وضعیت دشوار آمریکا در باتلاق سوریه

«محمدرضا رئوف‌شیبانی» سفیر سابق ایران در سوریه با انتشار یادداشتی در باره حمله موشکی آمریکا به سوریه نوشت: خبرگزاری‌ها و رسانه‌های جمعی، بامداد دیروز خبر حمله موشکی آمریکا به سوریه را مخابره کردند.

طبق این اخبار، آمریکا در این عملیات 59 فروند موشک تام هاگ و کروز را از دو ناو خود در دریای مدیترانه به‌سمت پایگاه هوایی الشعیرات در استان حمص سوریه شلیک کرد. آمریکا، مقامات سوریه را متهم کرد که برای انجام حمله شیمیایی در منطقه خان شیخون از این پایگاه استفاده کرده‌اند. در این رابطه اشاره به چند نکته حائزاهمیت است:

بخشی از اهداف این عملیات را می‌توان تلاش تیم ترامپ برای تحت‌الشعاع قرار دادن مواضع بی‌ثبات ترامپ در برابر مسائل داخلی و عقب‌نشینی‌های وی در برابر مسائل مهم بین‌المللی دانست.

بار دیگر آمریکا در این پرونده به‌طور همزمان در قالب مدعی‌العموم، قاضی و مجری حکم، وارد عمل شده و پس از حادثه خان شیخون، بلافاصله و بدون تحقیق و غیرمستند، دولت سوریه را متهم به استفاده از سلاح شیمیایی کرده و پس از صدور حکم اتهامی و با سوء‌استفاده از احساسات جهانی از حادثه خان شیخون، اقدام به اجرای حکم در قالب عملیات نظامی علیه موسسات یک عضو مستقل سازمان ملل کرد.

این اولین‌بار نیست که آمریکا علیه موسسات دولت سوریه عملیات نظامی انجام می‌دهد. چندی قبل نیز هواپیماهای آمریکایی مراکز تجمع نیروهای ارتش سوریه در ارتفاعات مشرف بر دیرالزور را مورد حمله قرار دادند که زمینه پیشروی نیروهای داعش در این منطقه در نتیجه این حمله فراهم شد. تنها تفاوت عملیات روز گذشته با عملیات قبلی این است که دولت آمریکا در این عملیات رسما انجام آن‌را به‌عهده گرفته و اهداف آن‌را اعلام کرده است.

برخی کارشناسان معتقدند که این عملیات بیش از آن‌که برخاسته از یک تصمیم مستقیم و مستقل آمریکایی باشد تابعی از رویکرد مخالفان بشار اسد و کشورهای حامی آنها بویژه عربستان و ترکیه است.

همان‌گونه که ترامپ در سخنان خود دامنه این عملیات را محدود عنوان کرد به‌نظر نمی‌رسد که آمریکا نسبت به استمرار آن در شرایط فعلی اصراری داشته باشد؛ چرا که آمریکا به‌دلیل خطای رویکردی خود در قبال بحران سوریه طی سال‌های گذشته و عدم در اختیار داشتن ابزارهای میدانی لازم و تاثیرگذار در حال حاضر از نقشی قاطع و تعیین‌کننده در بحران برخوردار نبوده و فاقد یک استراتژی روشن و اطمینان‌بخش برای ورود جدی به بحران سوریه است.

به هر حال این اقدام با هر انگیزه و هدفی که انجام شده باشد، می‌تواند اثرات زیر را بر صحنه تحولات سیاسی و میدانی در سوریه به‌جای گذارد:

روند سیاسی طی شده در بحران سوریه طی سال‌های اخیر را به نقطه صفر بازگرداند.

تفکر حل نظامی بحران را بر حل سیاسی مسلط کرده و روند مذاکراتی در آستانه و ژنو را تحت تاثیر قرار دهد.

زمینه تضعیف هرچه بیشتر دولت مرکزی در مبارزه علیه تروریسم و تقویت جریان‌های تروریستی بویژه داعش و جبهه فتح الشام (جبهه النصره سابق) در سوریه را فراهم کند.

موضوعی که در این حادثه توجه برخی ناظرا‌ن سیاسی و نظامی را به‌خود جلب کرده این است که این عملیات همانند تجاوزات متعدد رژیم صهیونیستی به سوریه در حالی صورت می‌گیرد که سیستم دفاع موشکی روسیه در طراز اس 300 و اس 400 مسئولیت حفاظت از فضای سوریه را به‌عهده داشته لیکن در قبال این حمله و حملات قبل از آن هیچ‌گونه واکنشی از خود نشان نداده است.

بسیاری از ناظران سیاسی و میدانی بر این اعتقادند که چنانچه این اقدام آمریکا تکرار سناریوی حمله این کشور به عراق و افغانستان باشد؛ در درجه اول قطعا این اقدام پیام اطمینان‌بخشی را برای صلح و امنیت در منطقه به‌همراه نخواهد داشت؛ و در درجه دوم باید شرایط سخت و غیرقابل تحملی را برای سیاست منطقه‌ای آمریکا متصور شد. درگیر شدن آمریکا در باتلاق سوریه که می‌تواند از نتایج تصمیم‌گیری غلط و احمقانه دولتمردان این کشور ناشی شود بدون تردید وضعیت دشوار و پیچیده‌ای را برای آمریکا نویدبخش خواهد بود.