سین های سلامتی بشناسید

پارس: سنجد البته زرتشتیان شهر نشین این رسم را به جا می آورند. سنجد از زمان های گذشته مورد توجه خاص ایرانیان، به خصوص در ایام نوروز بوده است. از خانواده سنجدیان است، که در آب و هوای معتدل می روید. برگ های باریک و مخملی شکل و میوه هایی قهوه ای رنگ و خوراکی دارد و از هسته آن در تهیه برخی داروها استفاده می شود. در تبریز ایده ایکده و در تهران پستانک نامیده می شود. میوه سنجد دو نوع کوچک و بزرگ دارد که نوع بزرگ آن دارای پوستی نازک و مغزی آردی تر است. میوه این درخت طعم گسی دارد، و غذایی کم کالری محسوب می شود. فلاونوییدها و ترپنوییدها در سنجد دارای خواص ضد التهابی و ترکیبات موجود در سنجد دارای خواص ضد درد هستند.

هسته سنجد

هسته این میوه مانند گوشت آن دارای خواص دارویی و غذایی است و حتی می توان گفت خواص دارویی و غذایی آن از گوشت این میوه هم بیشتر است، در هسته سنجد اسیدهای چرب غیر اشباعی مانند اسیدلینولنیک و لینولییک وجود دارد که برای تامین سلامتی بدن ضروری هستند.

سنجد و سیستم عصبی

آلکالوییدهای موجود در سنجد با اعمال اثر مهاری روی آنزیم مونوآمین اکسیداز و افزایش سرتونین (هورمون شادی آور) و نورواپی نفرین باعث اعمال اثرات ضد درد در سیستم عصبی مرکزی می شوند. لازم به ذکر است که مکانیسم ضد درد سنجد از دو طریق مرکزی و محیطی اعمال می شود، ولی مکانیسم ضد درد مرکزی آن بیش از محیطی است. در مطالعاتی نشان داده شد که بکار بردن عصاره سنجد باعث التیام زخم می شود و اثر آن در این مورد مانند سولفالازین می باشد. سنجد در درمان ناراحتی های گوارشی از جمله زخم معده موثر است و این کار را از طریق افزایش بازسازی بافت و اپیتلیوم سازی انجام می دهد. پلی ساکاریدهای موجود در این گیاه مانع از بهم چسبیدن هلیکوباکتر پیلوری می شوند.

سنجد و ویتامین A

پیش سازهای ویتامین A در گیاهان وجود دارند. ویتامین A خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و عناصر مضر (انواع رادیکال های آزاد) را خنثی و از تشکیل چین و چروک روی پوست جلوگیری می کند. بدن ما بتاکاروتن را به ویتامین A که برای پوست ضروری است تبدیل می کند. ویتامین A محلول در چربی است و به راحتی در بدن ذخیره می شود، ولی قابلیت ذخیره در هیچ گیاهی را ندارد.

سنجد و ویتامین E

یکی از ترکیبات موجود در سنجد ریزمغذی ویتامین E می باشد. این ویتامین به عنوان عامل جوانی شناخته می شود. در مورد این اعتقاد دلیل زیر بیان می شود! ویتامین E مانع از تشکیل پیگمان های سرویی می شود، پیگمان سرویی ماده نامحلولی است که در بافت فیبروز کبدی تشکیل می شود. این ویتامین اگر کمبود داشته باشد، این پیگمان های سرویی در بافت چربی و رحم هم تجمع می یابند، که این عامل باعث جذب و مرگ جنین می شود. زیاد بودن ماده رنگی سرویی (با عنوان لیپوفسین) در انسان هم موجب سالخوردگی در افراد می شود زیرا پراکسیداسیون لیپیدی افزایش می یابد.

سنجد و روی

یکی از ریزمغذی های موجود در سنجد، روی است. کمبود روی اولین بار در روستاهای ایران مورد شناسایی قرار گرفت، بعد از آن علائم ناشی از کمبود روی در مصر و آمریکا هم مشاهده گردید امروزه گفته می شود یکی از ۱۰ عامل ایجاد کننده بیماری های عفونی در جوامع بشری کمبود روی می باشد. روی دارای وظایف کاتالیتیکی (شرکت در ساختمان آنزیم ها) ، ساختمانی (شرکت در رشد و نمو) و تنظیمی می باشد.

سنجد و منیزیم

یکی دیگر از مواد معدنی موجود در سنجد منیزیوم است که در تنظیم عملکرد سلول های سیستم عصبی نقش بسیار مهمی دارد. در عضله کمبود منیزیوم می تواند باعث گرفتگی های عضلانی شود. اسپاسم عضلانی، به خصوص کاردیوپدال در ناحیه مچ (لرزش ها و انقباضات متوالی در ناحیه مچ دست) باعث لرزش یا فاسیکولاسیون یا انقباض خود به خودی در سلول های عضلانی، سرگیجه، بی اشتهایی، تغییرات شخصیتی، تهوع و استفراغ و… می شود.

منیزیم در استخوان

مشخص شده منیزیوم برای سلول های استخوانی حالت میتوژن دارد یعنی باعث افزایش تکثیر در سلول های استخوانی می شود و همچنین در تشکیل بلورهای استخوانی مناسب نقش دارد. با توجه به مطالب فوق وجود مواد غذایی دارای منیزیوم در سبد غذایی ضروری است.

سنجد و استخوان

در مطالعه ای روی بیماران مبتلا به استئوآریت زانو که در بهار سال ۸۶ انجام داده شد، بعد از هفت هفته این نتیجه به دست آمد که به کار بردن عصاره سنجد درد را کاهش می دهد و این خاصیت ضد دردی بیش از استامینوفن می باشد، از این رو به کارگیری این گیاه به عنوان درمان دارویی جدیدی در این مورد مطرح شده است.

سنجد در طب سنتی

از دیدگاه حکمای طب سنتی میوه این گیاه دارای طبیعت سرد و خشک و مقوی و نشاط آور و مصرف آن برای سرفه های نرم مفید است. گل این گیاه بسیار گرم و خشک و بسیار معطر و تقویت کننده قوای جنسی.

خواص سیر

یکی دیگر از اقلام استفاده شده در سر سفره هفت سین، سیر می باشد، سیر از سبزی های بسیار کهن است و خواص درمانی آن ۵۰۰ سال قبل از میلاد شناسایی شد. عنصر فعال در سیر آلین است، آلین عنصر شیمیایی بی بو از تیره اسید آمینه سیستین می باشد. وقتی هسته های سیر کوبید می شوند، ماده ای به نام آلیسین تولید می کنند. آلیسین ماده فعالی است که به سیر بو و بسیاری از خواص درمانی را می بخشد. سیر تازه دارای ۲۵۱/۱۵ درصد آلین است.

  اَلیسین خواص آنتی بیوتیکی به سیر می بخشد.

امروزه از سیر برای کاهش کلسترول خون و کاهش خطر بروز بیماری های قلبی استفاده می شود. افراد دارای سابقه ترومبوز (تشکیل لخته خون) می توانند از سیر استفاده کنند، زیرا مانع تجمع سلول خونی (پلاکت) می گردد. سیر از نظر خواص مطلوب درمانی روی سیستم قلب و عروق (رگ های بدن) شهرت زیادی دارد. اهمیت و خواص سیر در احادیث اسلامی هم مورد توجه است. رسول اکرم ۱۴۰۰ سال پیش فرموده اند: « سیر بخورید، زیرا هفتاد نوع بیماری را شفا می دهد، ولی در حالی که سیر خورده اید، به مساجد (اماکن عمومی) وارد نشوید. سال ها در چین از سیر برای کاهش فشار خون استفاده می شد. دولت ژاپن به طور رسمی سیر را به عنوان یک داروی ضد فشار خون می شناسد.

سیر و پتاسیم

سیر سرشار از پتاسیم است و پتاسیم به حفظ ضربان قلب کمک کرده و اعصاب و ماهیچه ها را فعال و میزان مایعات درون سلولی را تنظیم می کند. پتاسیم رگ ها را گشاد می کند. مصرف این ماده در افزایش جریان خون پوست سر موثر است. به یاد داشته باشیم که افزایش غلظت پتاسیم در خون موجب کاهش فشارخون می شود. بالا رفتن پتاسیم دفع نمک از بدن را تسهیل می کند. پتاسیم فعالیت رادیکال های مولد لخته خون را مهار می کند.

  نکات احتیاطی

یادتان باشد اگر از داروهای ضد انعقادی مانند آسپیرین استفاده می کنید، از مصرف بی رویه سیر اعم از خام یا فرآوری شده مانند انواع قرص های سیر موجود در بازار خودداری ورزید. مصرف زناد سیر قبل از عمل جراحی باعث افزایش خونریزی در طول و پس از عمل جراحی می شود.

منبع: دنیای سلامت/  زهرا اصلانی