نخستین کمیسیون مشترک وزیران ایران پس از اجرای برجام

"سیدعباس عراقچی" معاون وزیر خارجه ایران در تشریح اقدامات ایران در زمان ریاست بر جنبش عدم تعهد طی سالهای 91 تا 95 اظهارداشت: جنبش عدم تعهد شامل مجموعه ای از کشورها در دوران جنگ سرد بود که بدون انکه دبیرخانه و سازمانی داشته باشد همواره خود را به صورت یک مجموعه حفظ کرده است؛ با مواضع نسبتا مشابه برای هماهنگی بین خود در قابل دو قطب قدرت . 

معاون حقوقی وزیر امورخارجه خاطرنشان کرد: بعد از فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، دوران فترتی را در جنبش عدم تعهد شاهد بودیم. هویت جنبش مقداری زیر سوال رفت که ایا اصولا باید به حرکت خود ادامه دهد؟ ایا جنبشی مربوط به جنگ سرد بود و یا کماکان موضوعاتی هست که کشورهای عضو جنبش را دور هم نگه می دارد. 

عراقچی گفت: جنبش عدم تعهد سالهای سختی را پشت سر گذاشت. کشورها نظرهای مختلفی درباره ادامه حیات جنبش داشتند ولی بتدریج جنبش از اهداف اولیه خود که بیشتر سیاسی بود فاصله گرفت و به سمت اهداف توسعه ای نزدیک شد.به عنوان مجموعه ای از کشرهای در حال توسعه که می خواهند با کشورهای توسعه یافته تعامل داشته باشند و به سمت اهداف عمدتا اقتصادی و توسعه ای پیش رفت. 

وی اظهار داشت: ایران در چنین زمانی ریاست جنبش را به عهده گرفت. بویژه این که در سالهای اخیر اختلاف ها میان اعضای جنبش تشدید شده بود چون هدف واحدی که از ابتدا وجود داشت دیگر نبود و دسته بندی های داخل سازمان بیشتر نمود پیدا کرد. 

معاون وزیر امور خارجه افزود: هم اکنون چند کشور عضو جنبش عدم تعهد عضو گروه جی بیست هستند و بیشتر خود رادر ان قالب تعریف می کنند .بخصوص دو عضو بنیانگذار جنبش یعنی هند و اندونزی الان عضو جی بیست توجهشان به اهداف عدم تعهد خیلی کمتر از گذشته شده است. 

عراقچی گفت: در این وانفسای هویتی برای جنبش عدم تعهد ، ایران ریاست رابه عهده گرفت. ما تلاش بسیار زیادی ما طی سالهای ریاست با همراهی برخی کشورهای مترقی تر جنبش کردیم تاساختار و وحدت جنبش را حفظ کنیم و ان را کماکان بازیگری مهم در عرصه بین المللی نشان دهیم. به رغم همه اختلاف های درونی و اهداف توسعه ای. 

معاون حقوقی وبین الملل وزیر امور خارجه اضافه کرد: ما سعی کردیم اهداف توسعه ای را در راستای اصول مترقی جنبش بکار بگیریم . سعی کردیم بحث عدالت محوری را وارد کنیم. در بسیاری از اسناد و مواضع جنبش می توانید این رامشاهده کنید. جنبش در زمینه مقابله با فقر و کاهش فاصله طبقاتی تلاش کرده نقش خود را ا یفا کند. 

وی گفت : علاوه بر این به بحث توازن و توجه به ظرفیت های داخلی و همکاری های داخلی جنبش، استفاده از ظرفیت های ملی کشورهای عضو در چهار سال گذشته توجه داشتیم. در شورای امنیت و مجمع عمومی سا زمان ملل به نمایندگی ازجنبش صحبت کردیم. 

عراقچی افزود: این که ما توانستیم جنبش رادر این سطح به عنوان یک بازیگر در عرصه بین الملل نگهداریم کار بسیارسنگینی بود.هماهنگی مواضع بین 120 کشور اصلا کار اسانی نبود. جنبش عدم تعهد تمام تصمیماتش بر اساس اجماع است. تنها استثنایی که قائل شده اند این است که یک کشور به تنهایی نمی تواند جلوی اجماع را بگیرد ولی دو کشور میتوانند. 

معاون وزیر امورخارجه اظهارداشت: دو کشور می توانند به راحتی جلوی همه تصمیم های جنبش را بگیرند. می توانند تمام مواضع را به چالش بکشند و رییس جنبش باید حتما مواضع را به گونه ای هدایت کند که رضایت هر 120 کشور حاصل شده باشد. 

وی خاطرنشان کرد: اگر تنوع کشورها به لحاظ جغرافیایی و تنوع سیاسی انها را ببینید ، متوجه می شوید که میان اینها همبستگی و اشتراک مواضع ایجاد کردن کارسنگینی بوده که جمهوری اسلامی ایران در طول چهار سال گذشته توانسته انجام بدهد ودر عین حال اهداف ضد استعماری و ضد بی عدالتی و ضد سلطه اولیه را حفظ کند که این ها در همه اسناد موجود است. 

عراقچی به اجلاس ونزوئلا و ریاست آتی اذربایجان بر جنبش عدم تعهد اشاره کرد و گفت: در اجلاس ونزوئلا تمامی کشورها فراتر از تعارفات به این نقش جمهوری اسلامی ایران اذعان کردند. ما در این مسیر با کشورهای مترقی تر جنبش همراه بودیم. قبل از ما کوبا ریاست را داشت و بعد از ما هم ونزوئلا. خود این نشان می دهد که جنبش در ادامه مسیر چقدر مشکل دارد. ریاست بعدی هم با اذربایجان است. 

معاون حقوقی و بین الملل وزیر امور خارجه افزود: ایران هم اکنون همراه با ونزوئلا و اذربایجان عضو تروییکای جنبش عدم تعهد است و کماکان نقش خود را در عدم تعهد ایفا خواهیم کرد. 

وی توضیح داد که جنبش یک سازمان بین المللی به حساب نمی اید. دبیرخانه ندارد و یک دفتر هماهنگی در نیویورک دارد. به همین ترتیب، تصمیماتش هم شکل قطعنامه ندارد و جنبه توصیه ای دارد.در تمامی اجلاس ها به جای قعطنامه و تصمیمات، یک سند نهایی داریم که مجموعه ای ازتوصیه هاست. 

معاون وزیر امور خارجه افزود: سند نهایی حدود 900 پاراگراف دارد. سندی قطور است که تمامی وظایف اعضای جنبش را دربر می گیرد. یکی از کارهای شاق تصویب این سند است. این کارتوسط همکاران ما در نیویورک انجام شده است. مواضع 120 کشور رادر حدود 900 پاراگراف هماهنگ کردن که کلمه به کلمه ان هم مهم است کار بسیار سختی بود. 

عراقچی گفت: در کنار سند نهایی؛ هر کشوری که اجلاس را برگزار می کند یک بیانیه مختصرتری به نام شهری که در ان اجلاس برگزار می شود ، صادر می کند. در این دوره بیانیه مارگاریتا را داریم که خلاصه سند نهایی است. 

رییس ستاد پیگیری اجرای برجام در پاسخ به سوالی درباره نشست ایران و کشورهای 1+5 گفت اولین جلسه کمیسیون مشترک ایران و 1+5 درسطح وزیران پس از اجرایی شدن برجام پنج شنبه - اول مهر- در نیویورک به درخواست ایران برگزار می شود. 

وی خاطرنشان کرد که جلسات کارشناسان هم اکنون درنیویورک در حال انجام است و روز چهارشنبه نیز معاونان وزیران خارجه ایران و 1+5 کمیسیون مشترک را برگزار می کنند. 

معاون وزیر امور خارجه گفت: این اولین جلسه کمیسیون مشترک 1+5 است که از زمان اجرایی شدن برجام در سطح وزیران برگزار می شود. در برجام پیش بینی شده که هر دو سال یک بار جلسه وزیران تشکیل می شود یا در تاریخی زودتر اگر کشورهای عضو درخواست کنند. 

وی افزود: ما این درخواست را از کشورهای 1+5 داشتیم و فکر می کنیم بعد از هشت ماه از اجرایی شدن برجام، فرصت مناسبی برای بررسی و بحث درباره برخی کاستی ها و تعلل های طرف مقابل بخصوص در حوزه بانکی و بدعهدی ها است. تا در صورت لزوم راهکارهایی در این زمینه اتخاذ شود. 

عراقچی گفتت: این جلسه برای روز پنج شنبه اول مهر تنظیم شده است. روز قبل از آن (چهارشنبه) کمیسیون مشترک را درسطح معاونین خواهیم داشت که پنجمین کمیسیون مشترک محسوب می شود و نتیجه اش به جلسه وزیران ارائه خواهد شد. 

رییس ستاد پیگیری اجرای برجام خاطرنشان کرد: کارشناسان ما از چند روز پیش در نیویورک بودند و تا قبل از جلسه معاونین ، انها هم جلسات خود را خواهند داشت. باتوجه به پیچیدگی و گسترده مباحث بخصوص درحوزه تحریمی، بحث ها بسیارمفصل است بویژه بحث هایی که مربوط به مسائل بانکی می شود. درباره همه اینها بحث می شود و نتیجه ان روز اول مهر در جلسه وزیران برای تصمیم گیری احتمالی مطرح خواهد شد. 

معاون وزیر امورخارجه درباره جلسات دو جانبه در حاشیه کمیسیون مشترک هم گفت:در حاشیه کمیسیون، مطابق معمول جلسات کارشناسی یا معاونین با اروپایی ها، امریکا، چین وروسیه خواهیم داشت. این جلسات به این خاطر است که وقتی بحث ها به جلسه 1+5 می آید از پختگی لازم برخودار باشد. 

وی اظهارداشت: سران برخی کشورهای 1+5 هم با رییس جمهوری در نیویورک ملاقات خواهند داشت و حتما موضوع برجام و هسته ای هم مطرح خواهدشد ولی این ملاقات ها در چارچوب روابط دو جانبه تنظیم شده است. آنچه که به عنوان برجام داریم، جلسه مشترک 1+5 است. 

معاون حقوقی و بین الملل وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که گفته می شود اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای سفیر می شوند، گفت: سفیر شدن اعضای تیم هسته ای تعبیر غلطی است. در هر حال در وزارت خارجه مدیران جابجا می شوند، یکسری خارج از کشور و برخی هم در داخل کشور. روال هم این است که هر چند سال افراد جابجاشوند. 

وی افزود: بنابر این رفتن بعیدی نژاد روال معمول وزارت خارجه بود. وی ماموریت مهمی در مذاکرات هسته ای داشتند. بحث های کارشناسی را هدایت می کردند. الان هم ماموریتی شاید به همان اندازه مهم به ایشان محول شده برای سفارت انگلیس. انشاءالله از همکاران ما درحوزه خلع سلاح جایگزین ایشان می شوند. 

عراقچی گفت که هنوز جانشینی برای بعیدی نژاد تعیین نشده است. 

وی در پاسخ به سوالی در تایید یا رد خبرهای مربوط به سفیر شدنش در فرانسه و موافقت فرانسه با این موضوع؛ گفت: شایعه است. 

رییس ستاد پیگیری اجرای برجام درباره همکاری های فنی ایران و اروپا در زمینه هسته ای گفت: در ضمیمه شماره 3 برجام با عنوان همکاریهای صلح امیز هسته ای کشورها تشویق شده اند که با ایران دراین زمینه همکاری کنند. قطعنامه شورای امنیت تشویق می کند که کشورها با ایران وارد همکاری هسته ای شوند. 

عراقچی خاطرنشان کرد: بعد ازبرجام شاهد طیف وسیعی از همکاری ها هستیم. این همکاری ها مستلزم شروع یکسری مراودات و بحث ها و تبادل نظر ها بین کشورها ست. بررسی ها و مطالعاتی باید شروع شود که همه این ها شروع شده است. 

معاون وزیر امور خارجه گفت: ما در گزارش سه ماهه دوم اجرای برجام به مجلس هم به طور مفصل کشورهایی را ذکر کردیم که مذاکره با انها برای همکاری ها صلح امیز هسته ای شروع شده که شامل بسیاری از کشورهای اروپایی هم هست. با چین و روسیه از قدیم همکاری داشتیم. روسیه نیروگاه اتمی بوشهر را برای ما ساخت. کلنگ فاز دوم بعد از اجرایی شدن برجام زده شد. با چین در راکتور اب سنگین همکاری هایی صورت می گیرد. روسیه هم در مورد ایزوتوپ های پایدار با ما همکاری می کند. 

وی اضافه کرد: با ژاپن و کره در موضوع ایمنی هسته ای و امنیت هسته ای ، پزشکی هسته ای ، تحقیق و توسعه ، رفت و امدها و مذاکراتی شروع شده است. کارشناسان تبادل می شوند. بعضی از اینها در قالب پروژه هایی در حال طراحی است. یکی از نمونه های خوب ان ایتر و بحث گداخت هسته ای است. از ایران دعوت شد و رئیس سازمان انرژی اتمی تشریف بردند و بازدید کردند و از ایران به عنوان یک عضو همراه دعوت شد.