ماجرای پیگیری حقوقی فاجعه منا/ اعطای روادید مسوولیت آور است

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- سخنگوی اسبق قوه قضاییه گفت: در مورد حادثه اخیر چه ناشی از عمد باشد چه ناشی از مسامحه فاحش می‌توان در دادگاه‌های عربستان اقامه دعوا کرد.

حسین میرمحمد صادقی‌ سخنگوی اسبق قوه قضاییه استاد و عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «پارس» اظهار داشت: از لحاظ پیگیری ‌های حقوقی متأسفانه به‌ رغم تحولاتی که در سال‌های اخیر در جهت مقابله با بی‌کفایتی و مجازات قدرتمندانی که دست به ارتکاب جنایات شنیع می‌زنند، رخ داده است‌ هنوز محدودیت‌های جدی در تعقیب دولتمردان متخلف و اقدام به شکایت علیه دولت‌­های متخلف وجود دارد. 

وی افزود: هرگاه با بررسی دقیق آنچه رخ داده است و شنیدن حرف‌ های شاهدان عینی بتوان وقوع جرمی را محرز دانست، براساس ماده 8قانون مجازات اسلامی مصوب 1392که اصل تابعیت منفعل را پذیرفته و به موجب آن تابعیت ایرانی قربانیان جرایم، می‌تواند باعث صلاحیت یافتن محاکم ایران در رسیدگی به پرونده‌های کیفری شود، امکان تعقیب کیفری در دادگاه‌های ایران هم وجود دارد.

وی اضافه کرد: این از آن روست که اکثر جان ‌باختگان ایرانی بوده‌ اند.لازم به ذکر است پیگیری این امر منوط به آن است که افرادی به‌ عنوان متهم قابل شناسایی باشند تا بتوان علیه آنان در محاکم جمهوری اسلامی ایران اقدام به شکایت کیفری کرد.

وی با تاکید بر اینکه برای فاجعه منا بایستی مستند‌سازی‌ شود گفت: تهیه فیلم‌ها و نوشتن کتاب‌ها وگزارش‌ها و انجام مصاحبه با شاهدان عینی حادثه منا و بازماندگان جهت مستند‌سازی‌ حادثه و جهت ثبت در تاریخ، جزو وظایف جدی دولت وملت ماست.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی درخصوص بی مسوولیتی دولت سعودی گفت: هیچ تردیدی وجود ندارد‌ دولتی که با اعطای روادید افرادی را در داخل قلمرو خود می‌ پذیرد، همانطور که‌ از آنان انتظار دارد قوانین آن کشور را محترم شمارند، از سوی دیگر وظیفه حمایت از جان و مال آنها را نیز برعهده دارد.

وی افزود: این درحالی است که عدم ‌انجام این وظیفه، یعنی وظیفه تأمین امنیت جان و مال افراد ویزا گیرنده، موجب می‌شود که دولت ویزا‌ دهنده را براساس اصول حاکم بر روابط بین‌المللی و همچنین مبانی حق و انصاف، موظف به عذرخواهی از قربانیان و دولت متبوع آنها و پرداخت غرامت به قربانیان و بازماندگان آن­ها بدانیم. 

میرمحمد صادقی‌ اضافه کرد: چنان‌ که در موارد مختلفی دولت ‌هایی در هنگام ورود صدمات این چنینی به اتباع خودشان و یا اتباع داخلی اولا عذرخواهی کرده ‌اند و سپس نسبت به پذیرش مسئولیت این اقدامات اقرار کرده و همچنین نسبت به پرداخت غرامت به جان‌باختگان اقدامات لازم را انجام داده‌اند.

سخنگوی اسبق قوه قضاییه فاجعه منا را یکی از دهشت‌بارترین فجایع دهه‌های اخیر این قرن توصیف کرد و اظهار داشت: اهمیت این حادثه از آن جهت افزون می‌شود که در سرزمین امن الهی و سرزمینی که جان و مال و ناموس افراد در امان است، علیه کسانی که درراستای یک وظیفه شرعی به انجام مناسک عبادی خود مشغول بوده­‌اند، این فاجعه بزرگ اتفاق افتاده است. این درحالی است که درتمام دنیا اماکن مذهبی و افرادی که درآن اماکن به عبادت مشغولند ازحرمت و احترام ویژه‌ای برخوردارند و هراقدام خشن و خصومت باری علیه آنان به‌عنوان یک اقدام ضد‌انسانی، تقبیح می‌شود.

وی افزود: عملی ضد‌انسانی که در طول تاریخ به‌عنوان یک اقدام شنیع از آن یاد می‌شود و بر بانیان آن لعن و نفرین فرستاده می‌شود. 

میرمحمد صادقی‌ اضافه کرد: متأسفانه تاریخ برگزاری حج در عربستان به‌ویژه پس از روی کار آمدن خاندان آل سعود مملو ازچنین رخدادها و وقایع غمگین‌کننده بوده است؛ وقایعی که با نوعی تکبر و خشونت همراه بوده است و براساس آن، هیچ‌گاه مردم مظلوم این حوادث به حقوق خود دست پیدا نکرده‌اند. پول و ثروت رژیم آل سعود همواره مانع جدی در راستای محکومیت شایسته این اعمال بوده است.