روسیه در کورس رقابت با غرب و چین در صنعت نفت ایران

شرکت گازپروم هیات بزرگی را برای سفر به ایران آماده کرده است که توسعه همکاری های با شرکت ملی گاز در دستور کار مذاکرات این هیات در تهران است. 

هیات شرکت گازپروم در سفر به ایران متشکل از مدیران و متخصصان این شرکت خواهد بود که در قالب چهار گروه کاری به تهران سفر و با مقام های شرکت ملی گاز ایران در مورد طیف وسیعی از همکاری های ایران و روسیه در حوزه گازی گفت وگو می کنند. 

مدیریت گازپروم در شرایط جدید اقتصادی ایران در دوران پساتحریم سعی دارد تا در طرح های انرژی ایران حضور فعال داشته باشد و در این عرصه از رقبای خارجی عقب نماند.

این شرکت روسی سال های پیش از تحریم های ضد ایرانی در عرصه طرح های گازی همکاری داشت که در چارچوب توافقنامه میان شرکت گازپروم و شرکت ملی نفت ایران انجام می شد و بر اساس آن طرفین از جمله در زمینه توسعه میادین نفت و گاز مشارکت می کردند.

این همکاری ها با آغاز تحریم های یکحانبه غرب از پنج سال پیش متوقف شد و مقام های گازپروم درصدد یافتن فرصت مناسب از سرگیری این همکاری ها بودند که آغاز اجرای برجام از اواسط زمستان گذشته این فرصت را فراهم کرد.

یک مقام ارشد شرکت گازپروم روسیه پیش از دستیابی ایران و 1+5 به برجام در این باره به ایرنا در مسکو گفته است: گازپروم مایل است به دلیل تخصصی که در بخش گاز دارد، در توسعه میادین گازی با ایران همکاری کند و این همکاری برای هر دو طرف مفید خواهد بود. 

این مقام گازپروم که خواست نامش ذکر نشود آینده بازار گاز را بسیار روشن توصیف کرد و اظهار داشت: روسیه و ایران که بیشترین ذخایر اثبات شده گاز جهان را در اختیار دارند، می توانند در آینده از طریق همکاری از منافع بسیاری برخوردار شوند. 

مقام روسی اضافه کرد: همکاری آینده گازپروم با ایران بیشتر در بخش اکتشاف و تولید خواهد بود و امیدواریم فناوری های جدید را در این زمینه ها به ایران منتقل کنیم. 

وی ادامه داد: انتقال فناوری نفت و گاز، با توجه به وجود نیروهای باتجربه و تحصیل کرده ایران کار دشواری نیست و مهندسان ایرانی به خوبی توان جذب دانش و فناوری های جدید را دارند. 

«آلکساندر نوواک» وزیر انرژی روسیه نیز از توسعه همکاری های این کشور با ایران در عرصه های مهمی همچون نفت وگاز حمایت کرده و خواستار تلاش متقابل برای گسترش این همکاری ها شد. 

نوواک که ریاست کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی روسیه و ایران را نیز برعهده دارد پیش از سفر قبلی خود به ایران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا به دورنمای روشن مشارکت و همکاری دو کشور در طرح های صنعتی و انرژی تاکید کرد و پروژه های نفت و گاز را در ردیف این طرح های مهم برشمرد.

نوواک در مورد ظرفیت های ایران در عرصه انرژی خاطرنشان کرد: ایران یکی از بزرگترین ذخایر گاز جهان را دارد و دورنمای خوبی برای تولید گاز در این کشور در حجم بسیار بزرگ وجود دارد. 

وی با بیان این که گازپروم امکان مشارکت در طرح های ایران را بررسی می کند و هیات روسی در سفر خود به ایران این امکان را بررسی و با مقام های ایرانی در مورد مشارکت در طرح های انرژی مذاکره خواهد کرد، گفت: بدون شک این امر (مشارکت گازپروم در طرح های ایران) بستگی به شرایطی دارد که شرکای ایرانی در چارچوب قرارداد سرمایه گذاری مطرح می کند. 

وزیر انرژی روسیه گفت: مسکو علاقمند به مشارکت در احداث و توسعه سیستم های انتقال گاز ایران و مخاذن نگهداری گاز در این کشور می باشد و از تجربیات کافی در این زمینه ها برخوردار است. 

زنگنه نیز در تشریح نتایج مذاکرات نفت و گاز با همتای روس خود، یکی از زمینه های همکاری دو کشور را سوآپ بیان کرده و گفته است: دو کشور در این زمینه امکانات خوبی دارند. ایران می تواند از روسیه در شمال گاز، نفت خام و فرآورده های نفتی دریافت کند و در جنوب به مشتریان این کشور گاز، نفت خام و فرآورده های نفتی تحویل دهد.

دی ماه سال گذشته نیز هیاتی از گازپروم به سرپرستی الکساندر مدودوف معاون رئیس این شرکت به تهران سفر و با مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران دیدار کرده بود. 

حمیدرضا عراقی معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در دیدار با هیات روسی، با توجه به ظرفیت های همکاری دو کشور در حوزه گاز اظهار کرد: مسلم است که دنیا به گاز نیاز دارد و ایران و روسیه با بهره مندی از این ظرفیت غنی و ممتاز می توانند اهداف مشترکی را در این حوزه با یکدیگر دنبال کنند. 

عراقی اظهار کرد: شرکت ملی گاز ایران در حوزه های مختلفی مانند احداث خطوط انتقال گاز، ذخیره سازی، ایستگاههای تقویت فشار گاز، همچنین احداث پالایشگاه گاز، تجربیات قابل توجهی دارد و می تواند در این زمینه ها با شرکت گازپروم همکاری داشته باشد و از تجربیات این شرکت هم در حوزه های یادشده بهره گیرد. 

«واگیت آلکپروف» رییس شرکت نفتی روسی «لوک اویل» نیز اسفند ماه گذشته در جریان نشست اوپک در وین اعلام کرد که بازگشت این شرکت به طرح میدان نفتی اناران ایلام را با بیژن زنگنه وزیر نفت ایران مورد بحث قرار داده و همچنین چند پیشنهاد دیگر را مطرح کرده است.

آلکپروف به خبرنگاران گفت: از جمله مباحث با وزیر نفت ایران اناران بود و همچنین ما یادداشتی از جمله درباره سواحل ایران در بخش شمالی خلیج فارس با شرکت ملی نفت امضا کرده ایم.

لوک اویل پیش از وضع تحریم های یکجانبه اتحادیه اروپا و آمریکا با حضور در یک کنسرسیوم در میدان اناران کارهای اکتشافی انجام می داد که در جریان آن معادن نفتی آذر و چنگوله کشف شد.

افزون بر شرکت های گازپروم و لوک اویل روسیه، گزارش های انتشار یافته نشان می دهد که روس نفت، بژنفت و چندین شرکت دیگر روسی نیز تاکنون در باره مشارکت در بخش های مختلف نفت و گاز ایران با مقام های جمهوری اسلامی رایزنی کرده اند.

از سوی دیگر، پس از توافق برجام، شرکت انگلیسی- هلندی شل اولین شرکت بزرگ نفتی جهان بود که برای بازگشت به صنعت نفت ایران آعلام آمادگی کرد. 

این غول نفتی که تا پیش از افزایش تحریم‌های بین‌المللی یکی از شرکای استراتژیک نفتی ایران در دو حوزه سرمایه گذاری و خرید نفت بوده به طور رسمی برای بازگشت به صنعت نفت ایران چراغ سبز نشان داده است.

پیتر وسر مدیر ارشد اجرایی شرکت شل به رویترز گفته که در صورت آمادگی ایران، فرصت سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز این کشور بررسی خواهد شد.

پس از شرکت نفتی شل، توتال فرانسه هم آماده بازگشت به صنعت نفت ایران در صورت لغو کامل تحریم‌های بین‌المللی شده است.

پاتریک پویان مدیر عامل توتال فرانسه نیز با بیان اینکه امکان بازگشت این شرکت به ایران وجود دارد، گفت: اگر توافقنامه ای امضا شود، توتال البته به دنبال مشارکت در پروژه‌های ایران خواهد بود.

همزمان با شرکت های نفتی غربی و روسی برای افزایش نقش خود در ایران، مقامات و مدیران عامل شرکت‌های ساینوپک و CNPC چین برای ادامه مشارکت با شرکت ملی نفت ایران در دوران پسا تحریم اعلام آمادگی کرده اند و خواستار ادامه حضور در طرح توسعه میادین نفتی آزادگان شمالی و یادآوران ایران شده اند.

شرکت های چینی نیز برای عقب نماندن از رقیبان اروپایی و روسی در بازار ایران به تکاپو افتادند و از طریق فدراسیون صنعت نفت و پتروشیمی چین با وزارت نفت مذاکره کردند. 

تاکنون بیشتر همکاری های نفتی ایران و چین مربوط به بخش بالادستی صنعت نفت و اکتشاف و توسعه بوده است. اکنون شرکت چینی «سی.ان.پی.سی» توسعه فاز اول میدان نفتی آزادگان شمالی و شرکت «سینوپک» نیز توسعه فاز نخست میدان آزادگان جنوبی را بر عهده دارد و از سوی دیگر، چند قرارداد دیگر نیز برای مشارکت چین در پارس جنوبی، آزادگان جنوبی و میدان های گازی خلیج فارس امضا شده بود که به نتیجه نرسید. 

مقام های وزارت نفت اعلام کرده اند هر شرکتی که در پساتحریم شرایط و امکانات بهتری را پیشنهاد کند، امکان مشارکت با ایران را دارد. 

شرکت های چینی تمایل دارند در پساتحریم و در برابر ورود شرکت های بزرگ اروپایی و آسیایی به صورت منسجم تر در ایران حضور داشته باشند و بر این اساس در قالب فدراسیون صنعت نفت و پتروشیمی چین (CPCIF) به مذاکره با ایران اقدام کرده اند. 

در همین پیوند لی ران شنگ نایب رئیس هیات مدیره فدراسیون صنعت نفت و پتروشیمی چین، با «امیرحسین زمانی نیا» معاون وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، دیدار و گفت و گو کرده است. 

مسعود هاشمیان قائم مقام معاون وزیر نفت در امور بین الملل و بازرگانی، پس از این دیدار گفت: در این فدراسیون شرکت هایی مانند سی.ان.پی.سی، ساینوپک، سینوک و چند شرکت پتروشیمیایی، نفتی و پالایشی حضور دارند و بیشتر فعالیت آن در بخش پتروشیمی است. 

قائم مقام معاون وزیر نفت در امور بین الملل و بازرگانی از علاقه مندی فدراسیون صنعت نفت و پتروشیمی چین (CPCIF) برای حضور در صنایع پایین دستی ایران خبر داد و گفت: این فدراسیون برای سرمایه گذاری در ایران مصمم است. 

به گفته هاشمیان، قرار است مذاکرات تخصصی در این زمینه با هلدینگ خلیج فارس و بخش سرمایه گذاری شرکت ملی پتروشیمی انجام شود. 

قائم مقام معاون وزیر نفت گفت: چینی ها برای سرمایه گذاری در بخش پایین دستی به ایران می آیند.