چرا نخستین نوه رسول‌الله(ص) «حسن» نامیده شد

مشهور است که ولادت پیشوای دوم جهان تشیع و نخستین میوه پیوند فرخنده حضرت علی و فاطمه زهرا (س)، امام حسن مجتبی (ع) در شب سه‌شنبه نیمه ماه مبارک رمضان در سال سوم هجری قمری در مدینه واقع شد.

اسم شریف آن حضرت حسن، کنیه آن حضرت ابومحمد و القاب آن بزرگوار سید، سبط، حجت، برّ، نقی، زکی، مجتبی و زاهد بود.

ادب و احترام بزرگترها در نام‌گذاری

امام زین‌العابدین (ع) فرمود:

زمانی که امام حسن متولد شد، حضرت فاطمه (س) به حضرت امیر (ع) فرمود: نامی برای او انتخاب نمایید. حضرت فرمود: من در نامگذاری بر پیامبر اکرم (ص) سبقت نمی‌گیرم. لذا برای انتخاب اسم ایشان به محضر مبارک رسول خدا (ص) مشرف شدند. آن حضرت فرمود: من هم در نامگذاری بر پروردگار سبقت نمی‌گیرم. سپس خداوند سبحان به جبرئیل فرمود: برای محمد (ص) پسری متولد شده، به سوی زمین برو و سلام مرا به او برسان و تبریک بگو و بگو: علی، نسبت به تو به منزله هارون نسبت به موسی است پس اسم فرزندت را اسم پسر هارون بگذار.

لذا جبرئیل بر رسول مکرم اسلام نازل شد و به آن حضرت تبریک گفت و عرض کرد: خداوند علیم فرمود: اسم این مولود را به اسم پسر هارون بگذار. حضرت فرمود: لغت من عربی است. جبرئیل گفت: اسم او را حسن بگذار و حضرت نام حسن را بر او نهاد.

چرا نام حسن؟

چرا امام دوم (ع) حسن نامیده شد؟

جابر بن عبدالله انصاری گوید:

«سمّى الحسن حسناً لأنّ بإحسان الله قامت السماوات والأرضون»

امام مجتبی(ع) حسن نامیده شد، زیرا خداوند قادر متعال با احسان و نیکوئیش آسمان‌ها و زمین‌ها را برپا داشت.

امام حسن (ع) هفت سال بیشتر نداشت که پیامبر اکرم (ص) رحلت نمودند و بعد از جد بزرگوارش، سی سال در کنار پدر بزرگوارش حضرت امیرالمؤمنین (ع) قرار داشت و بعد از شهادت آن  حضرت در سال 40 هجری قمری، امام حسن (ع) به مدت 10 سال رهبری امت را به عهده داشت. تا اینکه در سال 50 هجری با توطئه معاویه بر اثر زهر در سن 48 سالگی به درجه شهادت رسید و در قبرستان بقیع در مدینه مدفون شد.

مستحبات ولادت

مستحب است برای فرزندی که خداوند به انسان مرحمت می‌نماید، در گوش راست اذان و در گوش چپ اقامه گفته شود و نیز روز هفتم برای او عقیقه شود، بدین معنا که گوسفندی سر بریده شود و گوشت آن را به مؤمنان و همسایگان و قابله (پرستار) داده شود و همچنین موی سر نوزاد چیده شود و به اندازه وزن آن طلا یا نقره صدقه داده شود.

عمل به این مستحبات، روی سلامتی فرزند تأثیر فراوانی دارد. جزئیات این اعمال را می‌توانید در کتاب مفاتیح‌الجنان و ... مطالعه نمایید. غرض از این مطالب آن است که رسول خدا (ص) این مستحبات را نسبت به دو فرزند دلبند و عزیزش، امام حسن و امام حسین (ع) انجام دادند.

راوی گوید: «رَأیْتُ رسولَ اللّه اَذَّنَ فِی اُذُنِ الْحَسَنِ لَمّا وُلِدَ وَ اَذَّنَ کذلک فی اُذُنِ الحسین لمّا وُلِد».

دیدم که رسول خدا (ص) وقتی امام حسن (ع) متولد شدند اذان در گوش او گفت و همچنین اذان گفت وقتی امام حسین (ع) به دنیا آمد.

امام رضا (ع) می‌فرماید:

زمانی که امام حسن (ع) متولد شد،‌ رسول مکرم اسلام (ص) آمدند و فرمودند: ای اسماء! پسرم را بیاور. من امام حسن (ع) را در پارچه زردی پیچیدم و به رسول خدا (ص) دادم. آن حضرت پارچه زرد را کنار گذاشتند و فرمودند: مگر من به شما نگفته بودم که نوزاد را در پارچه زرد نپیچید؟ بعد من فوری نوزاد را در پارچه سفیدی پیچیدم و به محضر مبارک آن حضرت دادم. سپس حضرت اذان در گوش راست و اقامه را در گوش چپش گفتند ...

امام صادق (ع) فرمود:

رسول خدا (ص) با دست مبارک خود برای امام حسن (ع) عقیقه نمود و وقت عقیقه فرمود: بسم‌الله، این گوسفند عقیقه‌ای است برای حسن و بعد دعا نمود و فرمود: استخوان و گوشت و خون و موی این عقیقه در برابر استخوان و گوشت و خون و موی حسن، پروردگارا این عقیقه را منشأ حفظ محمد و آل محمد قرار ده.

امام جعفر صادق (ع) فرمود:

«عقت فاطمه عن ابنیها صلوات الله علیهما و حلقت رؤسهما فی الیوم السابع و تصدقت بوزن الشعر ورقا»

حضرت فاطمه (س) از طرف دو فرزندش عقیقه نمود و روز هفتم موی سر آ‌ن دو بزرگوار را چید و به اندازه وزن موها، سکه صدقه دادند.

همچنین امام رضا (ع) فرمود:

زمانی که امام حسن بن علی (ع) متولد شد. جبرئیل روز هفتم برای تبریک به محضر مبارک پیامبر اکرم (ص) رسید و دستور داد که رسول خدا اسم و کنیه برایش انتخاب کند و نیز موی سرش را بچیند و از جانب او عقیقه نماید و گوشش را سوراخ نماید و همین اعمال را نسبت به امام حسین (ع) انجام داد.