انتقاد از روشنفکران در برنامه «هفت»

قسمت تازه برنامه سینمایی «هفت» شب گذشته 24 اردیبهشت ماه با موضوع «قهرمان در سینما» روی آنتن زنده شبکه سه سیما رفت.

 افخمی: «ابد و یک روز» قهرمان محور است

بهروز افخمی، مجری «هفت» در ابتدای این برنامه گفت: برنامه امشب به موضوع قهرمان در سینما می پردازد. جدای از دو فیلم کمدی نوزوزی، 2 فیلم اجتماعی نوروزی نیز با فروش 15 میلیاردی خود نشان دادند فیلم های نقد اجتماعی یا ملودرام نیز قابلیت جذب مخاطب را دارند.

 هشدار افخمی به مقلدان «ابد و یک روز»

وی افزود: جذب مخاطب 1 میلیونی برای 2 فیلم «بادیگارد» و «ابد و یک روز» نشان از این توجه دارد. درباره «بادیگارد» که قهرمان محور است. اما من به کسانی که بعدا می خواهند از فیلم «ابد و یک روز» تقلید کنند، می گویم حتما تردید کنند و مواظب باشند چون این کار به این سادگی ها هم که فکر می کنند نیست.

افخمی ادامه داد: فیلم «ابد و یک روز» برخلاف فیلم های مشابه خود که همگی شکسته خورده، افسرده و ناامید هستند، قهرمان دارد. هر دو بازیگر مرد فیلم در حرکت قهرمانی به دنبال خلاف جهت آب شنا کردن و تغییر وضعیت هستند. اگر چنین نبود هیچگاه به گستره مخاطبی به اندازه 1 میلیون نفر دست نمی یافت. بنابراین به کارگردان های اولی که گمان می کنند ساخت فیلمی به تقلید از «ابد و یک روز» موفقیت آمیز خواهد بود، هشدار می دهم که این کار به این سادگی ها نیز نیست.

 افخمی: سینمای واقعی جای قهرمان ها و پهلوان هاست

مجری «هفت» در ادامه با نقل خاطره ای از ساخت فیلم «یه حبه قند» رضا میرکریمی گفت:‌ وقتی سیدرضا میرکریمی این فیلم را ساخت، من همان موقع به او گفتم مطمئن باش این فیلم تو در هیچ جشنواره خارجی توجه نمی شود، با وجود آنکه بهترین فیلمی است که تاکنون ساخته ای و ارزش های سینمایی آن غیرقابل انکار است.

وی ادامه داد: تا اینکه بعد از گذشت این مدت همین نیز اثبات شد. «یه حبه قند» به همه جشنواره های خارجی رفته است، اما در همه آنها نادیده گرفته شده است. این به این دلیل است که یا ما فیلمساز مردمی هستیم و یا فیلمساز جشنواره ای. نمی شود هر دو را داشت. در جشنواره شما باید ارزش های انسانی و قهرمان را انکار کنید. نمی توان حداقل در جشنواره های اروپایی فیلمی جایزه بگیرد که مردم هم بپسندند.

افخمی ادامه داد: آدم هایی لایق حضور در پرده بزرگ سینما و جلوی مردم را دارند که صفات بزرگ نیز داشته باشند. مردم دوست ندارند کسی مثل خود را روی پرده ببینند. آنها دوست دارند قهرمان های خود را در سینما پیدا کنند. اما جشنواره ها از فیلمسازها انتظار دارند آدم هایی مثل خودشان را در فیلم هایشان بسازند.

 سینمای قهرمان دار، قهرمان ساز است

وی با اشاره به آنکه در سینمای واقعی در همه جای دنیا پهلوانان و قهرمانان حضور دارند، ادامه داد: به سینمای آمریکا که نگاه می کنیم غیر از کمدی ها، 70 درصد فیلمهایی که مردم را به سینماها می کشاند فیلم هایی همراه با قهرمان ها و پهلوان ها هستند. فیلم هایی که به تقلید از داستان ها و رمان های قهرمان دار ساخته شده اند. همین فیلم ها هم الگوی نوجوان ها و جوان ها قرار می گیرد. به آنها یاد می دهد می توان بزرگ تر از زندگی و آدم های معمولی بود.

 جوزانی: در سینمای ایران به دنبال کلیشه هستیم؛ نه نمونه سازی!

«هفت» در ادامه میزبان مسعود جعفری جوزانی، کارگردان سینما بود. وی در گفتگو با بهروز افخمی گفت: بعد از موفقیت «ایران برگر» در گیشه برخی گفتند قسمت دو آن را بساز. حتی یکی از دوستان فیلمنامه اش را نیز نوشته بود. اما نساختم. این بخاطر این است که ما در ایران همواره دنبال کلیشه هستیم؛ نه نمونه سازی! در صورتی که من فکر می کنم برخی تجربه ها شاید تنها برای نمونه سازی باشد. باید سراغ تجربه های دیگر برویم.

فیلمنامه «کورش کبیر» را پیش از ساخت منتشر می کنم

این کارگردان ادامه داد: در دنیا می بینیم ساخت فیلم از روی رمان ها و داستان ها و فیلمنامه های از پیش منتشرشده هم برای مخاطبان جذاب است. من اکنون در صدد ساخت «کوروش کبیر» هستم. فیلمنامه آن را نیز پیش تر منتشر خواهم کرد. این کار علاوه بر این که باعث می شود این فیلم نامه دیده شود، بر خلاف آنچه برخی فکر می کنند، می تواند به جذاب شدن آن کمک کند.

 در ابتدای انقلاب منتقدان فیلم توده های مردم را تحقیر می کردند

وی با بیان آنکه سینما امروز در دنیا پوستر یک کشور است، خاطرنشان کرد: امروز هنرهای تصویری، تابلوی تمام قد فرهنگ یک ملت است. از پس از انقلاب دو جریانی که به وجود آمد ما را به سمت ضدقهرمان برد. در بخشی از منتقدین سینمایی این تمایلات به وجود آمد. هر فیلمی که توده های مردم از آن استقبال می کردند را آنها تحقیر می کردند.

وی افزود: قهرمان را اول باید تعریف کرد؟ قهرمان و ابر قهرمان داریم. قهرمان ها مابه ازی اجتماعی دارند که می توانند آنها را بیرون یافت. ابرقهرمان ها ابرمردانی هستند که چند صفت خاص دارند. قهرمان اخلاق مدار است، از خودش می گذرد. همیشه هم وجه تضاد با ضدقهرمانش دارد. ضدقهرمان همیشه از او قوی تر است اما نهایتا قهرمان بر ضدقهرمان غلبه پیدا می کند. هدف شان یکی است، اما شیوه رسیدن به این هدف است که متفاوت است.

 جمشید آریا قهرمانی بود که تحقیر شد!

جوزانی ادامه داد: مثلا جمشید آریا (هاشم پور) در ابتدای انقلاب به عنوان قهرمان پذیرفته شده بود و وقتی موی سر خود را می تراشید به قهرمانی برای نوجوانان و جوانان تبدیل می شد که او را دوست داشتند. هرچند من یا دیگری او را دوست نداشته باشیم باید بپذیریم او قهرمان بود. اما آن زمان تمام مدت از سوی منتقدان تحقیر می شد.

این کارگردان در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا قهرمان سازی از شاهنامه ممکن است، گفت: قطعا قهرمان سینمایی ساختن از شاهنامه ممکن است. ولی عمر ما با این شیوه سینمای ایران، کفاف این اتفاق را نمی دهد.

 در سینمای ایران هیچگاه نقشه راه نداشته ایم

جوزانی در ادامه با بیان آنکه در ایران دو خط در جریان سینمایی داریم، ادامه داد: دو عده می گویند ما سینما را هدایت می کنیم. یا سرمایه دار و تهیه کننده چنین کاری می کنند یا اندیشمندان. ما هیچگاه طراحی و برنامه ریزی ای نداشتیم که چنین سینمایی می خواهیم! لذا ما هیچگاه میان اندیشمندان مان چنین نقشه راهی نداشتیم که مثلا بگویند تماشاگران خود را به این تعداد برسانیم و ... .

وی افزود: ما امروز فیلم های پرفروش خود را تحقیر می کنیم. بجای آنکه به رای مردم احترام بگذاریم و بپذیریم میانگین اندیشه مخاطبان و مردم این بوده است، تحقیر می کنیم. حق تحلیل داریم.

جوزانی درباره جشنواره های خارجی گفت: جشنواره اصولا در آمریکا برای کسانی است که در جریان اصلی حضور ندارند و یک جوری دوست دارند در این جریان راه یابند. فستیوال ها برای فیلم های اصلی بزرگ نیست. آنها جریان خود را دارند.

 امروز شخصیت های فیلم هایمان کوچک و حقیر شده اند

این کارگردان درباره قهرمان در سینمای ایران گفت: ما اصولا قهرمان زنده نمی خواهیم. قهرمان مرده می خواهیم تا برای ما خطری نداشته باشد. امروز شخصیت های ما آدم های کوچک و حقیری شده اند که حتی حاضر نیستند از یک لقمه نان بگذرند. امروز در فیلم هایمان همه داد می زنند. همه چیز داغون و کثیف است. من حتی در یک خانواده واقعی هم این میزان داد و بیداد را نمی بینیم.

در ادامه و در بخش «گپ هفت» امیرعباس صباغ و سیدسعید هاشم زاده به سراغ علی عطشانی، کارگردان جنجالی این سال های سینمای ایران رفتند و با وی به گفتگو نشستند.

عطشانی در این گفتگوی پرحاشیه درخصوص فیلم هایش گفت: دلیلی ندارد که میان آثار یک فیلمساز نخ تسبیحی وجود داشته باشد. قبول دارم که دنیای فیلم هایم با هم متفاوت است، اما ردپای من در آثارم وجود دارد.

وی ادامه داد: زمانی که می خواستم «آقای الف» را بسازم 50 فیلم سه بعدی را آنالیز کردیم. مدیران فارابی در دوره قبل با کمترین هزینه می توانستند بدون هیچ تغییری در پرده سینما، سینماها را تبدیل کنند به سینماهای نمایش دهنده فیلم های سه بعدی اما نکردند.

وی درباره خبر حضور جرج کلونی و ناتالی پورتمن در فیلم آخرش گفت: من چنین خبری منتشر نکردم، علت انتشار این خبر ملاقات های من در خارج از کشور بوده که این خبر می تواند لید چند خبرگزاری باشد! و اگر قرار باشد چنین خبری هم بدهم، نیازی نیست به برنامه شما بگویم که با چه کسی ملاقات کردم!

 ماجرای سرمایه گذاری بابک زنجانی در «نقش نگار» چه بود؟

وی درخصوص دیدارش با بابک زنجانی سرمایه گذاری مشترک با وی در ساخت «نقش نگار» گفت: من با هیچ کسی در قدرت ارتباط ندارم! چند روز بعد از آغاز فیلمبرداری «نقش نگار» و بعد از اینکه من با عوامل فیلم قرارداد بستم، 2 سرمایه گذار فیلم کنار کشیدند و من برای تامین تعهداتی که به عوامل فیلم داشتم، به صورت اتفاقی از سر ناچاری توسط یکی از دوستان به آقای زنجانی معرفی شدم.

وی با بیان آنکه پیش از فیلم «نقش نگار» چیزی زیادی از ایشان نمی دانستم، جز آنکه مرد پولداری است، گفت: بعد از یک جلسه ملاقات، ایشان به راحتی موافقت خود با سرمایه گذاری در این فیلم را اعلام کردند. فردای آن روز پیش قرارداد را امضا کرد و گفت شنبه بیایید چک خود را بگیرید. یک ماه قبل از جشنواره ایشان بازداشت شد و حاشیه ها شروع شد.

احمدی نژاد زمانی اجازه اکران «تلفن همراه رئیس جمهور» را داد که رفته بود

عطشانی در ادامه درخصوص حواشی فیلم «تلفن همراه رئیس جمهور» گفت: یک هفته مانده به اکران «تلفن همراه رئیس جمهور» آقای علی اکبری تهیه کننده فیلم به من زنگ زدند و گفتند یک نسخه از فیلم را برای ریاست جمهور بفرست. بعد از آن ایشان گفتند که آقای احمدی نژاد گفته اند که فیلم فعلا اکران نشود. ایشان یکسال بعد در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری سال 92 و وقتی داشتتند می رفتند، اجازه نمایش فیلم را دادند. این فیلم وقتی برای مردم جذابیت داشت که ایشان در قدرت بود.

وی افزود: با مشکلاتی که برای «تلفن همراه رئیس جمهور» به وجود آوردند، نگذاشت که این فیلم دیده شود. فیلم «تلفن همراه رئیس جمهور» نقد مستقیم آقای احمدی نژاد بود، چون ایشان گفت نقدپذیر است.

 «نقش نگار»؛ بهترین اتفاق برای ناصر ملک مطیعی

عطشانی درخصوص فیلم «نقش نگار» و بازی ناصر ملک مطیعی در این فیلم نیز گفت: به نظر من بهترین اتفاقی که می توانست برای ناصر ملک مطیعی بیافتد در همین حد بود که در «نقش نگار» افتاد. به هر حال ایشان دیگر آن جوان گذشته نیستند و باید پذیرفت که پیر شده اند. با این وجود به نظرم بهترین اتفاق رخ داد و ایشان نیز خیلی خوب از پس این نقش برآمدند. از این بابت نیز از ایشان سپاسگزارم.

 هیچ وقت هیچ فیلمی در گنجه نمی ماند

عطشانی درخصوص علت عدم راهیابی فیلم «پارادایس» در جشنواره فیلم فجر گفت: جشنواره فیلم فجر آنقدر عجیب و غریب است که نمی دانم در خصوص پذیرفته نشدن «پارادایس» در آن چه باید بگویم. همین قدر بگویم که سعی کردم آتش حاشیه را خاموش کنم و سکوت کنم تا به اکران عمومی فیلم کمک کند.

این کارگردان درخصوص حول فیلم هایش گفت:  خیلی وقت ها برای فیلم هایم جنجال درست می کنم، ولی دوست ندارم حاشیه درست کنم. البته فکر می کنم که جاهایی نیاز است که فیلمساز جنجال داشته باشد که اگر مدیریت شود می تواند به فیلم کمک کند. من بر این باورم هیچ وقت هیچ فیلمی در گنجه نمی ماند.

 منتظر حواشی «پارادیس» باشید

وی ادامه داد: قبول دارم که در مواقعی می توانستم حواشی فیلم هایم را مدیریت کنم. اما چرا حاشیه به وجود می آید، اگر شما پاسخش را پیدا کردید، به من هم بگوئید. یقین دارم که باید منتظر حواشی «پارادایس» نیز بود.

 تاکنون به واسطه جنجال سازی 2 میلیارد فروخته ام!

عطشانی نهایتا گفت: اعتراف می کنم که گاهی از ایجاد جنجال حول فیلم هایم سود بردم. تاکنون به واسطه جنجال و حاشیه سازی 2 میلیارد فروخته ام.

میز نقد «خنده های آتوسا»

«هفت» در بخش میز نقد خود با حضور مسعود فراستی و علیرضا فرید کارگردان فیلم سینمایی «خنده های آتوسا»، به نقد و بررسی این فیلم سینمایی پرداخت.

مسعود فراستی در ابتدای میز نقد گفت: فیلمنامه فیلم به شدت مشکل دارد. آدم ها به شدت تیپیکال هستند و شخصیت ها درنیامده است. فیلم از دقیقه 60 شروع می شد و 20 دقیقه بعد تمام می شود. تمام قبلش هم مقدمه است.

وی افزود: اسم فیلم و زمان اکران آن به ما یک فیلم کمدی می دهد که گویی می خواهیم برویم و یک فیلم کمدی ببینیم. در تیزر فیلم هم حسی از تلخی و جنایی نمی بینیم.

در ادامه علیرضا فرید بیان داشت: من به شدت با نقد موافقم و خودم اولین منتقد جدی فیلم هایم هستم. به نقد احترام می گذارم و همواره تاریخ نقد را خوانده ام. نقد فیلم را پیشانی نقد می دانم. تاثیراتی که نقد فیلم بر منتقدان اقتصادی و سیاسی می گذارد بسیار است. حال اگر این نقد جامع و کامل و با ادبیات صحیح باشد بسیار کمک کننده است.

وی افزود: اما من درباره جریان کلی نقد فیلم در ایران نقد دارم. ما اغلب نقدهایمان نقد فیلم نیست. نقد فیلمنامه و داستان است. حتی نقد سناریو نیست و به نقد بازی ها و نسبت شخصیت ها و ... نمی رسیم.

فرید درخصوص علت انتخاب قطار واقعی به عنوان لوکیشن فیلمش و عدم استفاده از دکور گفت: من به نفت متصل نیستم و امکان ساخت دکور برای قطار را هم نداشتم. ثانیا اگر هم می توانستم دکور بسازم، قاب ها و زاویه های دوربین تغییری نمی کرد. چون زاویه نگاه در قطار همین است. این را تغییر نمی دادم.

وی ادامه داد: این فیلم را ما در 4 جلسه فیلمبرداری کردیم، چون می خواستم در قطار واقعی در حال حرکت باشد. و فرصت زیادی نداشتیم چون طولانی ترین خط قطار ما 21 ساعت در حرکت است.

در ادامه مسعود فراستی بیان داشت: مسئله فیلم آن قدر ابتدایی است و برادر به سادگی می میرد، که هیچ گره ای در فیلمنامه درنمی اندازی تا بعد حلش کنی. تو یک کارگردان دغدغه مند با یک عقبه مستندسازی بلند هستی که به دنبال ژست های انتلکت هم نیستی، ولی فیلمنامه نویسی بلد نیستی. لذا همه این دغدغه ها می شود شعارهای دسته ده تلویزیونی. یک آدم در فیلم تو نیست که مسئله مخاطب شود. حتی مشخص نیست که پژمان بازغی از کجا اسم آن دختر (آتوسا) را می داند!

فرید پاسخ داد: شما حتی فیلم را درست ندیده اید. چون آتوسا خودش اسمش را به او می گوید.

فراستی ادامه داد: اهمیتی ندارد، در هر صورت فیلم تو هیچی نیست و این چیزی را عوض نمی کند.

کارگردان فیلم «خنده های آتوسا» در واکنش بیان داشت: این همان چیزی است که من می گویم با برخی ادبیات ریشه بنیادین را می زنیم بدون آنکه اطلاع دقیق داشته باشیم.

فراستی نهایتا بیان داشت: نه اینطور نیست. در فیلم تو داستان مشکل دارد. حتی علت مرگ هم مشخص نیست که بالاخره چه کسی عامل مرگ است. آدم های فیلم تو به شخصیت تبدیل نشده اند.

برنامه سینمایی «هفت» هر هفته جمعه شب ها با اجرا، سردبیری و تهیه کنندگی بهروز افخمی روی آنتن زنده شبکه سه سیما می رود.