بانک مرکزی برای آقایان پول دارد، برای ازدواج جوانان، کف‌‌گیر تهِ دیگ خورده؟

افزایش وام ازدواج به 10 میلیون تومان را شاید بتوان یکی از مهمترین مصوبات مجلس در روزهای اخیر برشمرد که برای جوانان از اهمیت بالایی برخودار است، چراکه مشکلات اقتصادی و تشدید رکود عرصه را برای مردم به ویژه جوانان بسیار تنگ کرده و همین موضوع علتی شده بر افزایش سن ازدواج در جامعه!

عدم تمایل جوانان به ازدواج به دلیل مشکلات اقتصادی مهمترین استدلال مجلس برای تصویب وام ازدواج به 10 میلیون تومان است، غلامرضا مصباحی مقدم نماینده پیشنهاد دهنده افزایش وام ازدواج با همین استدلال می گوید: در سال 89 تعداد 900 هزار ازدواج به ثبت رسیده که این رقم در سال 94 به 680 هزار مورد کاهش یافته است. در حال حاضر 12 میلیون نفر جوان مجرد و در سن ازدواج در کشور وجود دارد که 4 میلیون نفر آنها بالای 28 سال سن دارند.

برهمین اساس مجلس شورای اسلامی طی روزهای گذشته در مصوبه ای بانک مرکزی را مکلف کرد وام ازدواج را به مبلغ 10 میلیون تومان برساند. با این مصوبه مبلغ 10 میلیون تومان برای هر یک از زوجین خواهد بود و جمعا 20 میلیون تومان تسهیلات قرض الحسنه ازدواج برای زوجین با بازپرداخت چهار سال پرداخت خواهد شد.

اما هنوز شیرینی خبر به کام مردم و جوانان خوش نیامده بود که از نظام بانکی بانگ مخالفت برخواست و بانک ها اعلام کردند توان پرداخت این وام را ندارند. این مخالفت درحالی از تریبون رسانه ملی اعلام شد که پیش از آن نمایندگان مجلس اعلام کرده بودند بانک ها از منابع دیگر خود (قرض الحسنه جاری) باید به پرداخت تسهیلات این بخش بپردازند.

عبدالناصر همتی رئیس شورای هماهنگی بانک‌ها در همین ارتباط با تأکید براینکه افزایش سه برابری تسهیلات ازدواج در بودجه 1395 با توجه به منابع محدود قرض‌الحسنه بانک‌ها نمی‌تواند عملیاتی شود ، گفت: بانک‌ها جهت پرداخت تسهیلات مذکور، منابع مالی محدودی دارند.

همتی با بیان اینکه مصوبه اخیر مجلس سطح توقع و انتظار مردم را از دولت بدون توجه به واقعیت‌های موجود افزایش می‌دهد گفت: مصوبه مذکور چون قانون است باید اجرایی شود ولی به علت منابع محدود بانک‌ها عملیاتی نیست به این معنی که قبلاً بانک‌ها مبلغ 3 میلیون تومان تسهیلات ازدواج را به یک میلیون نفر پرداخت می‌کردند ولی در حال حاضر مجبورند مبلغ 10 میلیون تومان را به 300 هزار نفر پرداخت کنند.

چند روز بعد از این اظهارات، بانک مرکزی هم وارد میدان مخالفت با افزایش وام ازدواج شد و اعلام کرد ما قرار بود وام ازدواج را به پنج میلیون تومان افزایش دهیم که مجلس وام 10 میلیونی را مصوب کرد.

مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی که مسئولیت اعلام موضع بانک مرکزی در قبال مصوبه جدید مجلس برای افزایش وام ازدواج را برعهده داشت، در جمع خبرنگاران اعلام کرد که پول کافی برای پرداخت این تسهیلات نداریم و اگر بخواهیم این تسهیلات را پرداخت کنیم مردم باید مدت زمان بیشتری در صف وام ازدواج منتظر بمانند تا از محل وصولی ها وام جدید بپردازیم.

ولی مخالفت نظام بانکی با افزایش وام ازدواج درحالی مطرح شده که بانک ها به کارمندان خود وام های کلان قرض الحسنه می دهند! و جالب اینجاست که بانک مرکزی در توجیه این کار و در پاسخ به نقدهای وارده به آن می گوید تا کنون قانونی نبوده که بانک ها را از پرداخت این تسهیلات منع کند ولی ما (بانک مرکزی) به بانک ها گفتیم از محل قرض الحسنه این وام ها را ندهید.

بانک مرکزی اما این را هم گفته که پرداخت این وام ها خیلی زیاد نیست و حداقل 20 تا 25 درصد منابع قرض الحسنه به پرداخت تسهیلات کلان کارمندان بانک ها اختصاص یافته است.

گفتنی است، طبق گزارش برخی نمایندگان مجلس بانک‌ها تاکنون بیش از 10 هزار میلیارد تومان در زمینه اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه تخلف داشته‌اند که باید از طریق افزایش وام ازدواج آن را جبران کنند.

طبق گزارش 14455 مرکز پژوهش‌های مجلس، وام داده‌شده به مدیران و کارکنان بانکی، دوره بازپرداختی 15 ساله به بالا دارد و مبلغ آن نیز بیش از 12 میلیون تومان است که در مواردی تا 100 میلیون تومان هم می‌رسد.

با این وجود، یکی از دلایل اصلی امتناع بانک ها از پرداخت وام 10 میلیونی ازدواج البته کاهش سهم سپرده های قرض الحسنه در نظام بانکی است، طبق گزارش بانک مرکزی در بهمن ماه سال گذشته از مانده حدود 945 هزار میلیارد تومانی سپرده بخش های غیردولتی کمتر از 40 هزار میلیارد تومان به منابع قرض الحسنه اختصاص دارد، بنابراین مانده این منابع فقط حدود 1.1 در 11 ماهه اول سال گذشته رشد داشته است.

ولی به نظر می رسد استدلال مجلسی ها برای تصویب این مصوبه منطقی تر باشد و بهانه ها برای عدم اجرای مصوبه افزایش وام ازدواج را نیز از بین ببرد. چراکه طبق گفته پورابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به دژپسند معاون سازمان مدیریت مبنی بر نبود منابع در نظام بانکی  "مدنظر نمایندگان مجلس، استفاده بانک ها از سپرده های قرض الحسنه جاری در اعطای وام قرض الحسنه"، به ویژه وام قرض الحسنه ازدواج است که این در متن ماده مصوب نیز آمده است.

همچنین غلامرضا مصباحی مقدم درباره محل پرداخت وام 10 میلیونی ازدواج گفته است: طبق آمار بانک مرکزی ، 102 هزار میلیارد تومان منابع قرض الحسنه موجود است که 36 هزار میلیارد تومان آن پس انداز و 62 هزار میلیارد تومان آن نیز جاری است.

ولی بانک مرکزی با پرداخت تسهیلات از محل سپرده های جاری مخالف است و می گوید شاید مردمی که این سپرده ها را در بانک ها افتتاح کرده اند راضی به این کار نباشند. (گفته میرمحمد صادقی در جلسه دیروز خود با خبرنگاران) یا اینکه سپرده های جاری عندالمطالبه هستند یا اینکه بخشی از منابع سپرده های جاری مربوط به یارانه هاست که امروز می آیند و فردا می روند!

 طبق آمار بانک مرکزی، بانک ها بیش از 70 هزار میلیارد تومان سپرده قرض الحسنه جاری از مردم با نرخ صفر دریافت کردند که برایشان هیچ هزینه ای نداشته و مشخص نیست که این منابع را صرف چه کارهایی می کنند. شاید این منابع همان منبع وام های بانکی با سودهای نجومی باشد!

به دلیل اهمیت موضوع و اعلام مخالفت رسمی بانک مرکزی و بانک ها با افزایش وام ازدواج به 10 میلیون تومان، تسنیم به سراغ مردم رفت و پای حرف جوانانی نشست که حرف مشترک تمام آنها این بود که بانک ها چرا برای وام ازدواج سنگ اندازی کرده اما پول های کلان صرف دانه درشت ها می کنند؟

رضا امیری جوانی 28 ساله و مجرد است که با دلی پر از مشکلات اقتصادی و بیکاری گله می کند و می گوید: بانک ها تا دلتان بخواهد پول دارند و حاصل آنهم اختلاس هایی است که هر چند وقت یکبار خبر آن منتشر می شود.

وی می گوید: در نظام بانکی به هر کسی که دوست دارند وام می دهند آنهم با ارقام بالا و سود پایین! در حقیقت پارتی بازی حرف اول را برای گرفتن وام از بانک ها می زند.

امیری که رانندگی تاکسی را بعنوان شغل انتخاب کرده ادامه می دهد: آنوقت در این شرایط یکبار برای جوانان تصمیم مهم گرفته شده ولی بانک ها مانع می شوند و می گویند پول نداریم!

وی تعبیر جالبی از وضعیت فعلی اقتصاد دارد و تهران را به یک شهر جنگ زده تشبیه کرده و می گوید: همه به دنبال گرفتن غنائم خود هستند و به دیگران فکر نمی کنند. نمونه بارز هم مخالفت با وام ازدواج است انهم به بهانه پول نداشتن!

علی مرادی جوان دیگری است که در بازار آزاد مشغول به کار بوده و تا متوجه موضوع گزارش می شود ناله سر داده و می گوید: بانک ها برای یک میلیون تومان کلی سنگ جلوی پای مردم می اندازند و باید دید برای 10 میلیون تومان چه کاری قرار است انجام دهند.

وی از سخت گیری بانک ها برای ضامن در قبال پرداخت تسهیلات گله کرده و ادامه داد: معمولاً برای دریافت وام بانک می گوید باید ضامن با فلان مشخصات بیاوری، دست آخر هم باز ضامن را قبول نکرده و سنگ جدیدی می اندازد.

زهرا مقدسی جوان دیگری است که به تازگی ازدواج کرده ولی هنوز موفق به دریافت وام ازدواج نشده است، وی می گوید: دریافت وام در بانک ها بدون رابطه خیلی سخت است.

مقدسی علت مخالفت بانک ها با افزایش وام ازدواج را در استفاده خودشان (بانک ها) از منابع موجود می داند و می گوید: نمی خواهند به مردم وام بدهند و بهانه گیری می کنند! اگر پول ندارند چرا کارمندان خودشان در وضعیت رفاهی عالی به سر می برند و وام های بالا می گیرند؟

 آرین کمایی جوان دانشجویی است که وی نیز مانند دیگر جوانان دل خوشی از نظام بانکی ندارد و می گوید: وقتی وام نمی‌دهند چه یک میلیون چه 10 میلیون، فرقی برای ما ندارد.

وی هم از سخت گیری بانک ها به خصوص در مورد ضامن گله دارد و می گوید: برای وام های دو سه میلیونی کلی سخت می گیرند که ضامنت حتما باید کارمند دولت باشد و فیش حقوقی مشخصی داشته باشد دیگر معلوم نیست برای 10 میلیون تومان چه شرایطی خواهند گذاشت.

شاهرخ رضایی جوان دیگری است که در بازار کاسبی می کند، وی با انتقاد از رکود شدید در جامعه می گوید: 10 میلیون تومان هم بعید است چاره مشکلات جوانان باشد بخاطر اینکه دیگر پول ارزش سابق را ندارد.

وی ادامه می دهد: شاید یک زوج با 20 میلیون تومان بتوانند یک مراسم عروسی ساده بگیرند که آنهم با توجه به مخارج فعلی بعید است، ولی با این وجود بانک ها نباید سنگ اندازی کنند.

رضایی با اشاره به پرداخت وام به کارمندان بانک ها می گوید: اکثر کارمندان بانک ها با این وام ها به راحتی صاحب خانه و ماشین می شوند ولی جوان های عادی بعد از چند سال کار مداوم باز هم نمی توانند خانه بخرند! چطور بانک مرکزی آقای روحانی برای همه آقایان و آقازاده‌ها پول دارد، به ازدواج جوانان که رسیده، کف‌گیر به ته دیگ خورده؟

مشابه این اظهارات در بین سایر جوانان و در محافل مختلف بسیار مطرح می شود، باید دید که بعد از ابلاغ قانون بودجه و مصوبه وام 10 میلیونی ازدواج به بانک مرکزی، این بانک چه تدبیری برای اجرای قانون خواهد داشت و آیا تهدید طولانی شدن صف ازدواج را عملی خواهد کرد یا خیر؟!