تبدیل واحد پولی به تومان، یادآور اشغال کشور توسط مغول‌ها

هیات دولت در جلسه هفده آذر 1395 به ریاست حسن روحانی، ‏به  بررسی پیشنهادهای کارگروه منتخب درخصوص «لایحه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» ‏پرداخت و مواد دیگری از این لایحه را به تصویب رساند. براساس موادی از این لایحه که به تصویب هیأت وزیران رسید، واحد پول ایران، تومان و برابر با 10 ریال ‏تعیین شد.‏

ثبات شاخص‌های اقتصاد کلان، پیش‌نیاز حذف 3 صفر از پول ملی

تغییر واحد پولی کشور از ریال به تومان و حذف یک صفر، به لحاظ اقتصادی فاقد هرگونه تاثیر خاص است. این اقدام زمانی می‌تواند موثر باشد که تعداد صفرهای حذف شده، 3 صفر یا بیشتر باشد. حذف چندین صفر از واحد پولی کشور نیازمند ثبات در شاخص‌های اقتصاد کلان و همچنین ثبات در روابط بین‌المللی است. شرایط کنونی اقتصاد کشور ( از حیث شاخص‌های اقتصاد کلان ) و همچنین مشکلات پیش روی سیاست خارجی کشور با توجه به پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا عملا موقعیتی را ایجاد کرده که در حال حاضر حذف 3 صفر از واحد پول ملی قابل اجرا نیست، همان گونه در شرایط کنونی عملا یکسان‌سازی نرخ ارز نیز مسیر و ممکن نمی‌باشد. بی‌تردید با تدوام روند  بهبود شاخص‌های اقتصاد کلان، در کنار به نتیجه رسیدن کامل برجام و عادی‌سازی سیاست خارجی، در سال‌های آینده می توان نسبت به حذف حداقل سه صفر از واحد پول ملی و همچنین یکسان سازی نرخ ارز، امیدوار بود.

اشتباهات شهروندان در تبدیل ریال به تومان

به نظر می‌رسد در حال حاضر تنها حسن تبدیل ریال به تومان و کاسته شدن یک صفر از واحد پول ملی، کاهش سردرگمی شهروندان است. ایرانیان برای چندین دهه به صورت روزانه به هنگام هر مبادله اقتصادی و به هنگام هر تراکنش مالی، در ذهن خود در حال تبدیل ریال به تومان هستند. به خصوص در سال‌های اخیر که عمده پرداخت‌ها در قالب کارت‌های اعتباری انجام می‌شود، بارها به هنگام استفاده از کارت اعتباری با اشتباه خریدار یا فروشنده در تبدیل تومان به ریال ، پرداخت به صورت اشتباه انجام شده است. این اشتباه به هنگام انتقال پول از یک کارت اعتباری به سایر کارت‌های اعتباری در خودپرداز‌های بانکی نیز به کرات رخ می‌دهد.

تا چند سال قبل پرداخت پول  خرید مایحتاج مصرفی شهروندان عمدتا به صورت نقدی بود اما در سال‌های اخیر، جهشی فزاینده در استفاده ایرانیان از دستگاه‌های کارت‌خوان در فروشگاه‌ها و مراکز خرید را شاهد هستیم. بی تردید باید به سردرگمی مستمر و روزانه شهروندان در تبدیل ریال به تومان خاتمه داد.

اشتباهات آماری ، حسابداری و صدور چک

یکی دیگر مشکلاتی که تبدیل ریال به تومان و حذف یک صفر از واحد پول ملی را ضروری می‌سازد، اشتباهات آماری و مشکلات حسابداری است. مطابق قوانین مالیاتی، بنگاه‌های اقتصادی باید به صورت روزانه ارزش پولی تمامی فعالیت‌ها و رویدادهای مالی‌شان را در دفاتر و سیستم حسابداری شرکت به ثبت برسانند. تبدیل روزانه و مستمر ریال به تومان به هنگام صدور اسناد حسابداری یکی از مشکلات حسابداران در ایران است. همچنین مدیران شرکت‌ها به هنگام تصمیم‌گیری همیشه باید ارقام صورت‌های مالی و گزارش‌های حسابداری را در ذهن خود از ریال به تومان تبدیل کنند. امری که در صورت وقوع اشتباه می‌تواند موجب زیان شود. اشتباه در تبدیل تومان به ریال در هنگام صدور چک در واحد حسابداری شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی نیز به کرات رخ می‌دهد و یکی از مشکلات حسابداران در شرکت‌ها است.

این مشکل در استفاده کاربران از گزارش‌ها و داده‌های آماری اقتصادی نیز وجود دارد. استفاده کنندگان از آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار همیشه باید در ذهن خود ریال را به تومان تبدیل کنند. در خصوص ارقام سند بودجه سالانه دولت نیز همین مشکل وجود دارد.

مشکلات گردشگران خارجی

دوگانگی واحد پول کشور ( ریال و تومان ) ، برای گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند نیز دردسر ساز است. واحد پول رسمی کشور که بر روی اسکناس‌ها نقش بسته، ریال است اما تومان به صورت غیررسمی و محاوره‌ای، واحد پول کشور است. تبدیل ریال به تومان برای گردشگران خارجی که با این سنت ایرانی آشنا نیستند و به آن عادت ندارند، مشکل‌ساز و آزار دهنده است.

تومان، یادآور اشغال کشور توسط مغول‌ها

در کنار نکات مثبتی که در کاستن یک صفر از واحد پول کشور وجود دارد اما به نظر می‌رسد نام انتخاب شده برای آن (تومان) به هیچ وجه نامی مناسب برای پول ملی کشور نیست. تومان واژه‌ای مغولی است که به هنگام یورش مغول‌ها به ایران و سیطره آنان بر کشور، رایج شد. تمامی شواهد تاریخی نیز بر مغولی بودن این واژه تاکید دارد.

واحد پول ملی، یکی از نمادهای ملی کشورها محسوب می‌شود. واحد پول ملی از چنان اهمیتی برخوردار است که معتبر بودن و قدرتمند بودن آن، یکی از تجلیات اقتدار ملی کشورها به شمار آمده و موجب مباهات ملت‌هاست. چگونه و با چه توجیهی می‌توان نامی بر واحد پول رسمی کشور نهاد که نماد شکست و غارت کشور است؟ "تومان" نامی مغولی و یادآور اشغال و غارت کشور توسط مغول‌هاست. این واژه زمانی در کشور مرسوم و رایج شد که به واسطه چند قرن سلطه حکومت‌های غیرملی بر کشور، آگاهی ملی میان ایرانیان به شدت کاهش یافته بود.

بی تردید در دوران کنونی استفاده از واژه‌ تومان که توسط اشغالگران مغول در کشور رایج شد،  به عنوان واحد پول ملی، اقدامی غیرملی است و به مصلحت نمی‌باشد. انتخاب تومان به عنوان واحد رسمی پول کشور شبیه این است که دولت ایران، چنگیز خان و تیمور لنگ را جزو مفاخر ملی کشور به شمار آورده و در نهادهای بین‌المللی نیز به ثبت برساند!

به نظر می‌رسد در کنار اقدام شایسته کاستن یک صفر از واحد پول ملی ضروری است برای آن یک نام مناسب نیز انتخاب شود. دریک به عنوان نام‌ ایرانی که برای مدت‌های طولانی در ایران رایج بود، جایگزین‌های مناسبی به نظر می‌رسد که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.