بررسی علت رکود اقتصادی از نگاه یک اقتصاددان

یاشا سلیمانی، مدرس دانشگاه پیام‌نور زنجان اظهار کرد: بحران اقتصادی به رکود بزرگ اقتصادی جهان یک دهه پیش از شروع جنگ جهانی دوم گفته می‌شود و شروع آن در دنیا با نوسان، اما در اغلب کشورها از سال 1929 بوده و پایان آن اواخر دهه 1930 یا اوایل 1940 به وقوع پیوسته است.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بحران بزرگ را می‌توان عمیق‌ترین، طولانی‌ترین و گسترده‌ترین بحران اقتصادی قرن بیستم دانست. در قرن 21 از بحران بزرگ، عموما به عنوان مثالی برای اقتصاد جهان که تا چه اندازه می‌تواند تنزل داشته باشد، استفاده می‌شود و این دوران در ایالات متحده آمریکا با کاهش ارزش سهام در تاریخ 4 سپتامبر 1929 شروع شد. در تاریخ 29 اکتبر 1929 که سه‌شنبه سیاه نام گرفت، بورس آمریکا سقوط کرد و خبر آن در جهان پیچید و از آن پس طولی نکشید که جریان رکود اقتصادی در تمام کشورهای جهان به سرعت گسترش یافت.

وی افزود: در سال 1933 در آمریکا نرخ بیکاری حدود 25 درصد افزایش یافت. صدها هزار نفر از بیکاران با استفاده از قطارها به شهرها و ایالت‌های دیگر برای یافتن کار سفر می‌کردند، برای مدتی ورود شهروندان دیگر مناطق آمریکا توسط مسئولان ایالتی با محدودیت روبه‌رو شده بود.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: یکی از دلایل بحران بزرگ اقتصادی در آمریکا، عملکرد فدرال ریزرو یا بانک مرکزی آمریکا عنوان شده است. اقتصاددانان امروزه می‌گویند فدرال ریزرو سیاست انقباضی را در سال 1929، درست زمانی که اقتصاد آمریکا وارد رکود می‌شد اتخاذ کرد. فدرال ریزرو آن زمان قصد مبارزه با نرخ تورم را داشت اما به عقیده گروهی از اقتصاددانان نظیر میلتون فریدمن سیاست انقباضی ریزرو برای کاهش نقدینگی، باعث عمیق‌تر شدن بحران بزرگ در آمریکا شد.

سلیمانی تصریح کرد: جان میناردکینز اقتصاددان مطرح بریتانیایی در آن زمان پیشنهاد کرد که دولت‌ها باید برای رهایی از بحران بزرگ، مخارج خود را افزایش دهند. کینز ریشه بحران اقتصادی را نبود تقاضای کافی از سوی مصرف‌کنندگان می‌دانست. او گفت در بحران اقتصادی تنها دولت امکان افزایش تقاضا برای کالا و خدمات را دارد، چرا که هنگام وضعیت بد اقتصادی مردم به دلیل خویی که پیدا می‌کنند، کمتر پول خرج می‌کنند و این سبب کاهش تقاضا و به دنبال آن کاهش مصرف و افزایش بیکاری و کاهش تولید ملی می‌شود.