از «الف تا «ی» با جشنواره کن، قله افتخار سینمای جهان

به گزارش پارس به نقل از (ایسنا) ، زمانیکه جشنواره ی فیلم ونیز هفتمین سال برگزاری خود را تجربه می کرد، مقامات دولت فرانسه در واکنش به این رویداد تصمیم به راه اندازی یک رویداد سینمایی گرفتند که امروزه با نام « کن» قله ی سینمایی دنیا محسوب می شود.

دولت فرانسه در ژوئن ۱۹۳۹ خبر تاسیس جشنواره کن را رسما اعلام کرد و « لوییز لومیر» ، از بنیانگذاران صنعت فیلم هالیوود پذیرفت تا اولین رییس جشنواره فیلم کن نام بگیرد.

اولین دوره ی این فستیوال قرار بود طی روزهای اول تا بیستم سپتامبر برگزار شود، اما تنها ساعاتی پیش از آغاز آن، ارتش نازی به لهستان حمله کرد تا اولین دوره ی این جشنواره درحالیکه تنها یک فیلم « گوژپشت نوتردام» ساخته ی « ویلیام دیترله» را نمایش داده بود، به تعویق بیافتد.

تاریخچه جشنواره ی فیلم کن به اواخر دهه ی ٣٠ میلادی بازمی گردد. زمانی که « ژان زای» ، وزیر آموزش ملی دولت فرانسه با حمایت آمریکا و انگلیس تصمیم گرفت در واکنش به نفوذ دولت های فاشسیت آلمان و ایتالیا در انتخاب فیلم های جشنواره ونیز، جشنواره ای سینمایی راه اندازی کنند.

جشنواره فیلم کن در سال ١٩۴۶ با حمایت وزارت خارجه فرانسه باردیگر راه اندازی شد و با وجود آنکه ماهیت اصلی شکل گیری آن رقابت با جشنواره ونیز بود، اما مقامات این دو فستیوال در توافقی پنهانی پذیرفتند تا برگزاری هر دو فستیوال در سال های متمادی را جشن گرفته و رسمی بدارند.

جشنواره کن در اولین سال برگزاری به موفقیت چشمگیری دست یافت و در سال دوم در پیشرفتی قابل توجه، ١۶ فیلم بخ بخش رقابتی آن دعوت شدند و تصمیم گرفته شد برای اجرای عدالت، هیات داوران متشکل از یک نماینده از هر کشور باشد.

این رویداد سینمایی معتبر در سال های ١٩۴٨ و ١٩٥٠ به علت مشکل بودجه برگزار نشد و در سال ١٩٥١ بود که به لطف روابط حسنه میان فرانسه و ایتالیا، زمان برگزاری جشنواره کن به بهار منتقل شد و جشنواره ونیز در همان پاییز ماند.

موقعیت جشنواره ی کن در سال های ١٩۶٠ در جهان فرهنگ و هنر تثبیت شد و از آن زمان به عنوان معتبرترین جشنواره فیلم در دنیا شناخته می شود. از سال ١٩٥٥ بود که جایزه نخل طلا به عنوان جایزه اصلی این رویداد سینمایی معرفی شد.

برنامه های این جشنواره از هفت بخش اصلی مسابقه، خارج از مسابقه، نوعی نگاه، سینه فونداسیون، هفته منتقدان، دو هفته کارگردانان و بازار فیلم تشکیل شده است.

بخش مسابقه؛ در بخش مسابقه معمولا ٢٠ فیلم حضور دارند که نامزد دریافت نخل طلا هستند که کسب این جایزه تاثیر بسزایی در فروش آن فیلم در اکران های عمومی خواهد داشت. خارج از مسابقه؛ تعداد زیادی از فیلم های سینمایی بلند در این بخش جشنواره به نمایش گذاشته می شوند که معمولا فیلم هایی هستند که ازسوی هیئت انتخاب برای بخش مسابقه انتخاب نمی شوند، اما ازنظر برگزارکنندگان جشنواره کن شایستگی حضور در این جشنواره را دارند. یکی از برنامه های این بخش نمایش بخش های تدوین نشده فیلم های درحال تولید کارگردانان مطرح سینما است.

بخش « نوعی نگاه» برای اولین بار در سال ١٩٧٨ برگزار شد که به معرفی آثار برجسته سینمای جهان اختصاص دارد. این بخش غیررقابتی است.

بخش « سینه فونداسیون» که به مسابقه فیلم های کوتاه اختصاص دارد در سال ١٩٩٨ به برنامه های جشنواره کن اضافه شد. حدود ١٥ فیلم کوتاه از سراسر جهان که عموما توسط دانشجویان مدرسه های فیلم ساخته شده، توسط جشنواره انتخاب می شوند. این بخش هیات داوری جداگانه دارد و سه جایزه به فیلمهای برگزیده اعطا می شود.

بخش « هفته منتقدین» به عنوان قدیمی ترین بخش جنبی جشنواره کن در سال ١٩۶٢ پایه گذاری شد و توسط انجمن منتقدان فیلم فرانسه اداره می شود. این بخش به معرفی آثار فیلم سازان جدید جهان می پردازد.

بخش « دو هفته کارگردانان» در سال ١٩۶٨ هم زمان با اعتصاب های سراسری فرانسه که به لغو برگزاری جشنواره کن در آن سال انجامید آغاز به کار کرد. این بخش به رادیکال ترین بخش جشنواره کن مشهور است و به معرفی فیلم های بلند و کوتاه فیلم سازان جهان می پردازد.

« بازار فیلم» از دیگر بخش های اصلی جشنواره کن است. بازاریاب ها و پخش کننده های فیلم از سراسر دنیا برای خرید، فروش و گرفتن اجازه پخش جهانی فیلم به کن می آیند. این بازار در نوع خودش مهم ترین و بزرگ ترین بازار فیلم جهان محسوب می شود.

در میان کشورهای برنده نخل طلای کن، کارگردانان آمریکایی با ١۹بار کسب این جایزه سینمایی، با اختلافی فاحش پیشتاز هستند.

رتبه ی دوم مشترکا در اختیار کارگردانان ایتالیایی و فرانسوی است که ١٢بار نخل طلا را کسب کرده اند. « نانی مورتی» در سال ٢٠٠١ با فیلم « اتاق پسر» برای آخرین بار سینمای ایتالیا را صاحب نخل طلا کرد و « لاورنت کانته» نیز در سال ۲۰۱۱ برای فیلم « کلاس» این جایزه را برای فرانسه به همراه آورد. کارگردانان انگلیسی نیز ١٠بار کسب نخل طلای کن را تجربه کرده اند.

نگاهی به فهرست برندگان جایزه نخل طلای کن نشان می دهد، ٢٨ و نیم درصد از فیلم های برنده نخل طلا، یعنی ١٠ فیلم با موضوع جنگ و درگیری های نظامی بوده اند که آثار ذیل را شامل می شوند: « طبل حلبی» فولکر شلوندروف (١٩٧٩) ، « اینک آخر الزمان» فرانسیس فورد کوپولا (١٩٧٩) ، « کاگه موشه» آکی را کوروساوا (١٩٨٠) ، « مرد آهنین» آندره وایدا (١٩٨١) ، « گمشده» کوستا گاوراس (١٩٨٢) ، « وداع با محبوبه ام» چن کایگه (١٩٩٣) ، « زیرزمین» امیر کاستاریکا (١٩٩٥) ، « پیانیست» رومن پولانسکی (٢٠٠٢) ، « فارنهایت ١١/٩» مایکل مور (٢٠٠۴) ، « بادی که به مرغزار می وزد» کن لوچ (٢٠٠۶) .

فیلم های با موضوع خانوادگی در رتبه دوم، بیشترین آثار برنده نخل طلا قرار دارند که ٢٠ درصد، یعنی هفت فیلم را دربرمی گیرند: « راه» ساخته یلماز گونی (١٩٨٢) ، « ترانه غم انگیزی از نارایاما» ساخته شوهی ایمامورا (١٩٨٣) ، « پاریس، تگزاس» ساخته ویم وندرس (١٩٨۴) ، « وقتی پدر به ماموریت رفت» ساخته امیر کاستاریکا (١٩٨٥) ، « پله فاتح» ساخته بیل آگوست (١٩٨٨) ، « رازها و دروغ ها» ساخته مایک لی (١٩٩۶) ، « اتاق پسر» ساخته نانی مورتی (٢٠٠١) .

فیلم های رمانیتک و عاشقانه شامل چهار فیلم، حدود ١١ و نیم درصد از مجموع فیلم های برنده نخل طلا را تشکیل می دهند؛ « جنسیت، دروغ ها و نوار ویدئو» ساخته استیون سودربرگ (١٩٨٩) ، « بهترین نیات» ساخته بیل آگوست (١٩٩٢) ، « پیانو» ساخته جین کمپیون (١٩٩٣) ، « مارماهی» ساخته شوهی ایمامورا (١٩٩٧) .

فیلم « طعم گیلاس» ساخته عباس کیارستمی که در سال ١٩٩٧ نخل طلا را کسب کرد، به همراه فیلم « ابدیت و یک روز» (١٩٩٨) ساخته « تئو آنجلوپولوس» کارگردان سرشناس یونانی تنها کارگردانانی هستند که طی ٣٥ سال اخیر در ژانر مرگ موفق به کسب نخل طلا شده اند.

در ژانر فیلم های مذهبی، « ماموریت مذهبی» ساخته « رولند جافه» (١٩٨۶) و « زیر خورشید شیطان» ساخته موریس پیالا (١٩٨٧) تنها دو اثر برنده نخل طلای کن هستند.

در ژانر فیلم های جنایی، « پالپ فیکشن» ساخته کوئنتین تارانتینو (١٩٩۴) و « قلبا وحشی» ساخته دیوید لینچ (١٩٩٠) مجموعا ٥ و ٧ دهم درصد از کل فیلم های برنده نخل طلا را تشکیل می دهند.

فیلم های با موضوع کودکان با دو اثر « کودک» ساخته برادران داردن (٢٠٠٥) و « چهارماه، سه هفته و دو روز» ساخته کریستین مونگیو (٢٠٠٧) دراین گزارش دیده می شوند.

در زمینه صنعت و اقتصاد دو فیلم « All That Jazz» ساخته باب فاس (١٩٨٠) و بارتون فینک ساخته برادران کوئن (١٩٩١) ، در بخش فیلم های همراه با تخیلات ذهنی دو فیلم « رزتا» ساخته برادران داردن (١٩٩٩) و « رقصنده در تاریکی» ساخته لارس فون تریر (٢٠٠٠) و هم چنین در بخش فیلم های با موضوع محیط های آموزشی، دو فیلم « کلاس» ساخته لاورنت کانته (٢٠٠٨) و « فیل» ساخته گاس ون سنت (٢٠٠٣) از برندگان نخل طلای کن هستند.