باقی مانده و به این شکل آبرویش در نزد مردم می ریزد.

آثار الصادقین جلد 17 صفحۀ 321

* امام علی (ع) : تا وقتی که گرسنه نشدی اقدام به خوردن غذا مکن و وقتی به خوردن اقدام کردی قبل از آنکه کامل سیر شوی دست از غذا خوردن بردار، غذا را با آرامش و خوب بجو تا هضم آن آسان شود و پیش از خوابیدن و به رختخواب رفتن به توالت برو و خود را تخلیه کن چون این سفارشات را به کار بندی از پزشک بی نیاز شوی.                           

آثار الصادقین جلد 2 صفحۀ 387

* امام علی (ع) : از پرخوری پرهیز کنید زیرا هر که پرخوری کند دردهای درونی اش بسیار گردد و خواب های فاسد و پریشان بیند و نیز موجب سنگدلی شخص و سبب کسالت و تنبلی در خواندن نماز می شود . 

آثار الصادقین جلد 9 صفحه 970 

* امام علی (ع) : هیچ مالی در دریا یا خشکی نابود نشد مگر به خاطر نپرداختن حقوق آن مال از قبیل خمس یا زکات. پس اموال خود را با پرداخت خمس و زکات از گزند حوادث بیمه نمایید . کلام نور صفحۀ 326 

* امام علی (ع) : موقعی که در مورد موضوعی دچار ترس شدی خودت را در آن مسئله بیانداز زیرا اضطراب و دلهره ای که در وجودت برای مصون ماندن از آن خطر وجود دارد به مراتب سخت تر است از ابتلا و درگیریت با آن موضوع .نهج البلاغه حکمت 166 

* مولا علی (ع) : انسان عاقل بوسیله پندیات و اخلاقیات الهی اصلاح می شود و این حیوانات هستند که جز از راه کتک و ضرب و شتم مطیع و فرمانبر نمی شوند.اخلاق فلسفی جلد 1 صفحۀ 131 

* امام علی (ع) : چون دیدی خداوند پیاپی بر تو بلا فرستاد سپاس و شکر او را به جای آور و چون ملاحظه کردی که خداوند در پی گناهانت پی در پی به تو نعمت داد از مکر او با خودت بترس .

آثار الصادقین جلد 13 صفحۀ 210 

* امام علی (ع) : به راستی که بزرگترین افسوس در روز قیامت حسرت و افسوس مردی است که در نافرمانی خداوند مالی بدست آورد و آن را برای وارثین خود قرار دهد و شخص وارث آن مال را در راه فرمان خدای سبحان انفاق کند و به بهشت رود و مرد نخستین که صاحب مال بود به سبب همان مال به دوزخ رود . 

آثار الصادقین جلد 2 صفحه 148 

* امام علی (ع) : هر که دوست دارد بدون ثروت غنی شود و بدون سلطه و قدرت عزّت یابد و بدون فامیل و خویشاوند فزونی یابد از ذلت معصیت خدا به سوی عزت طاعت او خارج شود. که اگر این طور شد همه آن مطالب را خواهد یافت . آثار الصادقین جلد13  صفحه 251

* مولا علی (ع) : آن کس که گفتار حکیمانه مومنان دانا را نشنود و از دانش علمای ربانی بهره نگیرد رفته رفته عقلش می میرد. 

گفتار فلسفی جلد 1 صفحۀ 187 

* امام علی (ع) : در خاتمه تورات پنج جمله است که دوست دارم هر روز بامداد آن را مطالعه کنم: 1- عالم بی عمل با شیطان برابر است. 2- سلطان بی عدالت با فرعون برابر است . 3- فقیر طمعکاری که در برابر توانگران خضوع کند با سگ همانند است. 4- ثروتی که از آن در امور خیر سودی نبرند با سنگ و آجر یکسان است. 5-  زنی که بدون ضرورت و نیاز بیرون رود با کنیز برابر است. نصایح صفحۀ 223

* امام علی (ع) : کودکان خود را به زبان نیکو و خوش به خواندن نماز و طهارت گرفتن از ادرار و مدفوع امر کنید و چون به هشت سالگی رسیدند آنها را مسئول این امور بدانید و از آن بازخواستشان کنید . 

مجموعۀ ورام جلد 1 صفحۀ 358

* مولا علی (ع) : از جمله حقوق استاد بر شاگرد این است که : 1- چون بر او وارد شدی و گروهی نزد او بودند به همه سلام کن و او را به تحیّت مخصوص گردان . 2- در محضرش صحبت مکن و با دست اشاره نکن و مگو فلانی و فلانی بر خلاف نظر او چنین گفته اند . 3- از طولانی شدن مجلسش دلتنگ مشو زیرا عالم مانند درخت خرماست ؛ باید در انتظار آن باشی که چیزی از آن بر تو فرو ریزد .      

اصول کافی جلد 1 صفحۀ 46