تحلیل عملکرد بازیگران منطقه‌ای با انتخاب ترامپ دشوار شده است

حسین امیرعبداللهیان دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بین‌الملل، در سخنانی در سومین همایش بین المللی نظام بین الملل، تحولات منطقه و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران که صبح روز دوشنبه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی علامه طباطبایی برگزار شد، اظهار کرد: شیب تحولات در غرب آسیا تند و شتابان است و گستره تحولات و عمق آنها نیز بسیار بالاست. همچنین کنش‌گران و بازیگران در عرصه تحولات غرب آسیا شرایطی متفاوت از گذشته از دوران جنگ سرد را تجربه می کنند.

وی افزود: علاوه بر آمریکا، روسیه، انگلیس و فرانسه که قدرت‌های سابق در عرصه بین الملل بودند امروز بازیگران نوظهور در 5 سال گذشته در غرب آسیا را شاهد هستیم. در تحولات منطقه می‌بینیم که عمارت متحده عربی در کنار عربستان در جریان تجاوز نظامی به یمن حضور دارد و یا قطر با نوعی از حمایت مسلحانه از اقدامات عربستان و تروریسم ها در منطقه حمایت می کند و رژیم اسرائیل در این میان از فرصت ها سوء‌استفاده می‌کند و تلاش دارد فضا را به سمتی سوق دهد که امنیتش تامین شود. در این میان عمان با وجود آنکه در شورای همکاری خلیج فارس حضور دارد تلاش می کند ضمن حفظ ساختار و تعامل با سایر کشورها به عنوان بازیگر مستقل عمل کند. تا جایی که با وجود عدم تمایل عربستان به حل و فصل موضوع هسته ای عمان در این موضوع ابتکار عمل را به دست گرفت.

امیرعبداللهیان، بازیگران دیگری در منطقه از جمله داعش را بازیگران فروملی خواند و تصریح کرد: این بازیگران در وزنه منفی نقش آفرینی دارند و به سمت تشدید درگیری ها حرکت می‌کنند. داعش یک جریان در هم تنیده و تیکیده است. که با ایجاد رعب و وحشت تلاش دارد هویت محوری را جایگزین دولت محوری کند. البته بازیگران فروملی مثبت هم مثل حزب الله، جهاد اسلامی و حماس وجود دارند که در دفاع از استقلال خود سهم عمده ای دارند.

وی با تاکید بر اینکه کنش ها در عرصه غرب آسیا به سمت روندهای نظامی و امنیتی می رود گفت: تعدد نظام عملیاتی در منطقه کم نظیر است و دلیل نقش آفرینی گروههای تروریستی امروز کشورها و دولت ها نگرانی های عمده ای پیدا کرده اند. امروز نگرانی از تجزیه عراق و سوریه بسیار جدی است.

امیر عبداللهیان در نقل قولی از آیت‌الله سیستانی در دیداری که با ایشان در بغداد داشته است خاطر نشان کرد:  ایشان معتقد بودند دشمنان به دنبال تجزیه عراق هستند و اگر بتوانند از تکه تکه کردن یک روستا در عراق پرهیز نخواهند کرد.

دستیار ویژه رئیس مجلس، محیط خاورمیانه را متزلزل و پیچیده دانست و اظهار کرد: خاورمیانه امروز آشکارا محل جولان قدرت های منطقه ای و فرامنطقه‌ای شده است و برخی بازیگران منطقه‌ای قدرت سهم تحولات را ندارند، چرا که از منابع قابل توجه نفت و گاز برخوردارند و به واسطه همین منابع وارد بازی بزرگی شده‌اند که در اندازه آن بازی نیستند و در جریان این ورود ناشیانه منطقه را به چالش کشیده‌اند.

امیرعبداللهیان با اشاره به پدیده مهاجرت به اروپا و آمریکا از کشورهایی مثل عراق و سوریه در جریان ناامنی های 5 سال گذشته تصریح کرد: پدیده مهاجرت باعث شده دستگاههای امنیتی برخی کشورهای قدرتمند که به دنبال استفاده ابزاری از تروریستها بودند به سمت این دیدگاه بروند که باید راه حلی را در جهت متوقف کردن سیل مهاجرت پیدا کنند، چرا که این پدیده در مکانی خاص متوقف نمی‌شود و در حال حرکت است و تاثیرات خود را دارد.

وی با طرح این پرسش که چرا برای حل مسائل منطقه به راه حل مشخص نمی‌رسیم گفت: شرایط خاورمیانه پیچیده است و در تحولات جدید به ویژه انتخابات در آمریکا و نتایجی که حاصل شد باید گفت تا قبل از انتخابات آمریکا وضعیت منطقه پیچیده بود و بعد از انتخاب ترامپ از آنجایی که وی و شرایط پیش رو غیر قابل پیش‌بینی است تحلیل عملکرد بازیگران منطقه‌ای نیز دشوار شده است.

امیرعبداللهیان ادامه داد: در برابر وضعیت فعلی باید صبر کرد تا به مرور زمان ابعادش مشخص شود، متاسفانه سرعت تحولات در منطقه بالاست اما سرعت ارائه راه حل سیاسی پایین است.

دستیار ویژه لاریجانی با اشاره به دیدگاه های وزیر خارجه عربستان در رابطه با منطقه و عراق اظهار کرد: وقتی عادل الجبیر در رابطه با مسائل منطقه صحبت می کند با افتخار از مداخله‌های عربستان در منطقه سخن می‌گوید و معتقد است در عراق باید حکومت در اختیار اقلیت اهل سنت باقی می‌ماند. این دیدگاه مشخص می‌کند که عربستان نمی‌تواند تحولات مبتنی بر سطحی از دموکراسی در داخل عراق را هضم کند و همچنان نقش غیرسازنده را در این زمینه ایفا می‌کند. این در حالی است که در این شرایط که عربستان به دنبال نقش آفرینی منفی در عراق است، ایران به تولید برق در عراق پرداخته است و اکنون 5 استان عراق با تلاش متخصصان ایرانی دارای برق هستند.

امیرعبداللهیان با اشاره به تحولات سوریه خاطر نشان کرد: ما در سوریه در جهت مثبت آن هستیم. ما در مبارزه با تروریسم کنار سوریه قرار گرفته‌ایم و در عین حال برای رسیدن به راه حل سیاسی با معارضان سوری ارتباط برقرار کردیم و نشست معارضان و نمایندگان دولت سوریه را در تهران برگزار کردیم و حتی معارضه معتقد به راهکار سیاسی مورد حمایت ایران بود.

دستیار ویژه رئیس مجلس خاطر نشان کرد: ایران بهترین افراد و مستشاران نظامی خود را در مقابله با تروریسم در سوریه و عراق و در منطقه از دست داده است و امروز رهبری واقعی و جدی مبارزه با تروریسم دست ایران است. در مقابل آمریکاییها در این پرونده بازی می‌کنند. ما در هیچ یک از مناطق مورد مناقشه نمی‌بینیم که آمریکا عزم جدی داشته باشد بلکه بیشتر به دنبال مدیریت ناامنی است.

معاون عربی آفریقایی پیشین وزارت خارجه تصریح کرد: ما برای دفاع از مرزهای کشورمان هر اقدامی لازم بوده انجام داده و با اقتدار به حفاظت از مرزها ادامه می‌دهیم، ایران امروز امن‌ترین کشور در منطقه است.