رفتارهای پرخطر شایع در میان دانش آموزان چیست؟

نادر منصورکیایی مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که «آیا مدارس پرخطر در حوزه آسیب‌های اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد شناسایی شده است؟»، اظهار داشت: یکی از برنامه‌هایی که به طور مستمر در سطح ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها پیگیری می‌شود، موضوع تهیه نقشه خطرپذیری مدارس است که در قالب آن وضعیت مدارس بر اساس نوع خطرپذیری تعیین و متناسب با آن، برنامه ریزی‌های پیشگیرانه صورت می‌گیرد.

وی افزود: در حال حاضر، در سطح استان‌ها و مناطق بر اساس همین تحلیل‌ها برنامه ریزی‌ها انجام می‌شود. این نقشه‌های خطرپذیری در آینده نزدیک در قالب یک سامانه کشوری «پایش و مدیریت آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان» یکپارچه خواهد شد.

کیایی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه «کدام مناطق خطرپذیری بیشتری در این خصوص دارند؟»، خاطرنشان کرد: نوع خطرپذیری متفاوت است. اگرچه ممکن است در برخی از مناطق و محلات با مخاطرات بیشتری روبه‌رو باشیم و یا در برخی از مناطق و محلات میزان عوامل مخاطره آمیز کمتر باشد.

وی افزود: نکته حائز اهمیت این است که سیمای رفتارهای مخاطره آمیز در بین نوجوانان از یک نیمرخ مشابهی در کشور برخوردار است. به طوری که از بین آسیب‌های اجتماعی در اغلب مناطق کشور رفتارهای پرخطر مانند «گرایش به دخانیات»، «خشونت» و «مصرف مواد» نیاز به توجه بیشتری دارند. علاوه بر این، موضوعاتی مانند «اقدام به خودکشی» و یا رفتارهای مرتبط با دوره بلوغ هم نیازمند توجه و دقت است.

مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که «آیا از درصد یا تعداد این دسته کاهش عددی را شاهد بوده‌ایم؟»، گفت: در اینجا به چند نکته اشاره می‌کنم. نخست اینکه برخی از رفتارهای مخاطره آمیز، به صورت مشترک و ثابت باید مورد توجه قرار گیرند و در دسته‌بندی‌های خطرپذیری نوجوانان، نقش دارند. مانند «گرایش به خشونت» و یا «رفتارهای مرتبط با دوره بلوغ» که بیشتر به ویژگی‌های دوره نوجوانی بر می‌گردد.

کیایی با اشاره به دومین موضوع، اضافه کرد: برخی از رفتارهای مخاطره‌آمیز مانند «گرایش به دخانیات» و «مصرف مواد» به دلیل گسترش عوامل زمینه‌ساز در دسته‌بندی‌های خطرپذیری نوجوانان، باید مورد توجه قرار گیرند.

وی ادامه داد: در این زمینه، جدا از عوامل سبب‌ساز روانی مانند «اختلال‌های خلقی و رفتاری»، «اختلال‌های سلامت روان» و نیز عوامل اجتماعی مانند «فشار همسالان»، «وضعیت سبک زندگی»، «وضعیت خانواده» و «محیط زندگی»، «دسترسی به سیگار، قلیان و داروها»، همچنین گسترش اشکال جدید مواد و عدم آگاهی در مورد آنها زمینه ساز است.

مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش به سومین موضوع در خصوص رفتارهای مخاطره‌آمیز اشاره و عنوان کرد: برخی از رفتارهای پرخطر لزوماً همیشه از رتبه و یا فراوانی بالایی برخوردار نیستند و در مقاطعی، به دلیل فشارهای روانی و یا تأثیرپذیری از شبکه‌های اجتماعی و نیز دلایل خرده فرهنگی و یا حتی به دلیل درهم تنیدگی با سایر آسیب‌های اجتماعی و رفتارهای پرخطر افزایش پیدا می‌کنند. خودکشی و یا اقدام به آن همچنین سایر مظاهر آن، از این دسته هستند.