شکایت‌های‌کاذب برای دیه‌های وسوسه‌انگیز

آن‌طور که به تازگی رئیس انجمن جراحان عمومی ایران عنوان کرده است، شکایت‌های کاذب برای دریافت دیه‌های وسوسه‌انگیز به یکی از معضلات جراحان تبدیل شده است. قصور یا خطای پزشکی همواره یکی از پرحاشیه‌ترین موضوعات مربوط به نظام بهداشت و درمان بوده است. در حالی که اغلب شهروندان قربانی این قصور می‌شوند، اما گفته‌های روز گذشته بهزاد رحمانی نشان می‌دهد برای برخی جراحان نیز مشکلات عجیب و غریب در رابطه با دیه‌های وسوسه‌انگیز به وجود آمده است.

 خطاهای پزشکی در پیشرفته ترین سیستم‌های درمانی دنیا هم وجود دارند، ولی میزان خطاها، دلیل روی دادن آنها و عواقب بعدی آنها در سیستم‌های مختلف با هم متفاوت است. به یقین عوامل مختلف فردی، اجتماعی، کاستی‌های مختلف سیستم درمانی مانند کمبود تکنولوژی و نیروی درمانی در روی دادن این خطاها نقش دارند. آنگونه که چند روز قبل، صاحب زمانی، نایب رئیس سازمان نظام پزشکی گفت: «سیستمی که خطاهای پزشکان را ثبت کند، وجود ندارد به همین دلیل آماری از آنها در دسترس نیست. بر اساس اعتقاد و تجربیات خودم و پرونده‌هایی که در نظام پزشکی می‌بینم، تصور می‌کنم، خطاهای پزشکی در کشور ما زیر ۱۰ درصد است که البته فراوانی آن در گروه‌های مختلف پزشکی مختلف است.» فارغ از اینکه آمار این خطاها چقدر است، آنگونه که از اظهارنظرهای مسئولان بر می‌آید به نظر می‌رسد که این خطاها بدجور برای سیستم درمان دردسرساز شده اند. همین ۱۰ روز قبل بود که حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت گفت: «با دستور وزیر بهداشت کمیته‌ای متشکل از مسئولین اجرایی و معاونان، مامور انجام پیشگیری از خطاهای پزشکی شدند.» به نظر می‌رسد این اهمیت یافتن خطاهای پزشکی را باید در چند عامل جست که یکی از مهمترین آنها افزایش شکایات مردم از خطاهای پزشکی است. از آنجایی که در موارد چشمگیری هم پزشکان مقصر شناخته می‌شوند، دیه‌های وسوسه‌انگیز هم تبدیل به مشکل تازه‌ای شده اند که خطاهای پزشکی را تبدیل به بحران سیستم درمان کرده اند.

 

افزایش شکایت‌های کاذب از پزشکان

روز گذشته، رئیس انجمن جراحان عمومی ایران گفت:‌ ما به دنبال تامین امنیت حرفه‌ای و حق اعاده حیثیت از جامعه پزشکی هستیم؛ چرا که هم اکنون دیه‌های وسوسه‌برانگیز باعث افزایش شکایات کاذب شده و این به ضرر جامعه پزشکی است. 

به گزارش ایسنا، بهزاد رحمانی گفت: عوارض جراحی‌ها معمولا از خود عمل جراحی مشکلات بیشتری را برای بیمار فراهم می‌کند؛ چرا که جراحی‌ها قابل پیش‌بینی هستند اما عوارض اینگونه نیست و بیمار مجبور است در بخش‌های گرانقیمت هزینه‌های بیشتری بپردازد. او افزود: باید قبل از جراحی،‌ عوارض مربوطه را برای بیمار و خانواده او تشریح کرد؛ چرا که بسیاری از بیماران به محض مطلع شدن از عوارض آن و به دلیل هزینه‌های بالایی که دارد، بخش خصوصی را رها کرده و به بیمارستان‌های دولتی می‌روند. بنابراین پوشاندن عوارض جراحی از بیمار کار اشتباهی است. رحمانی ادامه داد:‌ عوارض جراحی در همه جراحی‌ها وجود دارد که یکی از علت‌های آن خطای پزشکی است. این در حالی است که پزشکان مکلف به نتیجه عمل نیستند، اما اگر عارضه‌ای پیش آمد در مقابل کمیسیون‌های تخصصی مربوطه پاسخگو خواهند بود. در این کمیسیون‌ها مشخص می‌شود عارضه ناشی از خطای پزشکی بوده یا به دلیل ماهیت بیماری بوده است. 

رئیس انجمن جراحان عمومی ایران از افزایش مهارت‌های پزشکان ایرانی پس از جنگ تحمیلی در کشور خبر داد و گفت:‌ مهارت پزشکان ما بسیار بالاست و این یکی از دلایل توریسم‌درمانی در کشور محسوب می‌شود. در حالی که از نظر ابزار پزشکی نسبت به برخی از کشورها پایین‌تر بوده اما در نرم‌افزار پزشکی حرف‌های زیادی داریم. همچنین خطاهای پزشکی ما به دلیل همین مهارت‌ها از میانگین جهانی کمتر است، اما به دلیل عوارض فنی شکایات بیشتری را شاهد هستیم. رحمانی با انتقاد از وجود دیه‌های وسوسه‌برانگیز و سنگین در حوزه جراحی گفت:‌ متاسفانه رقم دیه‌های سنگین در مواقعی که قصور پزشکی رخ می‌دهد و گاهی تا ۳۰۰میلیون تومان می‌رسد، شکایات کاذبی گاهی ایجاد می‌شود که این شکایات باعث شده شکایت‌های واقعی گم شوند. او تامین امنیت حرفه‌ای را یکی دیگر از مطالبات جامعه جراحان دانست و گفت:‌ سلامت مردم در حال حاضر به مخاطره افتاده، ریسک‌ افزایش یافته در نتیجه دیه‌های بالا باعث شکایات بیش از حد شده است و بیماران با ریسک بالا سرگردان شده‌اند. در این میان رضایتنامه‌ها هیچ کدام ارزش قانونی ندارند و خطای پزشکی در کشور ما به عنوان جرم محسوب می‌شود. در هر حالی که در هیچ کجای دنیا اینگونه نیست و جنبه حقوقی دارد. او افزود:درخواست جامعه جراحان این است رسیدگی به وضعیت بیمار هزینه‌ای را برای شاکی در بر داشته باشد تا پزشکان بتوانند از حقوق خود اعاده حیثیت کنند.

 

حق‌الزحمه پایین در مقابل دیه بالا

یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه در همه جای دنیا مردم حق دارند چنانچه در درمانشان قصوری صورت گرفت، آن را پیگیری کنند، به «آرمان» می‌گوید: متاسفانه در کشور ما در این زمینه مشکلی که وجود دارد این است که حق‌الزحمه‌ای که پزشکان برای جراحی دریافت می‌کنند با میزان خطای پزشکی و میزان دیه از نظر آماری سازگاری ندارد. سیامک مره‌صدق می‌افزاید: برای کنترل این مساله لازم است از فاکتورهایی در تعیین تعرفه‌های پزشکی استفاده شود که میزان خطای احتمالی و ریسک آن را پوشش دهد. او مشکل دیگر در این زمینه را اینگونه بیان می‌کند: متاسفانه در برخی از موارد دیده شده است که مسئولان و پزشکانی که به عنوان کارشناس باید در بررسی پرونده‌های خطای پزشکی نظر دهند، شرایط کشور ما و به ویژه بیمارستانی را که عمل در آن انجام می‌شود در نظر نمی‌گیرند و تصمیم شان بر اساس یافته‌های دقیق علمی نیست. هر چند که در این موارد هم پزشک می‌تواند درخواست پیگیری‌های بعدی را بکند ولی معمولا در این موارد مشکلاتی برای پزشکان ایجاد می‌شود. او تصریح می‌کند: در ایران قانون شامل حق زمان نمی‌شود و بیمار هر وقت که دلش خواست می‌تواند شکایت کند، در صورتی که بیمه تا سه سال بعد شکایت‌ها را قبول می‌کند و بعد از آن از پرداخت بیمه خودداری می‌کند. موضع دیگر در این زمینه این است که زمانی که یک پزشک محکوم می‌شود مجبور است دیه را به نرخ زمان محکوم شدنش پرداخت کند در حالی که بیمه‌ها، دیه را بر اساس قیمت دیه در زمان بیمه شدن پزشک پرداخت می‌کنند و پزشک مجبور به پرداخت ما‌به‌التفاوت می‌شود. به همین دلیل نیاز است پوشش بیمه‌ای پزشکان ارتقا پیدا کند تا از صدمات به آنها در این زمینه کاسته شود. مره‌صدق به تضمین‌هایی که بعضی از پزشکان به بیماران می‌دهند اشاره می‌کند و می‌گوید: شکایت از پزشکان در مواردی که خطایی روی می‌دهد، از حقوق طبیعی بیماران است و پزشکان مؤظفند چنانچه دچار قصور شدند، مسئولیتش را کامل قبول کنند، منتها مساله‌ای که وجود دارد این است که برخی از پزشکان به بیمار و همراه او قول می‌دهند که جراحی را بدون هیچ خطری انجام می‌دهند. این قول‌های تضمینی با هیچ ضابطه علمی سازگار نیستند و پزشکان باید قبل از جراحی، عوارض آن را به طور واضح برای بیمار و همراه توضیح دهند، تا در صورتی که خطایی روی داد آمادگی ذهنی برای آن وجود داشته باشد. او ادامه می‌دهد: متاسفانه در کشور ما پزشکان اطلاعات لازم را در زمینه عوارض جراحی به بیمار نمی‌دهند و همین مشکلات بعدی را ایجاد می‌کند.