معززی‌نیا: آوینی بدنبال سینمای انقلاب بود

به گزارش پارس ، به نقل ازفارس، در بخش دیگری از برنامه تلویزیونی هفت با حضور حسین معززی نیا منتقد و کارشناس فرهنگی و از بستگان نزدیک شهید آوینی به همراه دکتر شهاب اسفندیاری و محمود گبرلو بازخوانی اندیشه های شهید آوینی و دیدگاه های ایشان مرور شد.

در ابتدا اسفندیاری به چاپ اولین کتاب سینمای دفاع مقدس به زبان انگلیسی اشاره کرد و گفت: خوشبختانه اولین کتاب آکادمیک سینمای دفاع مقدس، مذهب شهادت و هویت ملی به زبان انگلیسی منتشر شد. همچنین مجموعه مقالات پروفسور حمید نفیسی یک چهار جلدی مرجع برای سینمای ایران خواهد بود که به مستند های روایت فتح پرداخته است و…

وی ادامه داد: موضوع دفاع مقدس و فرهنگ شهادت در محافل آکادمیک دنیا شناخته شده و درباره آن بحث می شود امیدواریم چاپ این دست کتاب ها سرآغاز معرفی هرچه بیشتر همه ابعاد سینمای ایران که کمنتر در خارج از کشور شناخته شده است باشد.

معززی نیا: آوینی را تکه تکه می کنیم و بخشی از آن را روایت می کنیم

حسین معززی نیا درباره اندیشه های شهید آوینی و ارتباط آن با سینمای ایران گفت: این بحث گسترده ای است اما نکته ای را می خواهم عرض کنم هفته پیش در برنامه شما و برخی محافل اظهار نظرهایی می شود که درباره آنها یک نکته حایز اهمیت است ما باید متوجه باشیم درباره شخصیت نامتعارفی حرف می زنیم که در قالب معمول نمی گنجید. او غیرعادی فکر و عمل می کرد جلوتر از بحث های رایج در زمان خودش بود. اما برخی از افراد در توصیف ایشان درباره فردی عادی سخن می گویند و همانگونه که از او برداشت کردند را به تصویر می کشند. اگر نگاهی به مکتوبات و نظرات ایشان داشته باشید خواهید دید که با یک فرد عجیبی طرف هستیم. اما آوینی را تکه تکه می کنیم و بخش هایی را به مخاطب نمی گوییم و به روی خودمان هم نمی آوریم و به مخاطب هم تذکر نمی دهیم این بخشی از زندگی آن شهید بزرگوار است.

وی در ادامه گفت: با این عمل و ارایه تصویر محدود از ایشان به جامعیت شخصیت ایشان ظلم روا داشته ایم. تنوع و جامعیت تفکر ایشان او را شهره کرد و لقب سید شهید اهل قلم را دریافت نمود. تعبیر شیوه اشراقی از تعابیر شهید است و ایشان هرگز از سینما حقیقت استفاده نمی کردند.

اسفندیاری: امکان روایت جامع وجود ندارد/ در گزینش سلیقه و دیدگاه سیاسی دخالت دارد

اسفندیاری در ادامه این بحث گفت: مقاله ای در سال ۸۶ خواندم که به ارایه تصویر شهید آوینی در همایش ها به شدت معترض بود و مدعی بودند آوینی و آثارش را نفهمیدند. اما این نکته حایز اهمیت است که هیچ گاه راوی نمی تواند روایت جامع و کاملی را از شهید ارایه دهد به دلیل محدودیت های روایت و… ناچار به گزینش و انتخاب است و براساس سلیقه و دیدگاه سیاسی خود بخش هایی را گزیده می کنند و ناچار از حذف برخی از روایت ها هستند. به طور مثال در تولید « مرتضی و ما» هم این اتفاق افتاده است آغاز سری دوم تولید روایت فتح و ارایه امکانات از سوی سازمان صدا و سیما به دستور آیت الله خامنه ای بود که در فیلم نیامده است و…

اسفندیاری: ارایه تصویر توجه « آوینی» به « هیچکاک» توجیهی برای تنبلی و فارغ شدن از دغدغه های آوینی است

وی در ادامه گفت: برای ارایه یک تصویر مطلوب از آوینی ممکن است وجوه دیگر شخصیتی ایشان نادیده گرفته شود به طور مثال گاهی اوقات پررنگ کردن توجه آوینی به هیچکاک توجیهی برای تنبلی و فارغ شدن از دغدغه های آوینی است. مثل اینکه می گویند آوینی می گفت سینمای اسلامی نداریم این بدین معنی نیست که به سراغ دیگر کارها برویم بلکه تاکید داشت با توجه به دغدغه های انقلابی و اسلامی و دیدگاه غرب باید این سینما شکل بگیرد و نادیده گرفته نشود. یا درباره سینمای آمریکا شکی نیست ایشان گفته است غایت سینمای آمریکا شیطانی است اما در مقدمه کتاب هیچکاک آقای فراستی تعریفی شاعرانه از هیچکاک دارد. حال باید دید اگر گلمکانی یا روحانی این کتاب را به چاپ می رساند چه تفاوت هایی داشت.

معززی نیا: آوینی شخصیت جامعی داشت

معززی نیا در ادامه توضیح درباره نوشته فراستی در مقدمه کتابش را به خودش واگذار کرد و گفت: ما با یک شخصیت جامع روبرو هستیم کسی که در حوزه سینما، حوزه علوم انسانی؛ هنر های مختلف از جمله نقاشی وتئاتر نظر داشت و بالای صد فیلم مستند که عمده اش جنگ بوده سالیان سال فیلم ساخته است. باید از این نگاه به این شخصیت نزدیک شویم برخی افراد کل آشنایی شان با آوینی دو یا سه روز بود یا سر برنامه ای گپی زدند به عنوان آشنایی و هم کلام شدن از شخصیت ایشان سخن می گویند

حاتمی کیا به کتاب هیچکاک اعتراض داشت/سینمای غرب برای آوینی موضوعیت مضمونی نداشت

وی به خاطره ای درباره شکل گیری کتاب هیچکاک اشاره کرد و گفت: سیری که کتاب هیچکاک شکل گرفت من در بخش هایی از آن را حضور داشتم و به عینه دیدم وقتی کتاب شروع شد موضع شهید آوینی این بود سینمای غرب برای ما موضوعیت مضمونی ندارد. ابراهیم حاتمی کیا به کتاب هیچکاک اعتراض داشت اما شهید آوینی می گفت ما برای این که به سینمای مطلوب خودمان برسیم باید از سینمای غرب عبور کنیم. به یاد دارم شهید آوینی وقتی « مرد عوضی» و « ربکا» ساخته هیچکاک را دید به شوخی گفت این هم که حزب اللهی است به معاد و جزا اعتقاد دارد.

معززی نیا: نظر آوینی جذب مخاطب به هر قیمتی نبود

معززی نیا در ادامه برنامه به عنصر جذابیت در سینما که در نوشته های شهید آوینی به آن اشاره شده است سخن گفت: نباید شرایط زمانی آن دوران را فراموش کنیم در بستر زمان جذابیت سینما موضوعیت خاص دارد. فضای سینمای دهه شصت یک دنیای دیگر بود بعداز انقلاب بسیاری طرفدار سینمای نوین بودند و فیلمفارسی با سابقه ابتذال منسوخ بود و به نوعی تفریط ایجاد شده بود زیرا عده ای معتقد بودند برای سینمای جدید باید تماشاگر جدیدی تربیت شود و مذاق مخاطب عوض شود. آنها معتقد بودند فیلم با یک تماشاگر هم فیلم است و آوینی مخالف بود و در آن فضا تنها بود او یک طرف بود و از سوی دیگر عده ای که می گفتند تعریف سینما را اشتباه فهمیدید و جذابیت گرایش به فیلمفارسی تلقی می شد. نقطه اوج سخنرانی در سال هفتاد با عنوان « سینمای پس از انقلاب» بود که جو ملتهب شد. جذب مخاطب در فضای غیرعادی آن زمان مطرح شد و این به معنای جذب مخاطب به هر قیمتی نبود امروز شاهد موج فیلم هایی هستیم فروش ملاک شان شده است.

اسفندیاری: دهه۶۰ بیشترین کنترل در سینما اعمال شد

اسفندیاری به سینمای دهه شصت اشاره کرد و گفت: برخی این دوره را دوران طلایی سینما یاد می کنند در حالی که از نظر مقررات ممیزی و سانسور در هیچ دوره ای این حجم کنترل بر سینما اعمال نشده است. سینمای کاملا دولتی بود. در تشکیل خانه سینما مدیران دولتی هیئت موسس آن بودند. رگ حیات سینما در دست دولت است. الان شرایط مدیریت متفاوت است به اسم مبازره با فیلمفارسی قلع و قمع شد مهمترین ضرری که سینمای ایران در آن دهه دید وجه اقتصادی، مردمی و صنعتی سینمای ایران بود. سینما به تعبیر شهید آوینی تبدیل به یک موجود ناقص الخلقه شد شهید آوینی به صنعت سینما اعتقاد داشت.

سینمای دهه ۶۰ وجه صنعتی سینما را نابود کرد

وی ادامه داد: سینما نیاز به تجربه گرایی، نوآوری، سینمای روشنفکر و مخاطب فرهنگی نیاز دارد اما نه به قیمت نابود کردن ارتباط با مردم باید یک زیرساخت هایی تامین شود. نوع رویکرد سینمای دهه شصت نابودی وجه صنعتی سینما بود که مورد اعتراض شهید آوینی بود.

آوینی به دنبال نسل فیلمساز برآمده از انقلاب بود

معززی نیا در ادامه صحبت هایش گفت: آوینی در تولیدات سینمای ایران به دنبال فیلم های پرفروش مثل « اخراجی ها» نبود فیلم های نخبه گرا مانند« نیاز» و « قصه های مجید» که می توانند با مردم ارتباط برقرار کنند و هویت ملی و دینی داشتند باشند برایش اهمیت داشت. او به دنبال سینمای انقلاب بود زیرا تکلیف فیلمفارسی مشخص بود فیلم های سینمای نوین که نگاهشان به سمت جشنواره های خارجی بود او به دنبال راه سوم که برآمده از انقلاب است بود. نسل جدید که در سال هفتاد به افرادی چون حاتمی کیا، حمید نژاد و مجیدی امیدوار بود.

اسفندیاری در خاتمه افزود: آوینی اعتقاد به سینمای روشنفکری نداشت و از واژه های سینمای متفکر استفاده می کرد در آن شرایط نقدهای ایشان نسبت به آثار کیارستمی تند بود که موافق برخی از آنها نیستم او در تعریف کارهای پوراحمد به دنبال تعریف خاص و الگوی خاص بود و سینمای ملی و بومی را تبلیغ و ترویج می کرد.