پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- «دکتر جعفر قنادباشی» کارشناس مسائل غرب آسیا در یادداشتی اختصاصی برای پارس نیوز پیرامون علل سفرهای اخیر مقامات عربستان به مصر، اردن و ترکیه نوشت:

 عربستان در سیاست خارجی منطقه ای خویش موقعیت متزلزل و خفت باری را پیدا کرده است. این امر به دلیل شکست های پی در پی برنامه های منطقه ای این کشور است؛ شکستی که در سوریه و عراق متحمل شده  و قادر به تحقق بخشیدن مقاصد خویش نبوده است. همچنین شکستی که در لبنان برای عربستان به وجود آمده است؛ به گونه  ای که موقعیت عربستان در حال حاضر در این کشور حالت ضعف را تجربه می کند. مهم تر از همه شکست یک ساله ای است که در یمن برای عربستان ایجاد شده است. عربستان در مقابل این شکست ها در صدد جبران آن ها برآمده است. به عبارت دیگر موقعیت کنونی عربستان در انفعالی ترین موقعیت خویش در دهه های اخیر است؛ لذا این کشور به دنبال جبران شکست های خویش به کمک یک سلسله از اقدامات نمایشی است. عربستان وجهه بین المللی خویش را نیز به دلیل جنگ علیه یمن از دست داده است. آدم کشی هایی که این کشور به راه انداخته است، چهره واقعی آن را در میان افکار عمومی دنیا آشکار کرده است؛ چهره ای که ضد انسانی و ضد بشری است.

در حال حاضر اعتراضات به سیاست خارجی آل سعود در داخل عربستان بسیار تشدید یافته است؛ به طوری که بیست و هفت میلیون جمعیت این کشور به ضعف موجود در سیاست خارجی و موقعیت آن معترض هستند؛ لذا اتفاقی که در حال حاضر در سیاست خارجی این کشور به وقوع می پیوندد، یک سری اقدامات نمایشی است تا اینکه در وهله نخست یک سیاست خارجی موفق از خویش به نمایش گذارد و همچنین یک رضایت نسبی در داخل کشور به دست آورد. مشکلات اقتصادی سبب شده است که این کشور متحمل شکست های پی در پی در منطقه باشد و نارضایتی های داخلی نیز افزایش پیدا کند.

آل سعود و حکام این کشور از آن جایی که در حال حاضر قادر به حل مشکلات اقتصادی در داخل کشور خویش نیستند، به یک سری از اقدامات نمایشی در سیاست خارجی متوسل شده اند. هر یک از سفرهای پادشاه سعودی به کشورهای مصر و ترکیه به مدت پنج روز به طول می انجامد؛ این در حالی است که چنین بازه زمانی برای این سفرها لازم نیست. چنین امری موید این نکته است که مقامات سعودی در صحنه داخلی عربستان اقداماتی برای مردم کشور خویش به انجام نمی رسانند. سفری که بایستی نمایش قدرت حکام این کشور باشد، به نقطه ضعف آن ها مبدل شده است. انجام این سفر در این بازه زمانی نشانگر بیکاری و زمان اضافه پادشاه این کشور است.

بعد از مشخص شدن واگذاری جزایر مصری به عربستان، اعتراضاتی در حال حاضر در قاهره آغاز شده است؛ لذا امری که عربستان به دنبال تبدیل آن به نقطه قوت بود، به نقطه ضعف این کشور مبدل شده است. در رابطه با ترکیه نیز این موضوع صادق است. ترکیه یکی از کشورهایی است که ساختار سیاسی آن بر اساس آرای عمومی رقم خورده است؛ لذا زمانی که پادشاه عربستان به این کشور سفر می کند، قادر نیست که با فضای مساعد عمومی رو به رو شود. در اختیار گرفتن پانصد خودرو در یک مسیر بسیار مجهز نشان از جنبه امنیتی و ترس از فضای این کشور و مردم آن دارد. بنابراین چنین رویدادی نمایشی از ضعف در سیاست خارجی عربستان است.

این اقدام انفعالی عربستان برای جبران ضررها و زیان هایی است که متوجه وجهه منطقه ای آن ها شده است اما اقدام نمایشی این کشور موفقیت چندانی را به همراه نخواهد داشت؛ چرا که منطقه به هیچ وجه سیستم پادشاهی را برنمی تابد. عربستان بعد از اعتراضاتی که علیه دیکتاتورهای مصر شد، رواج دیکتاتوری را تجدید کرده اند؛ لذا نظامیان مصری خود را وام دار سعودی ها می دانند. هشتاد میلیون مصری در حال حاضر سرکوب می شوند اما این موضوع در نزد افکار عمومی هرگز مطلوب و پسندیده نیست. آل سعود از دیکتاتورهایی چون مبارک و بن علی حمایت کرده اند و با بذل و بخشش های کنونی نمی توانند این ماجرا را به نقطه قوت خویش مبدل سازند و از دست و پا زدن و تلاش بی ثمر و بیهوده آن ها حکایت دارد.

گفتنی است که عربستان در یک سال گذشته در چندین اقدام خویش ناکام بوده است. تشکیل ائتلاف با حضور نه کشور علیه یمن یکی از آن اقدامات بود که تحقق پیدا نکرد و بیش از دو کشور از آن همراهی نکردند. تشکیل ائتلاف نظامی متشکل از سی و هفت کشور عربی و اسلامی نیز نتیجه ای دربرنداشت. این کشور با اعلام قطع رابطه با ایران از همه کشورهای عربی و اسلامی خواست که مناسبات خویش را با ایران قطع کنند اما این درخواست تنها به همراهی کشورهایی همانند جیبوتی، کومور و سودان محدود شد و کشورهای دیگر به درخواست عربستان اعتنایی نکردند.

عربستان با به بازی گرفتن کشورهای ترکیه و مصر به عنوان دو کشور بزرگ اسلامی با جمعیتی بالغ بر هشتاد میلیون مسلمان و با ارتش های بزرگ، تلاش بر جبران سیاست های شکست خورده خویش دارد. طبیعی است که به دلیل مخالفت عمومی، سفر پادشاه سعودی به این کشورها و بذل و بخشش-های وی نمی تواند این کشورها را با عربستان همراه سازد. همراهی ترکیه و مصر با سیاست های اعمالی عربستان با مخالفت های عمومی در این کشورها همراه خواهد بود. به عنوان نمونه عربستان خواستار همراهی ارتش مصر در جنگ علیه یمن بود اما همکاری های مصر بسیار محرمانه و محدود بوده است. بنابراین عربستان با بازی کردن با چنین مهره هایی در جهت موفق جلوه دادن سیاست خارجی و سرپوش گذاشتن بر شکست های خویش است اما این رویدادها سرگرمی کوتاه مدت است و این همگرایی هیچ گاه عمیق نخواهد شد.

بازی بیکاری ترکیه سیاست خارجی مصر