آخرین وضعیت تلاش ایران برای پایان توطئه نفتی سعودی/ گام به گام به سمت افزایش قیمت نفت

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- محبوبه فکری- ایران تازه‌نفس در عرصه تولید نفت هم بعد از اجرایی شدن برجام، دونده‌ای است که اکنون اگرچه به تازگی وارد گود شده است، اما چندان پرقدرت نیست. سال‌های سال را در تحریم به سر برده است و حتی روزهایی را به خود دیده که نفتش روی آب می‌ماند و خریداری نداشت. انرژی می‌فروخت و پولی دریافت نمی‌کرد. شرکای خارجی‌اش بدون مقدمه، بار سفر بسته بودند و راه ورود تکنولوژی‌های روز اکتشاف و استخراج هم به رویش بسته شده بود. 

اکنون چاه‌های نفتی ایران، میدان‌های گازی و تولیداتش، نفسی تازه یافته‌اند. گویا می‌خواهند دوپینگی کنند و دوباره به میدان بیایند. بازی شطرنجی شروع شده است که یک پایش ایران است و پای دیگرش عربستان. ایران اسب افزایش تولید را زین کرده است و عربستان، به قلعه کاهش تولید برگشته است. همه چیز مهیای یک نبرد تمام‌عیار است؛ اگرچه توطئه نفتی عربستان را هم پشت پرده این بازی شطرنج نباید فراموش کرد. در این میان البته مربیانی هم برای این بازی شطرنج وجود دارند که هدایت طرف عربستانی‌اش با آمریکاست که به گفته تحلیلگران مسائل بین‌المللی، اولین کشوری بود که از نفت به عنوان یک سلاح استفاده کرد.

آن هم در سال 1941 که دولت آمریکا، دارایی‌های ژاپن را که برای خرید نفت آمریکا به این کشور منتقل شده بود، ضبط و در عمل، تحریم نفتی را علیه این کشور اعمال کرد. علتش هم تحرکات نظامی این کشور در آسیا بود. کارآموز او هم از زمان شروع تولید نفت تا کنون، چهار مرتبه از اهرم تحریم نفتی و سلاح نفت علیه کشورها استفاده کرده و یکی از اهرم‌های سیاست خارجی خود را همواره نفت قرار داده است. این کارآموز یعنی عربستان، ذخایر عظیمی در اختیار دارد که نه فقط به این کشور فرصت داده که بازار نفت را هر وقت که اراده کرد، پر و خالی کند، بلکه تا حدودی اقتصاد جهانی را هم تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

اما این سوی دیگر صفحه، ایرانی بازی می‌کند که تا پیش از آغاز تحریم‌ها، نقش عمده‌ای در اوپک داشت و خود هدایت بخشی از بازار را هم به دست گرفته بود. اما بعد از یک دوره سخت، اکنون این ایران است که توانسته صادرات نفت خود را افزایش داده و به یک کشور تاثیرگذار در جمع رقبای ریاض در بازارهای جهانی تبدیل شود. حتی برخی می‌گویند که با اتفاقات اخیر، این بار عربستان از سلاح نفت علیه خود استفاده کرده است و این بازی، اکنون به نفع ایران تمام شده است. تحلیلگران بین‌المللی می‌گویند که در شرایط کنونی، عربستان بسیار بیشتر از ایران از پایین بودن قیمت نفت آسیب دیده و حتی تأثیر کاهش قیمت نفت بر اقتصاد و ارز سعودی‌ها به نحوی بوده است که صندوق بین‌المللی پول هم راجع به آن هشدار داده است.

نرسی قربان، کارشناس مسائل بین‌المللی انرژی در این رابطه می‌گوید: ایران به دنبال آن است که سهم خود در بازار نفت را به دوران ماقبل تحریم‌ها برگرداند و تا حدود بسیار زیادی هم در این سیاست موفق بوده است. یعنی پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2016 توازنی برقرار شود و ایران هم بتواند قیمت نفت را افزایش دهد.  وی می‌افزاید: افزایش قدرت تولید نفت و فروش آن در بازار سبب می‌شود تا قدرت چانه‌زنی ایران در اوپک بالاتر رود بنابراین باید همه تلاش بر این باشد که حوزه نفت و انرژی در ایران به‌روز نگه داشته شود.

در این میان آقای بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت هم معتقد است که ایران کم‌کم در حال پیدا کردن شرکای قبلی و مشتریان قدیمی خود است و به‌زودی می‌تواند در بازار اثرگذار باشد. این گفته‌های زنگنه در شرایطی است که نرسی قربان معتقد است که اقدام عربستان برای کاهش قیمت نفت، بیشتر بر اساس مسائل سیاسی اتخاذ شده و کاهش تولیدش هم سبب می‌شود که قیمت نفت بالا رود و بر این اساس اگر ایران بتواند مشتریان قدیمی خود را بازیابد، حتماً می‌تواند درآمدزایی بالاتری هم از نفت داشته و در مقابل، این درآمد را در حوزه ورود تکنولوژی و افزایش تولید به کار گیرد. 

به هر حال، عقب‌نشینی عربستان سعودی از کاهش تعمدی قیمت‌ها در بازار منجر به افزایش بهای اکثر شاخص‌های معتبر نفت خام در معاملات روزهای گذشته در بازار جهانی شده است. بر اساس گزارش‌های رسمی، قیمت تمام شاخص‌های معتبر نفت خام دنیا طی روزهای گذشته با افزایش مواجه بوده است و نفت خام سنگین ایران هم از این جریان عقب نمانده است و افزایشی هرچند ناچیز را تجربه کرده است. همچنین بهای نفت خام سبک ایران نیز با افزایش مواجه شده و این امید مبنی بر به دست آوردن ارزش واقعی خود در بازار جهانی را زنده کرده است. 

در مجموع از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون، متوسط قیمت هر بشکه نفت خام سبک صادراتی ایران 34 دلار و 94 سنت و بهای هر بشکه نفت خام سنگین صادراتی ایران نیز حدود 32 دلار و 51 سنت بوده است. در این میان مقامات نفتی ایران همچنین از اجرای طرح‌های جدید افزایش ظرفیت تولید نفت خام ایران در سال جاری خبر می‌دهند و می‌گویند که تا پایان امسال طرح‌های افزایش ظرفیت تولید نفت از میادین مشترک آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، آذر، یادآوران و یاران شمالی که همگی با عراق مشترک بوده آغاز می‌شود. آنها می‌گویند: اگرچه به دلیل برخی مشکلات، در شرایط فعلی مقداری از برنامه توسعه برخی میادین عقب هستیم اما تا نیمه دوم امسال تولید افزایش می‌یابد. همچنین بنا بر اعلام وزارت نفت، از سال 1396 تولید برخی میدان‌ها وارد مدار بهره‌برداری شده و امید می‌رود که ایران باز هم به یک بازیگر قدرتمند در عرصه تولید و فروش نفت تبدیل شود.