حمایت «۵۰ هزار تومانی» بنیاد ملی نخبگان از افراد تحت حمایت

آناهیتا مهرپور درباره سطح ارائه تسهیلات و خدمات در بنیاد ملی نخبگان به افراد تحت حمایت این بنیاد اظهار داشت: در واقع بنیاد ملی نخبگان عضو ندارد و فقط به شرط پویایی نخبگان، آنها را تحت حمایت خود قرار می‌دهد.

وی افزود: پویایی در گذشته فقط در معدل خلاصه می‌شد اما امروزه علاوه بر معدل، فعالیت‌های نخبگانی و اجتماعی، مقالات، طرح‌های پژوهشی و چند مورد دیگر را شامل می‌شود.

این نخبه تحت حمایت بنیاد ملی نخبگان به تفاوت تسهیلات در دولت گذشته و دولت تدبیر و امید اشاره داشت و خاطرنشان کرد: در دولت قبلی، تسهیلات بنیاد دارای سه سطح بود که سطح اول آن شامل مدال‌داران المپیاد جهانی، سطح دوم شامل دارندگان مدال طلای کشوری المپیاد و جشنواره‌ خوارزمی در سطح دانشجویی و بین الملل، سطح سوم نیز شامل مخترعین و جشنواره خوارزمی در سطح دانش‌آموزی بود.

وی تصریح کرد: من در دوره خودم، از طریق المپیاد و جشنواره خوارزمی وارد بنیاد شدم لذا تسهیلات افراد سطح دوم به من تعلق می‌گرفت.

مهرپور یادآور شد: در دورۀ گذشته، هر ساله بنیاد نخبگان، معدل افراد تحت پوشش و حمایت خود را از دانشگاه آنها استعلام می‌کرد و بر اساس آن حمایت‌های خود را به دانشجویان ارائه می‌کرد.

وی افزود: پیش از این به صورت ماهیانه برای افراد سطح سه حدود 50 الی 60 هزار تومان، افراد سطح دو حدود 130 هزار تومان و افراد سطح یک هم حدود 200 هزار تومان درنظر گرفته شده بود.

مهرپور خاطرنشان کرد: در دولت تدبیر و امید، آیین‌نامه‌ها و مقررات تغییر کرد و فعالیت‌های نخبگانی و مقالات اهمیت بیشتری یافت و فاکتورهای بنیاد برای پذیرش افراد گسترده‌تر شد مثلاً اگر کسی حائز رتبه زیر 100 کنکور نباشد، می‌تواند از طریق معدل، فعالیت‌های نخبگانی، ارائه پروژه و مقاله با امتیاز بالا، تحت پوشش این بنیاد قرار گیرد.

وی افزود: در حال حاضر جامعه هدف بنیاد گسترده‌تر از دولت قبل شده و این برای بنیاد شامل یک سود و یک ضرر است؛ گسترده‌تر شدن جامعه بنیاد، سودمند است اما از بین رفتن هویت نخبگانی و سازمانی در بلند‌مدت برایش ضرر به حساب می‌آید.

وی ادامه داد: با توجه به گسترده‌تر شدن فاکتورهای بنیاد برای پذیرش افراد تحت پوشش، افراد اطلاعات خود را بر روی سامانه‌ای به نام «ثریا» بارگذاری می‌کنند و در این سامانه هر فرد به صورت جداگانه مورد ارزیابی و امتیازدهی قرار می‌گیرد و در صورت کسب امتیاز مطلوب از طرف بنیاد نخبگان کشور، تحت حمایت این بنیاد قرار می‌گیرند.

مهرپور با اشاره به اینکه جایزه‌های بنیاد نخبگان به چهار دسته فرهنگ، پژوهش، آموزش و فناوری تقسیم ‌می‌شود، بیان کرد: جایزه فرهنگ در قیاس با بقیه جوایز کمتر است که شامل مبلغ 100 هزار تومانی به صورت ماهانه و سفرهای برون‌شهری می‌شود.

این نخبه تحت حمایت بنیاد ملی نخبگان متذکر شد: جایزه پژوهش، در ازای کار پژوهشی برای استاد دانشگاه و همکاری با وی در نوشتن مقاله یا ترجمه اعطا می‌شود؛ جایزه آموزش در صورت دستیار استاد بودن و جایزه فناوری نیز در اثر تشکیل حلقه‌های کارآفرینی و ورود به شرکت‌های دانش بنیان به افراد تعلق می‌گیرد.

وی تصریح کرد: این جوایز به صورت سالیانه به افراد برتر تعلق می‌گیرد یعنی اگر فردی بعد از یک سال تحت پوشش بودن بنیاد، معیارهای لازم برای ادامه تحت پوشش بودن آن را نداشته باشد، دیگر تسهیلات به وی تعلق نخواهد گرفت.

مهرپور در پاسخ به این سؤال که آیا مراحل اداری زیادی برای دریافت تسهیلات بنیاد باید طی کرد، گفت: متأسفانه مراحل اداری برای دریافت این تسهیلات بسیار سخت و آزاردهنده است؛ به عنوان مثال همین سامانه «ثریا» به شدت از لحاظ برنامه‌نویسی ضعیف است و این موضوع نیز موجب ناراحتی نخبگان و افرادی شده که قصد بارگذاری مطالب و مدارک خود از طریق این سامانه را دارند به نحوی که بعضی برگزیدگان المپیاد کامپیوتر به بسیاری از ضعف‌های سامانه اشاره می‌کنند.

وی افزود: چرا بنیاد نباید از دانشجویان المپیادی رشته کامپیوتر خود استفاده کند و یک سامانه با برنامه‌نویسی قدرتمند در اختیار افراد تحت حمایت خود قرار دهد.

مهرپور در پاسخ به این سؤال که آیا بنیاد از طرح‌ها و کارهای پژوهشی افراد تحت پوشش خود، حمایت مالی به عمل ‌می‌آورد، خاطرنشان کرد: حمایت از طرح‌های پژوهشی در قالب اعتبار هسته پژوهشی (زیرمجموعه جایزه پژوهش) صورت می‌گیرد؛ به این شکل که مثلاً فرد تحت حمایت در سالی که مشمول جایزه پژوهش می‌شود، به همراه چند دانشجوی دیگر که از اعضای بنیاد هم نباشند، هسته پژوهشی تشکیل و طرحی را به بنیاد ارائه می‌دهد و در ازای آن مبلغ 7 میلیون تومان دریافت می‌کند.

وی افزود: این امر بخشی از هزینه‌های انجام پژوهش را تأمین می‌کند اما اینکه بنیاد تمام هزینه‌های کارهای پژوهشی را به طور مستقیم حمایت کند، اینگونه نیست ضمن اینکه اعتبارهای پژوهشی دیگری نیز برای برگزیدگان بعضی جشنواره‌ها و مخترعان برگزیده تعریف می‌شود.

مهرپور در پاسخ به این سؤال که به نظر شما موانعی که موجب می‌شود بنیاد نتواند از توان اعضای خود استفاده لازم را ببرد چیست، اظهار کرد: دلیل اول آن، مراحل اداری زیاد و هویت سازمانی نداشتن بنیاد است؛ دلیل دوم آن سیاست‌گذاری غلط این بنیاد از سال‌های گذشته است به عنوان مثال در گذشته بنیاد سفرهای پژوهشی برای افراد تحت حمایت خود قرار می‌داد اما الان این سفرها به گردش‌های یک روزه علمی تبدیل شده که حضور در آنها اصلاً برای ساکنان شهرهای غیر از تهران به صرفه نیست.

این نخبه تحت حمایت بنیاد در پاسخ به این سؤال که آیا بنیاد ملی نخبگان می‌تواند زمینه ترغیب نخبگان برای ادامه تحصیل و ماندن در کشور را فراهم کند، گفت: اینکه نخبگان به ماندن در کشور ترغیب شوند و برای ادامه تحصیل به خارج از کشور نروند، تنها مربوط به بنیاد ملی نخبگان نمی‌شود، فضای سیاسی و اقتصادی کشور، کیفیت کار دانشگاهی و بسیاری فاکتورهای دیگر در این موضوع دخیل هستند.

مهرپور در مقایسه تسهیلات دانشگاه‌های خارج و داخل کشور تصریح کرد: این تسهیلات اصلاً قابل مقایسه نیستند؛ بورس یکی از دوستان من که به تازگی در یکی از دانشگاه‌های نسبتاً متوسط اسپانیا پذیرش شده، معادل ریالی 210 میلیون تومان برای دو سال است در حالی که من اگر بخواهم مبلغی خیلی کم تر را از بنیاد دریافت کنم، باید وقت و انرژی زیادی مصرف کنم.

این فرد تحت حمایت بنیاد با ابراز تأسف زیاد برای بنیاد متذکر شد: من افراد دیندار و وطن‌دوست بسیار زیادی را می‌شناختم که برای اینکه بتوانند کارها و طرح‌های علمی ـ پژوهشی خود را به ثمر برسانند، به خارج از کشور رفتند؛ این واقعا برای کشور ما مایه تأسف است که نمی‌توانیم از سرمایه‌های ملی خودمان استفاده‌های لازم را ببریم.

وی افزود: متأسفانه بسیاری از دوستان خودم که از شدت علاقه به کشور حاضر هستند جان خود را برای کشور فدا کنند اما به دلیل عدم توجه به آنان و کارهای پژوهشی‌شان به خارج از کشور رفتند و در آنجا مشغول تحصیل هستند.

مهرپور خاطرنشان کرد: یکی از بدترین اتفاق‌هایی که برای نخبگان می‌افتد، این است که افرادی که به دلایل مختلف اعم از رشته‌های خاص مثل محدودیت پذیرش در رشته‌های درمانی، وابستگی‌های زیاد (مانند مسایل خانوادگی) و … نمی‌توانند از کشور خارج شوند، صمیمی‌ترین دوستان خود را پس از مهاجرت آنها از دست می‌دهند و این فوق‌العاده برای آنها سخت است و باعث از بین رفتن شبکه‌های نخبگانی می‌شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: نخبگان ما در کشور از دو سو تحت فشار هستند، از طرفی فشار کاری و درسی بر آنها زیاد است و از طرف دیگر انتظار جامعه از آنها بالاست؛ از سوی دیگر هم از نظر تسهیلات و شرایط مادی حمایت اندکی می‌شوند.