بلیت‌های پرنده و طواف ناتمام در مشهد

هفدهم اسفند خبرگزاری ایرنا در گفتگویی کوتاه با سید جواد اشکذری اعلام کرد «انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی به زودی در بیانه‌ای دلایل متعدد لغو این نمایش را اعلام خواهد کرد.» این مهمترین واکنش پس از لغو نمایشی با بازی نوید محمدزاده است که این روزها با دو نمایش «آخرین نامه» و «خدای کشتار» تقریباً هر شب سه بار روی صحنه می‌رود. نمایش مهرداد کوروش‌نیا و علی سرابی یک خط در میان با دو اجرا در تماشاخانه پالیز میزبان مخاطبان است و شاید تا بدین جای کار هم رکورد فروش این تماشاخانه نوپا جابه‌جا شده باشد. آن هم برای نمایش‌هایی که برای بار سوم و چهارم است روی صحنه می‌روند.

اما داستان مشهد و «آخرین نامه» داستانی تازه و البته ریشه‌دار است. تابستان سال گذشته بود که در تالار وحدت نمایش «عاشقانه‌های ناآرام» با حضور ستارگان سینمایی که هیچ تجربه‌ای در تئاتر نداشتند، سروصداهای بسیاری به پا کرد. کارگردان جوان نمایش که پس از آن دیگر خبری از حضورش در تئاتر نیست، بلیت‌های 100هزار تومانی را برای پنج ردیف ابتدایی سالن اختصاص داد تا صدای جامعه هنری بلند شود. از دید آنان نمایش مریم جلالیان چیزی شبیه یک Show بود که در آن بازیگران محبوب را روی صحنه به طرفدارانشان عرضه کنند. البته فضای تالار وحدت در آن نمایش به چیزی شبیه سیرک بدل شده بود. سالنی که با اهداف آریستوکرات بنا شده بود، محفلی برای خوردن پفک و چیپس در کنار هورا کشیدن بابت هر دیالوگ بازیگران نمایش شده بود. از قضا یکی از بازیگران آن نمایش علی سرابی بود که برخلاف دیگران وظیفه تئاتریش را روی صحنه اجرا می‌کرد، آوازی دلنشین می‌خواند و کسی برایش هورا نمی‌کشید.

با این حال قصه این روزها حول مهرداد کوروش‌نیا نقل می‌شود. کارگردانی که سال گذشته نمایش «قرار»اش با تمام محاسنش یکی از بداقبال‌های فروش ایرانشهر بود. اگرچه او همزمان نمایش «مونس» را هم در حافظ روی صحنه برده بود؛ اما آن هم در ایام سرد زمستانی چندان مورد استقبال قرار نگرفت تا کوروش‌نیا یکی از نفروش‌های سال 94 لقب گیرد. اما او پیشتر در اواخر سال 93 و اوایل سال 94 اثری موفق داشت: «آخرین نامه». نمایش یک بار در تئاتر شهر و سپس به عنوان نمایش افتتاحیه در باران روی صحنه رفت و به لطف ستاره‌ این روزهایش فروخت. بازگشتش به پالیز بدون ستاره‌اش غیرقابل تصور بوده است. این روزها گویا خاطرات تلخ گیشه برای کوروش‌نیا در حال پاک شدن است. نمایش هوادار دارد و چه بهتر دامنه اجرای آن را گسترش داد. همان طور که خبرها حاکی از آن است که نمایش قرار است به زودی در تماشاخانه‌ای دیگر نیز در تهران روی صحنه رود.

نمایش به مشهد می‌رود و با آغاز زمان پیش‌فروش بلیت‌های این نمایش دو اتفاق تازه رخ می‌دهد. اتفاق نخست آنکه سایت اینترنتی «مشهد گیشه» به دلیل حجم بالای تقاضا از دسترس خارج می‌شود.اتفاق دوم که فضای جامعه تئاتری مشهد را متشنج کرد آن بود که سه اجرای متوالی «آخرین‌نامه» با قیمت‌های 50 و 70 هزار تومانی به فروش می‌رسند. بهای بلیت این نمایش در پالیز بین 30 تا 40 هزار تومان است. انجمن هنرهای نمایشی استان خراسان رضوی سپس در بیانیه‌ای می‌نویسد: «نمایش «آخرین نامه» به دلیل توهین‌های کارگردان محترم این نمایش به تئاتر مشهد، علی رغم اینکه از هر گونه حذف و لغو برنامه‌های فرهنگی هنری بیزار هستیم ، فقط به خاطر همدلی با هنرمندانمان در مشهد و خراسان رضوی لغو شده است تا بدین وسیله نشان دهیم این انجمن که توسط هنرمندانش شکل گرفته است، هیچ توهینی را به هنرمندان تئاتر خراسان رضوی برنمی‌تابد.»

کوروش‌نیا در صفحه شخصی خود در اینستاگرام نوشته بود که «جای تأسف دارد که استان‌های ما به خصوص شهرهای بزرگی چون مشهد، آن قدر از امکانات خوب فرهنگی فاصله دارند که نمایش محقر و بی‌ادعایی چون آخرین نامه با چنین استقبالی (‌در فروش بلیت ) روبه‌رو می‌شود.» این جملات به نقل از خبرگزاری ایرناست. در خبر ایرنا آمده است «32 گروه نمایشی در عرصه تئاتر خراسان رضوی فعالند که از این تعداد 18 گروه در مشهد کار می‌کنند.» البته باید گفت جوایز فجر 35 نیز را مشهدی‌ها درو کردند که مهرداد کوروش‌نیا در آن حضور نداشته است.

اما مهمترین واکنش را مهدی‌ شفیعی داشته است. مدیرکل هنرهای نمایشی درباره مسائلی که این روزها در پی لغو اجرای نمایش «آخرین نامه» به کارگردانی مهرداد کورش‌نیا در شهر مشهد پیش آمده گفت: امروز در جریان موضوع اجرای نمایش در مشهد قرار گرفته‌ام و به شدت با قیمت خارج از عرف بلیط نمایش مخالفم.

روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی به نقل از مهدی شفیعی اعلام کرده است: قیمت‌گذاری بلیت این نمایش تصمیم درستی نبوده و برای احترام به مخاطب و اینکه اجرای گروه ها در شهرها اتفاق فرهنگی خوبی است، امیدوارم که درباره قیمت بلیط تصمیم منطقی گرفته شود.

وی تشکیل کمپین را در شان هنرمندان تئاتری ندانسته و تأکید کرده است توان تئاتر مشهد و خراسان و پیشینه آن را کسی نمی‌تواند منکر شود و حضور هنرمندان مشهد در جشنواره تئاترفجر اخیر به لحاظ کمی و کیفی مؤید این رشد و شکوفایی است.

البته مهدی شفیعی گفته است: خروجی فضای مجازی که همه از آن مطلع هستیم و پیام‌های مکتوب مندرج در این فضا همه آنچه که مد نظر نویسنده و گوینده بوده را نشان نمی‌دهد. مهرداد کورش‌نیا از هنرمندان خوب تئاتری است که خودش شهرستانی است و تئاترهایش را همیشه در کرج اجرا کرده است. نوید محمدزاده قبل از اینکه یک چهره سینمایی باشد یک بازیگر تئاتر است و همین نمایش پیش از شناخته شدن در دنیای سینما بازی کرده و توانسته تماشاگرش را راضی کند. همه گروه‌های مشهد هم می‌دانم که برای مخاطب و اجرا ارزش قائل هستند. حتماً دیدار و گفت و گو می تواند سوتفاهم ها را حل می‌کند.

این صحبت‌ها در حالی بیان می‌شود که چندی پیش تهران میزبان نخستین سمینار با موضوعیت تئاتر خصوصی بود و یکی از نگرانی‌های جامعه تئاتری نیز بی‌ضابطگی تئاتر خصوصی بوده است. این بی‌ضابطگی را می‌توان اکنون ملموس‌تر درک کرد، جایی که باید آن را در بی‌ضابطگی مفهومی به نام تهیه‌کنندگی تئاتر نیز جستجو کرد. مقوله‌ای که بدون هیچ تعریفی مدت‌هاست تئاتر را شاید در حال بلعیدن است.