Ÿ مختصری درباره مواد بدانیم

اعتیاد نوجوانان

Ÿ اختلالات مصرف مواد چیست؟

به گزارش پارس ، اعتیاد و وابستگی به مواد که از آن به عنوان اختلالات سوء مصرف مواد یاد می کنند به طور کلی مشکلات پیچیده و ظریفی هستند. قبلاً تصور می شد این افراد مشکلات شخصیتی یا ناهنجاری های اخلاقی دارند. البته بعضی افراد هنوز هم متاسفانه این باور را دارند اما در حال حاضر، اغلب دانشمندان و پژوهشگران پزشکی، وابستگی به مشروبات الکلی یا مواد را یک بیماری مزمن مانند آسم، پرفشاری خون یا دیابت در نظر می گیرند که در برخی از مصرف کنندگان، اختلالات شدیدتر و در برخی دیگر ممکن است اختلالات خفیف تری ایجاد کند. در ضمن بدانید که امروزه اعتیاد یک بیماری به شمار می آید و نباید فرد بیمار را به دلیل بیماری اش (اعتیاد) سرزنش کنید. اما او نیز باید بداند که در برابر درمان خود مسئول است.

Ÿ اعتیاد چیست؟

اعتیاد تکرار استفاده از مواد طبیعی یا مصنوعی است که در فرد وابستگی جسمی و روانی ایجاد می کند و پس از مدتی مصرف، قطع وابستگی دشوار می شود. مصرف زیاد مواد شیمیایی تاثیرات روان گردان دارد و در حالات عاطفی، شناختی و رفتاری انسان تغییرات زیادی به وجود می آورد.

Ÿ آسیب های جسمی

از نظر صدمات جسمی پژوهشگران دریافته اند که مصرف مواد در طولانی مدت، باعث ایجاد تغییرات مهم در پایداری در مغز خواهد شد که این تغییرات ممکن است قسمت های مختلفی از مغز را شامل شود. افرادی که مصرف سیگار، مواد و مشروبات الکلی را از سنین پایین و نوجوانی شروع می کنند در معرض خطر بیشتری قرار می گیرند. متاسفانه بخش عمده ای از این تغییرات مغز حتی پس از قطع مصرف مواد نیز باقی می ماند. اقدام مهم دیگر این است که استفاده از داروها، هر چه سریع تر این وضعیت را تشخیص دهید، نتایج درمان بهتر خواهد بود.

Ÿ مختصری درباره مواد بدانیم

برخلاف همه این مسائل، باز هم برای شما این امکان وجود دارد که بتوانید به نوجوان تان کمک کنید تا با جسم و روانی سالم این دوره را طی کند، اما برای شروع، لازم است درباره مواد قانونی و غیرقانونی که این روزها به وفور در دسترس هستند، اطلاعاتی داشته باشید و دقیقاً بدانید که نوجوان تان در مدرسه و در میان دوستانش با چه نوع موادی مواجه می شود و اثر تغییراتی که این مواد در ظاهر و سبک زندگی نوجوان ایجاد می کند، چیست؟ این مواد بسیار متنوع هستند و در کل به چهار گروه اصلی سیگار، مشروبات الکلی، مواد محرک و مواد مخدر تقسیم می شوند.

Ÿ سه مرحله تا اعتیاد

پژوهشگران، سه مرحله متمایز را در مورد اعتیاد نوجوانان تشخیص داده اند:

مرحله اول؛ آشنایی و شروع به مصرف سیگار، مواد یا مشروبات الکلی توسط یک نوجوان است که با امتحان کردن شروع می شود و در این مرحله، این عمل نوعی تفریح محسوب می شود و اغلب یا فشار دوستان و همسالان یا استفاده والدین و نزدیکان از این داروها باعث آشنایی یک نوجوان با این مواد می شود. در این دوره، هیچ تغییرات رفتاری آشکاری دیده نمی شود.

مرحله دوم؛ وقتی است که نوجوان برای تهیه داروها، به فعالیت می پردازد. در این مرحله دچار نوعی وابستگی روانی می شود و قبول می کند که داروها در لحظات پر اضطراب و پر فشار احساس بهتری به او می دهند.

در ادامه این مرحله، تغییرات رفتاری خاصی مانند بعضی از موارد زیر ظاهر می شود:

نوجوان ترجیح می دهد وقت خیلی زیادی را در تنهایی سپری کند.

با اعضای خانواده ارتباط شان کم می شود.

بیش از حد معمول دعوا راه می اندازند و نیاز به مخفی کاری دارند.

نحوه آرایش و لباس شان تغییر می کند.

نمرات شان در مدرسه افت پیدا می کند و برای پیشرفت در تحصیلات بی انگیزه می شوند.

در انتخاب دوستان، تغییر روش می دهند.

مکرر و بدون دلیل، برخوردها و نزاع هایی راه می اندازند.

برنامه خواب شان نامنظم می شود. شلخته می شوند و از قدرت و توان شان کاسته می شود.

به دنبال استفاده از کوکائین و مواد محرک، دچار بی خوابی شبانه و پر قدرتی حیرت انگیز می شوند یا از خانه فرار کرده و یا اقدام به خودکشی می کنند.

چشم هایشان قرمز و پرخون می شود به ویژه در موارد استفاده از مشروبات الکلی و ماری جوآنا (حشیش) .

مکرر سرماخوردگی پیدا می کنند یا خون دماغ می شوند.

خلق شان تغییر می کند و دچار نوسان می شود، مثلاً زود رنج، حساس یا افسرده می شوند.

دچار بیش فعالی می شوند و خواب آنها در شب مختل می شود و قدرت بدنی بسیار زیادی پیدا می کنند که بیشتر وقت ها در مصرف داروهای محرک مثل آمفتامین ها و کوکائین دیده می شود.

اما به خاطر داشته باشید که بسیاری از این علائم ممکن است به صورت دوره ای در یک نوجوان طبیعی که از دارو هم استفاده نمی کند، دیده شود و هیچ کدام از این موارد به تنهایی، یک دلیل قاطع برای اثبات استفاده از این داروها نیستند. اما اگر چند مورد از این علائم به طور همزمان وجود داشته باشند، باید شک شما برانگیخته شود و برای اطمینان خاطر، لازم است بررسی کنید که آیا واقعاً مشکلی وجود دارد یا نه. این روش خیلی بهتر از این است که نشانه های اخطار دهنده را نادیده بگیرید و بعدها با خبرهای ناگواری مواجه شوید.

و مرحله سوم یا پایانی؛ زمانی است که داروها نوجوان را گرفتار کرده اند و از آنجا که افزایش مصرف مواد پر هزینه است ممکن است بعضی از لوازم خانه ناپدید شوند تا برای تامین پول داروها به فروش برسند. این احتمال هم وجود دارد که نوجوان دچار مشکلات قانونی بشود، مخصوصاً اگر برای تامین مخارج اعتیادش، شروع به فروش مواد کند و اگر نوجوان تلاش کند که مصرف این مواد را قطع کند، ممکن است دچار عوارضی مانند بداخلاقی، افسردگی و تحریک پذیری و… شود.

هر چند که این داستان سه قسمتی ترسناک است اما به خاطر داشته باشید که بیشتر افراد جوان، هرگز از مرحله اول (امتحان کردن) جلوتر نمی روند. طی کردن تمام این سه مرحله چند ماه تا چند سال طول می کشد.

Ÿ چرا نوجوان جذب مواد می شود؟

افراد کم سن، به دلیل مختلفی شروع به استفاده از سیگار، مشروبات الکلی و داروها می کنند. بعضی ها خیلی ساده فقط کنجکاوند؛ آنها شنیده اند که مصرف این گونه مواد، احساس (های شدن بالا رفتن) ایجاد می کند یا یک حس خوب یا لااقل احساس متفاوتی ایجاد می کنند و به این دلیل، آنها علاقمند می شوند که خود، این حالات را کشف کنند. همچنین، ممکن است فکر کنند که این داروها به آنها آرامش می بخشند، اعتماد به نفس را زیاد می کنند و باعث می شوند که با جنس متفاوت ارتباط بهتری برقرار کنند.

عده ای دیگر از نوجوانان به این دلیل از داروها استفاده می کنند که با گروه خاصی از دوستان خود که دارو مصرف می کنند، همراهی کرده باشند و همرنگ جماعت شوند. قدرت و تاثیر فشاری که از طرف دوستان و همسالان برای مصرف داروها بر نوجوان وارد می شود را نباید دست کم گرفت.

بعضی از نوجوان ها استفاده از سیگار و مشروبات الکلی و… را به عنوان راهی مهیج برای ابراز استقلال در برابر والدین خود، به کار می گیرند، مخصوصاً در مواردی که پدر و مادر به شدت استفاده از داروها را ممنوع کرده اند و از نوجوان ها خواسته اند که از این مواد دور بماند.

بعضی از نوجوان ها داروها را به صورت یک گذرگاه نگاه می کنند؛ یعنی مواد مخدر را چیزی می دانند که برای عبور از دوره کودکی به بزرگسالی باید تجربه شود. مخصوصاً وقتی که والدین آنها از مشروبات الکلی، سیگار، مواد یا داروها استفاده می کنند، ممکن است فرزندان شان به این نتیجه برسند که این کارها عیبی ندارد.

دلایل گرایش نوجوان ها به استفاده زیاد یا کم از سیگار، مشروبات الکلی و مواد معمولاً بیشتر از آن است که فقط فکر کنند احساس « بالا رفتن» جالب است یا این طور بچه ها من را بهتر در گروه خودشان راه می دهند.

در اصل نوجوانان با این کار به نوعی سعی دارند از مشکلات روحی خیلی جدی و واقعی فرار کنند. به نظر آنها داروها راهی برای گریز از فشارهای روحی زندگی هستند؛ فشارهایی مانند اضطراب درس و مدرسه، درد و رنج هایی در زمینه روابط شان با والدین و خانواده، رابطه والدین با همدیگر و اختلافات خانوادگی، رابطه با دوستان و همسالان و اولیاء مدرسه و…

اگر آنها به طور روزمره قبل از مدرسه و در داخل مدرسه از داروها استفاده کنند، شکی نیست که نمرات شان به زودی افت پیدا خواهد کرد.

بعضی از نوجوان ها درک نمی کنند که تغییرات خلقی ناشی از داروها که شرایط زندگی را برای آنها قابل تحمل می کند، تنها یک راه فرار موقت و یک احساس لذت کاذب است. داروها نه می توانند مشکلات آنها را حل کنند و نه قادرند که روابط آنها را با دیگران بهبود بخشند اما چون یک نوجوان باور دارد و احساس می کند که این خاصیت ها را دارند استفاده از آنها را ادامه می دهد و چون مواد، خاصیت فزون طلبی دارند به ناچار مقدار مصرف داروها به تدریج بیشتر می شود تا جایی که کنترل اوضاع از دست نوجوان خارج می شود و از حالا به بعد او مجبور به ادامه مصرف خواهد بود.

منبع: آرامش

گفتگو: فرانسیس پیرمانی