علت تنبلی چشم و راه های درمان آن

تنبلی چشم شایعترین اختلال بینایی در کودکی است تقریباً ۲ تا ۳ کودک از هر ۱۰۰کودک به این اختلال دچار میشوند اگر تنبلی چشم به خوبی در دوران کودکی درمان نشود در بزرگسالی باقی خواهد ماند و شایع ترین اختلال بینایی تک چشمی در دوران کودکی و میانسالی است.

علت :

هر شرایطی که شکل گیری طبیعی روند بینایی یا استفاده از چشم ها را تحت تاثیر قرار دهد میتواند تنبلی چشم ایجاد کند تنبلی چشم می تواند به دلیل انحراف چشم به داخل (ایزوتراپی یا لوچی) و یا انحراف چشم به خارج (اگزوتروپی) به وجود آید در برخی موارد تنبلی چشم هنگامی ایجاد میشود که یکی از چشم ها نسبت به چشم دیگر بیشتر نزدیک بین،دوربین یا آستیگماتیسم است.

اگر تطابق یکی از چشم ها دچار مشکل شود چشم آسیب دیده ” خاموش” شده و دچار تنبلی میشود چشم ها ممکن است طبیعی به نظر برسند ولی یکی از چشم ها بینایی ضعیف تری دارد این حالت سخت ترین نوع تنبلی چشم از جهت تشخیص است ،

زیرا هنگامی که هر دو چشم کودک باز است بینایی طبیعی به نظر میرسد .اگر هر دو چشم بینایی شدیدا تاری داشته ممکن است تنبلی در هر دو چشم رخ دهد. این حالت زمانی اتفاق می افتد که میزان بالایی از نزدیک بینی دور بینی یا آستیگماتیسم وجو داشته باشد.

تنبلی چشم انکساری (یا نامتقارن) چیست؟

انکسار به معنی تمرکز نور بر روی شبکیه برای تشکیل تصویر بینایی است. عیب انکساری زمانی روی میدهد که نور به شکل مناسب در چشم متمرکز نشود و شخص دچار تاری دید شود.زمانی که یک کودک ، تنبلی چشم انکساری یا نامتقارن دارد به این معناست که شدت عیب انکساری در هر یک از چشم های وی متفاوت است.

در این حالت مغز از چشمی که دید بهتری دارد استفاده میکند و بینایی چشم ضعیف تر را در واقع خاموش میکند .در ابتدا عینک میتواند با تصحیح عیب انکساری در هر دو چشم باعث عملکرد یکسان هر دو شود سپس ادامه درمان به اصلاح بینایی و درک مق کمک میکند.

تنبلی ناشی از انحراف چشم (استرابیسم) :

تنبلی چشم در بسیاری از موارد همراه با انحراف چشم (در یک راستا نبودن مسیر چشم ها) روی میدهد چشم منحرف شده برای اجتناب از دو بینی خاموش میشود و کودک فقط از چشم بهترش استفاده میکند در نتیجه بینایی چشم منحرف شده تکامل نمی یابد.

علایم تنبلی چشم :

بعضی از علائم تنبلی چشم که باید در یک کودک به دنبال آن بود عبارتند از:

بینایی ضعیف در یک چشم و یا ضعف کلی بینایی

دو بینی کج کردن سر یا بستن یکی از چشم ها برای دیدن

ضعف درک عمق (سخت شدن قضاوت فاصله نسبی بین اشیا)

انحراف به سمت داخل یا خارج در چشم

سر درد:

اگر والدین این علائم را در کودکشان ملاحظه کنند معاینه کودک توسط یک چشم پزشک بسیار ضروری است درمان یا اصلاح تنبلی چشم باید در زودترین زمان ممکن آغاز شود تا سیستم بینایی کودک بتواند به درستی تکامل یابد.تمامی کودکان بدون توجه به اینکه در خطر تنبلی چشم هستند

یا نه ،باید به صورت منظم تحت معاینه چشم قرار گیرند تشخیص و درمان به موقع تنبلی چشم، باعث تغییر حقیقی در زندگی آینده این کودکان خواهد شد.

علاوه بر معاینات کودک سالم که باید برای همه کودکان و به محض تولد و بین سن ۶ تا ۱۲ ماهگی انجام شود غربالگری بینایی باید توسط متخصص کودکان یا پزشک مراقبت های اولیه در کودکان در سنین پیش دبستانی در ۳ تا ۴ سالگی انجام شود.

تشخیص تنبلی چشم :

تنبلی چشم با مشاهده تفاوت بینایی بین دو چشم یا بینایی ضعیف در هر دو چشم تشخیص داده میشود از آنجایی که سنجش بینایی در کودکان خردسال دشوار است. چشم پزشک دقت بینایی در کودکان خردسال دشوار است.چشم پزشک دقت بینایی را با نگاه کردن به چگونگی دنبال کردن اشیا توسط یک چشم کودک در هنگام بسته بودن چشم دیگرش تخمین می زند.

با استفاده از تعدادی آزمون که با مشاهده واکنش کودک در هنگام بسته بودن یک چشم انجام میشود چشم پزشک میتواند تنبلی چشم را تشخیص دهد . اگر یکی از چشم ها دچار مشکل باشد و چشم سالم بسته شود کودک ممکن است تلاش کند که از اطراف چشم بند نگاه کند آنرا کنار بکشد و یا گریه کند.

بینایی ضعیف در یک چشم داخل چشم را با دقت معاینه میکند تا ببیند که بیماری دیگری باعث تحت تاثیر قرار گرفتن بینایی شده است یا نه.این بیماریها عبارتند از آب مروارید، التهاب (تورم) تومورها و سایر مشکلات داخل چشمی

درمان :

اگر مشکل از نوع انکساری باشد ابتدا برای اصلاح خطای تطابق، عینک تجویز میشود اگر عینک به تنهایی بینایی کودک را بهبود نبخشد درمان بعدی بستن چشم است ( معمولا به مدت چند هفته تا چند ماه) پوشاندن چشم سالم کودک با یک چشم بند آنها را مجبور میکند که از چشم ضعیفشان استفاده کنند

روش دیگر این است که بینایی چشم سالم تار شود اینکار به وسیله قطره چشمی مخصوص و یا نوعی از عینک انجام میشود .در این حالت در برابر چشم سالم، یک عدسی تار قرار داده میشود

حتی بعد از اینکه بینایی چشم ضعیف بازگشت، بسیار مهم است که بستن چشم در تنبلی چشم تا چند سال به صورت گاه گاه انجام شود تا بهبودی حفظ شود ، چشم ضعیفتر باید تقویت شود تا بتواند به صورت طبیعی ببیند تجویز عینک یا انجام جراحی میتواند علت تنبلی چشم را اصلاح کند ولی باید خود تنبلی چشم را نیز درمان کند.