پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- اصلاحات، پس از هشت سال و با روی کار آمدن دولت اعتدال بار دیگر در فضای سیاسی و ساختارمدیریتی کشور چهره خود را نشان داده است. در زمان دولت اصلاحات صحبت از فتح سنگر به سنگر بود حال آنکه در دوران کنونی این نظر،دیگر تبدیل به یک رسم سیاسی در ایران شده است و هر جریانی پیروز انتخابات ریاست جمهوری شد، در اندیشه فتح قوه مقننه، مجلس خبرگان و شورای شهر می‌افتد. اکنون اصلاحات پس از چند سال دوری از عرصه های سیاست داخلی زیر لوای اعتدال آمده تا شاید این بار بتواند بهارستان را فتح کند.

انتخابات در سراسر دنیا به ویژه ایران به نوعی بازیگران متعددی را به کنش وا می دارد و همین امر سبب می شود تا فرد،گروه یا حتی جریانی نتواند به طور مطلق اکثریت آرا را مال خود کند و به همین دلیل ناگزیر از ائتلاف یا وحدت با دیگری است .

ائتلاف یا همان همبستگی امتحان خود را به عنوان یک الگوی عملی-اجرایی به نوعی آزمون خود را پس داده است . به طور مثال ائتلاف نانوشته اصلاح طلبان با اعتدالیون در انتخابات ریاست جمهوری که باعث پیروزی قاطع جریان اعتدال شد را می توان به عنوان بهترین نمونه کاربرد آن مثال زد. البته اصلاح طلبان نسبت به اصولگرایان مشکلات کمتری در ساختار داخلی خود دارند مسائلی هم چون وحدت،دوری از اختلاف و تفرقه،تشتت آرا کمتر گریبان گیر اصلاحات می باشد،اما این جریان به نوبه خود مشکلاتی در پیش رو دارد که حتی می تواند تاثیرات منفی بیشتری نسبت به تفرقه و شکاف بین اصولگرایان به بار آورد،از جمله مهمترین این مسائل عبارت است از؛ ردصلاحیت های احتمالی و گسترده از سوی شورای نگهبان که می تواند شامل اعضای شناخته شده مجمع روحانیون، نمایندگان اصلاح طلب مجلس ششم، بازداشت شدگان سال 88  و ...  باشدو به همین دلیل از چهره های شناخته شده آنها به شدت بکاهد و به همین دلیل شکست سنگینی بر این جریان وارد اورد. به همین دلیل شاید ائتلاف بهترین و مناسب ترین راهبرد انتخاباتی اصلاحات به شمار آید.

1- اتحاد و ائتلاف به عنوان معیار در رفتار سیاسی؛

از بررسی وقایع چند سال اخیر چنین به دست می آید که اصلاح طلبان بر خلاف اصولگرایان مشکل جدی برای رسیدن به وحدت و یا حتی اجماع در بین خودشان ندارند،نمونه بارز این ویژگی را در انتخابات ریاست جمهوری 92 دانست که تقریبا همگی به حمایت از روحانی پرداختند. اما در زمینه انتخابات مجلس شورای اسلامی شرایط کمی فرق می کند. در این انتخابات همچون گذشته،کنشگران متعددی در صحنه حاضر می شوند و جریانات سیاسی نیز عمدتا هدایت و راهبری جریان متبوع خود را به دست بزرگان وبا کمک های آنها به پیش می برند. اما این بار اصلاح طلبان برای ائتلاف با گروه ها و جریانها و حتی اشخاص  شاید کمی دچار تردید شده باشند.

به طور کلی سناریوهای احتمالی  برای اصلاح طلبان پیرامون ائتلاف برای انتخابات مجلس دهم به شرح ذیل می باشد؛

الف) ائتلاف حداکثری یا اجماع با اعتدالیون

شاید اولین و بهترین گزینه ای که به ذهن متبادر می شود ائتلاف نیروهای اصلاح طلب با اعتدالیون می باشد.این الگو تا حدود زیادی تکرار الگوی انتخاباتی ریاست جمهوری یازدهم می باشد. با توجه به دوری چند ساله اصلاح طلبان از عرصه های قدرت،پیروزی حسن روحانی مرد نزدیک به جریان اصلاحات جان تازه ای در کالبد بی جان این طیف دمیده شد. انفتاح فضای سیاسی کشور بعد از انتخابات باعث تا اصلاح طلبان دوباره برای کسب قدرت این بار در مجلس تلاش خود را آغاز کنند. اما مواردی از قبیل رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان ، دوری دراز مدت برخی چهره های اصلاح طلب از عرصه سیاست ، این فرصت را از حضور یک جانبه و بدون ائتلاف این جریان در انتخابات می گیرد به طوریکه حتی گفته می شود که اصلاح طلبان به اجبار باید با چهره های اعتدالی دولت ائتلاف کنند،که البته برای هر جریان سیاسی گزینه ائتلاف می تواند اقبالی برای کسب اکثریت کرسی های نمایندگی مجلس را به همراه داشته باشد.

ب) ائتلاف اعتدالی ها و اصلاح‌طلبان با اصولگرایان همسو

بحث برانگیزترین گزینه ائتلافی اصلاح طلبان ائتلاف با اصولگرایان همسو است. صحت و سقم این احتمال وعملی شدن یا مسکوت ماندن آن می تواند تغییر جدی در فضای سیاسی کشور ایجاد کند.

این گزینه هماهنگی برای جلوگیری از ریزش آرا به سبد رای منتقدان هر دو گروه نیز می باشد؛البته رسیدن به چنین نقطه ای نیاز به گفت و گو ها و اقدامات بسیاری دارد ولی هر قدر که به انتخابات نزدیک می شویم بیشتر صداهای موافق ائتلاف بین اصلاح طلبان و اصولگرایان همسو شنیده می شود.

2- استفاده از چهره های سرشناس و برجسته؛

گرچه صحبت از چهره های سرشناس و برجسته در انتخابات کمی زود به نظر برسد اما برای هر جریان سیاسی مهم است که بتواند در عرصه تبلیغات از مهره های برجسته استفاده کند.

الف. علی‌اکبر ناطق نوری

ناطق نوری مرد برجسته سیاست، روحانی باتجربه و پر سابقه در چند سال اخیر بسیار کم موضع‌گیری‌های رسمی داشته است. آنچه مهم به نظر می‌رسد مقدار تلاش بیشتر اعتدالیون و اصلاح‌طلبان نسبت به  اصولگرایان برای جذب ناطق نوری است. برخی رفتار و مشی سیاسی ناطق را در چند سال اخیر در پرتو تمایل وی به جریان اصلاح‌طلب تحلیل می‌کنند. البته حضور یا عدم حضور وی درصحنه انتخابات هنوز به‌طورقطع مشخص نیست. حتی اگر حضور مستقیم  ناطق نوری در انتخابات منتفی باشد، با عنایت به تلاش‌های گسترده جناح اصلاح‌طلب و اعتدالی می‌توان نقش زعامت گونه‌ای را برای وی در جریان انتخابات تعریف کرد. افکار عمومی را نیز نباید ازنظر دور داشت، به دلیل اینکه ناطق در اساس به جریان اصولگرایی متعلق است و حمایت اعتدالیون و اصلاح‌طلبان از وی ممکن است باعث رنجش خاطر افراد و طرفداران این جریانات شود.

ب. محمدرضا عارف

به‌جرات می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین علل پیروزی روحانی در انتخابات سال92 کنار کشیدن عارف از صحنه انتخابات به نفع او بود. عارف، مردی قابل‌اتکا و باتجربه در عرصه سیاست داخلی محسوب می‌شود که علاوه بر فعالیت‌های علمی و سیاسی خود در طول این سال‌ها،توانسته نقش غیرقابل‌انکاری در رون تدوین راهبردهای جریان اصلاح‌طلب بر عهده داشته است. حمایت حداکثری اعتدالیون و اصلاح‌طلبان از محمدرضا عارف در صورت حضور مستقیم وی در انتخابات مجلس شورای اسلامی دور از انتظار نیست،بلکه به‌نوعی حقی به گردن هر دو جریان دارد. شاید مسئله اصلی در مورد عارف مربوط به سر لیستی در انتخابات و یا حتی ریاست مجلس باشد.اگر اعتدالیون و اصلاح‌طلبان بخواهند با اصولگرایان همسو همچون ناطق نوری و یا حتی علی لاریجانی ائتلاف کنند آنگاه بحث چند سویه خواهد شد. اما آنچه بعید به نظر می‌رسد تأثیر منفی این گمانه‌زنی‌ها بر اراده عارف در تلاش برای تقویت انسجام اصلاح‌طلبان ونیز احیا هویت اصیل اصلاح‌طلبی می‌باشد.

در پایان می توان گفت اصلاح طلبان این بار عزم خود را جزم نموده و برای بهارستان و کرسی های آن برنامه دارند،حتی فراتر از گزینه های بالا را نباید دور از انتظار دانست، اصلاحات اشتباه سالهای قبل خود و نیز اشتباه اصولگرایان را تکرار نخواهد نمود و با هر گزینه و شرایطی برای ورود به عرصه سیاست رسمی تلاش خواهد نمود.

اصلاح طلبان انتخابات مجلس تبلیغات حسن روحانی مجلس شورای اسلامی